Tổng thống Putin nêu điều kiện để hạ nhiệt căng thẳng với Kiev
Đây là tuyên bố mới nhất của Tổng thống Nga Vladimir Putin về cuộc khủng hoảng Ukraine hiện nay. Cùng với tuyên bố này, ông Putin đã một lần nữa nêu điều kiện để hạ nhiệt căng thẳng với Kiev.
Giới chuyên gia nhận định, tính toán của Tổng thống Putin không phải là giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine bằng chiến tranh mà là đặt phương Tây vào bàn đàm phán về các nguyên tắc dàn xếp an ninh châu Âu.
Ngày 23/2, phát biểu tại buổi lễ mừng Ngày Bảo vệ Tổ quốc, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố nước Nga luôn sẵn sàng cho đối thoại trực tiếp và thẳng thắn, cũng như tìm kiếm các giải pháp ngoại giao cho những vấn đề phức tạp nhất, đặc biệt là cuộc khủng hoảng Ukraine. Tuy nhiên, Tổng thống Putin nhấn mạnh, lợi ích của Nga là vấn đề không thể thương lượng. "Lợi ích của Nga, an ninh của công dân Nga là không thể thương lượng đối với chúng tôi", ông Putin nêu rõ.
Cụ thể, Tổng thống Putin cho rằng Ukraine nên tự nguyện từ bỏ kế hoạch gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bởi đây sẽ là bước đệm để dẫn tới những cuộc đàm phán có hiệu quả trong tương lai: "Giải pháp tốt nhất cho vấn đề Ukraine sẽ là chính quyền Kiev tự nguyện từ chối gia nhập NATO và trở thành một quốc gia trung lập".
Không những vậy, Nga cũng đề nghị phương Tây dừng bơm vũ khí hiện đại cho chính quyền Kiev. "Điểm cốt lõi là phi quân sự hóa Ukraine ở một mức nhất định, bởi đây là yếu tố khách quan duy nhất có thể kiểm soát được, có thể được giám sát và có thể bị đáp trả", Tổng thống Putin nói.
Tuyên bố nêu trên được nhà lãnh đạo Nga đưa ra trong bối cảnh Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã hủy cuộc gặp với người đồng cấp Nga Sergey Lavrov dự kiến diễn ra ngày 24/2, sau khi ông Putin ký sắc lệnh công nhận độc lập đối với hai vùng ly khai ở miền Đông Ukraine gồm Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DNR) và Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LNR). Ông Blinken cho rằng việc Nga công nhận DNR và LNR cũng như sẽ triển khai lực lượng gìn giữ hoà bình tại đây "đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc xâm lược vào Ukraine".
Mặc dù Mỹ cùng Liên minh châu Âu (EU) đã ngay lập tức thông qua các gói trừng phạt nhằm vào nhiều tổ chức tài chính lớn và giới tinh hoa của Nga nhưng Nhà Trắng cũng không bác bỏ khả năng hai bên vẫn sẽ gặp nhau trong tương lai. Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho hay: "Chúng tôi sẽ không bao giờ hoàn toàn đóng cánh cửa ngoại giao nhưng ngoại giao không thể thành công trừ khi Nga thay đổi hướng đi".
Giới chuyên gia nhận định, tính toán của Tổng thống Putin không phải là giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine bằng chiến tranh mà là đặt phương Tây vào bàn đàm phán về các nguyên tắc dàn xếp an ninh châu Âu. Chuyên gia Anatol Lieven, thuộc tổ chức nghiên cứu QIRS tại Mỹ cho rằng, việc Nga sẽ điều quân sang DNR và LNR sau khi công nhận độc lập vùng ly khai này không thể coi là một cuộc xâm lược Ukraine, bởi nó chỉ đánh dấu sự leo thang căng thẳng trong cuộc xung đột âm ỉ ở Donbass từ năm 2014.
Đồng tình với quan điểm của chuyên gia Anatol Lieven, nhưng Ronald Suny, Giáo sư Lịch sử và Khoa học Chính trị, Đại học Michigan - người dành gần như toàn bộ sự nghiệp nghiên cứu lịch sử Nga nhìn nhận cuộc khủng hoảng hiện nay trong bối cảnh rộng lớn hơn. Nếu tổng hợp tất cả các sự kiện trong những tuần qua, có thể thấy cuộc khủng hoảng này là dư âm từ sự tan rã của Liên Xô vào đầu những năm 1990.
Theo ông, hơn 30 năm trôi qua, cấu trúc của "trật tự thế giới mới" vẫn đang được xây dựng. Nga ngày càng cảm nhận được sự mở rộng của phương Tây và muốn khôi phục ảnh hưởng đã mất của mình. Hơn nữa, nước này còn phải đối mặt với Mỹ - một quốc gia cũng đang lo sợ suy giảm sức mạnh trên toàn cầu sau sự kiện rút quân khỏi Afghanistan và mối đe dọa kinh tế từ Trung Quốc.
"Rõ ràng, ông Putin không muốn một quốc gia láng giềng rơi vào tầm ảnh hưởng của NATO, trái lại, muốn tạo ra một vùng đệm. Để thực hiện điều này, Nga cần gây sức ép mạnh mẽ buộc Mỹ và NATO phải ngồi vào bàn đàm phán", Giáo sư Ronald Suny cho hay.
Được biết, sau khi Nga công nhận độc lập với DNR và LNR, Hội đồng An ninh quốc gia Ukraine đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp trên toàn đất nước, ngoại trừ khu vực ly khai. Bộ Ngoại giao Ukraine cũng khuyến cáo công dân nước này "dừng các hoạt động tới Nga" vì bất kỳ lý do nào. Về phía Nga, Moscow cũng đã ra lệnh sơ tán các nhân viên ngoại giao khỏi Kiev, viện dẫn rằng Đại sứ quán Nga tại đây đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa và tấn công.
Phản ứng trước những diễn biến hiện tại ở Ukraine, Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres cùng ngày cam kết, LHQ sẽ không bao giờ từ bỏ việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho vấn đề Ukraine. Phát biểu trước báo giới tại trụ sở LHQ ở New York (Mỹ), Tổng Thư ký Guterres nêu rõ, các bên phải phối hợp và cùng nhau ứng phó với thách thức này nhằm bảo vệ người dân Ukraine. Theo ông, đã đến lúc các bên quay trở lại con đường đối thoại và đàm phán một cách nghiêm túc.