Trông đợi gì ở Hội nghị thượng đỉnh G20?

Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) diễn ra chính thức trong hai ngày 15 và 16/11 với chủ đề “Cùng nhau phục hồi, phục hồi mạnh mẽ hơn”, tập trung bàn các giải pháp đưa nền kinh tế toàn cầu thoát khỏi nguy cơ suy thoái, trong bối cảnh nhiều quốc gia điêu đứng vì lạm phát và các vấn đề kinh tế do tác động của đại dịch COVID-19 hay các cuộc xung đột trên thế giới, nổi bật là chiến sự tại Ukraine. Theo đại diện nước chủ nhà Indonesia, từ chủ đề trên, các lĩnh vực ưu tiên thảo luận bao gồm: An ninh lương thực, an ninh năng lượng, cấu trúc y tế toàn cầu và chuyển đổi kĩ thuật số.

Ra đời năm 1999, mọi quyết định được đồng thuận bởi G20 đều có ý nghĩa quan trọng, bởi thành viên G20 bao gồm cả các nước phát triển lẫn đang phát triển, mới nổi, chiếm khoảng 2/3 dân số, 85% tổng sản lượng kinh tế thế giới và 75% tổng quy mô thương mại toàn cầu, Guardian đưa tin. Tổng thống Indonesia Joko Widodo từng nhấn mạnh, ông kì vọng hội nghị năm nay sẽ mở đường để các quốc gia thành viên “gạt bỏ khác biệt” nhằm đoàn kết giải quyết các thách thức toàn cầu về y tế, nguy cơ suy thoái, hướng đến thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Để tiến tới hội nghị thượng đỉnh ở Bali, G20 đã tổ chức các sự kiện “tiền trạm”, bao gồm cuộc gặp của Bộ trưởng Tài chính, Thống đốc Ngân hàng Trung ương và Bộ trưởng Ngoại giao các nền kinh tế thành viên nhằm tìm tiếng nói chung. Trước thềm hội nghị, G20 ngày 14/11 công bố sáng kiến được hoan nghênh là Quỹ đối phó với các địa dịch tương lai, hiện nhận được đóng góp 1,4 tỷ USD từ Trung Quốc, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và các nước khác. Trong các cuộc thảo luận tới đây, các thành viên G20 dự kiến đi đến một số thỏa thuận trợ giúp các nước bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu lương thực và năng lượng, nhất là tại châu Phi. Tổng thống Mỹ Joe Biden có kế hoạch quảng bá sáng kiến “Đối tác về Cơ sở hạ tầng và Đầu tư Toàn cầu”, một nỗ lực hợp tác của G7 nhằm huy động 600 tỷ USD tài trợ trong 5 năm cho các nước thu nhập thấp và trung bình. Còn Nga xúc tiến sáng kiến hợp tác khí đốt với Thổ Nhĩ Kỳ cùng các thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc.

Tuy vậy, vẫn còn chỉ dấu cho thấy không phải đồng thuận nào ở Bali cũng sẽ đat được dễ dàng. Hồi tháng 7/2022, các thành viên G20 đã không thông qua thông cáo chung, vốn được lên kế hoạch từ trước, nhằm giải quyết vấn đề thiếu hụt lương thực và giãn đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu do bất đồng xung quanh Ukraine.

Indonesia thời gian qua rất nỗ lực duy trì sự cân bằng tại hội nghị G20 khi khước từ các yêu cầu từ phương Tây và Ukraine về việc loại trừ Nga khỏi các hoạt động của nhóm. Jakarta đã mời lãnh đạo Nga-Ukraine tới Bali dự họp, động thái được kì vọng có thể mở ra một cuộc đàm phán hòa bình cấp cao. Tuy vậy, Điện Kremlin gần đây xác nhận Tổng thống Vladimir Putin sẽ không dự sự kiện trực tiếp mà cử Ngoại trưởng Sergei Lavrov. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng không tới Indonesia mà sẽ phát biểu qua video với vai trò khách mời.

 Theo nhận định của giới quan sát, cuộc xung đột Ukraine sẽ được nhắc nhiều lần ở Bali, thậm chí gây ra tranh cãi, bởi tác động sâu rộng của nó đến an ninh lương thực và năng lượng. “Tôi nghĩ câu hỏi lớn nhất mà thế giới đang đối mặt hiện nay, đó là nền kinh tế đang bị tác động bởi cuộc xung đột Nga-Ukraine, kéo theo cuộc khủng hoảng năng lượng, lạm phát, lương thực. Do đó, điều quan trọng là G20 cần phải hợp tác cùng nhau để giải quyết các mối đe dọa đối với nền kinh tế toàn cầu”, Thủ tướng Canada Justin Trudeau phát biểu trước khi ông lên đường sang Indonesia.

Nhiều nhà phân tích quan hệ quốc tế đề cao vai trò của quan hệ cá nhân giữa giới lãnh đạo trong xây dựng chính sách đối ngoại. Do đó, Hội nghị thượng đỉnh G20 lần này còn là cơ hội quý báu để các nhà hoạch định chính sách cấp cao nhất gặp gỡ trực tiếp và xây dựng quan hệ với những người đồng cấp, từ đó không chỉ thúc đẩy quan hệ song phương mà còn tham gia xử lý các vấn đề toàn cầu khác. Để bảo vệ chuỗi các cuộc gặp đa phương, song phương trong khuôn khổ Hội nghị G20, Indonesia đã huy động hơn 18.000 nhân viên an ninh và thiết lập nhiều vòng bảo vệ. Quân đội Indonesia cũng lên kế hoạch triển khai chiến đấu cơ, trực thăng và tàu quân sự để bảo vệ vùng trời, vùng biển xung quanh đảo Bali.