Sửa điều kiện thu nhập để nhiều người dân được mua nhà ở xã hội
Kế hoạch phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội trên cả nước được Bộ Xây dựng đưa ra gần đây tiếp tục khiến đông đảo người thu nhập thấp đô thị hy vọng sẽ được sở hữu nhà ở giá rẻ.
Tại TP Hồ Chí Minh, từ cuối năm ngoái, mục tiêu phát triển một triệu căn hộ giá rẻ trong những năm tới để công nhân, người lao động mua, thuê, thuê mua nhằm thay thế cho số phòng trọ tự phát lụp xụp cũng đã được đưa ra. Nhưng trong khi giá bán căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) đã ở mức 25-30 triệu đồng/m2, thì điều kiện mua NOXH là đối tượng không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên (thu nhập hàng tháng chỉ từ 11 triệu đồng trở xuống nếu không có người phụ thuộc) đang là rào cản với người có nhu cầu. Còn với những hộ nghèo và cận nghèo, thu nhập sẽ không đủ để trả tiền mua NOXH hàng tháng sau khi trừ đi chi phí sinh hoạt.
Từng tham gia bán nhà tại dự án chung cư T.T với quy mô 320 căn hộ NOXH và 100 căn hộ thương mại ở Bình Dương, ông Khánh cho biết, tuy dự án đã có pháp lý hoàn chỉnh với giá bán 950 triệu đồng/căn hộ NOXH diện tích 39m2. Nhưng một thời gian dài, chủ đầu tư vẫn không bán hết số lượng NOXH trên. Nguyên nhân, mức giá trên là khá “chát”. Ở Bình Dương, nếu có sẵn gần 1 tỷ đồng để mua căn hộ NOXH này, người dân còn có lựa chọn khác là mua đất nền nhỏ trong các khu dân cư ở xa hơn một chút. Những người muốn vay ngân hàng để mua căn hộ NOXH tại dự án này thì đa phần hồ sơ đều bị loại do bị điều kiện về thu nhập ràng buộc.
Ông Nguyễn Văn Lợi, Giám đốc Công ty Thiên Phát - một doanh nghiệp phát triển NOXH cho biết, rất đông chuyên viên, kế toán hay quản lý làm việc cho các doanh nghiệp trong khu công nghiệp lương tháng có thể lên đến 20-40 triệu đồng. Trong khi họ cũng có nhu cầu mua NOXH, thì quy định về thu nhập tối đa để được mua NOXH đã gạt họ ra ngoài. Để số đông người thu nhập thấp có thể tiếp cận được và tránh tình trạng NOXH làm ra không thể bán như vừa qua, ông Lợi cho rằng giá căn hộ NOXH tại Bình Dương, Đồng Nai chỉ nên dừng ở mức 12 triệu đồng/m2 sàn, còn tại TP Hồ Chí Minh, NOXH cần được chính quyền và chủ đầu tư giữ ở mức 15-17 triệu đồng/m2.
Báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, ngày 17/2 vừa qua, Bộ Xây dựng cho biết, đến hết năm 2020, cả nước mới bố trí được 3.359ha đất làm NOXH, đạt hơn 36% nhu cầu phát triển NOXH trong giai đoạn này. Quỹ đất làm nhà ở cho công nhân khu công nghiệp (KCN) cũng mới chỉ có 41% diện tích được đầu tư xây dựng.
Về vốn, Ngân hàng chính sách xã hội cũng chỉ mới đáp ứng được 35% nhu cầu. Theo Bộ Xây dựng, Nghị định 49/2021/NĐ-CP đã góp phần tháo gỡ một số hạn chế, song quy định trên chưa giải quyết được vấn đề bố trí quỹ đất 20% tại các dự án nhà ở thương mại để làm NOXH. Hạn chế lớn nhất trong phát triển NOXH là tại những đô thị lớn diện tích đất hạn hẹp như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh hay các tỉnh, thành phát triển dự án du lịch ven biển, quy định hiện nay chưa giải quyết được vấn đề bố trí quỹ đất 20% trên.
Gần đây nhiều địa phương đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép không bố trí quỹ đất 20% tại các dự án nhà ở thương mại để làm NOXH với lý do không phù hợp quy hoạch. Nhưng luật không quy định về tiêu chí nào là không phù hợp quy hoạch để Thủ tướng Chính phủ có cơ sở xem xét các kiến nghị này, nhất là khi nhiều dự án thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh. Đây là một trong những vướng mắc lớn
Về chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NOXH, Bộ Xây dựng cho rằng chưa đủ hấp dẫn, các ưu đãi về miền tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế… chủ đầu tư dự án NOXH thực chất không được hưởng mà dành cho người dân do quy định không được tính các khoản ưu đãi của Nhà nước vào giá bán, cho thuê, thuê mua NOXH. Đã vậy, ưu đãi thuế đối với chủ dự án NOXH, nhà ở công nhân không thể thực hiện do pháp luật về thuế không quy định.
Đến nay các tỉnh, thành đã báo cáo nhu cầu về NOXH với Bộ Xây dựng với con số 2,4 triệu căn NOXH, nhà ở công nhân. Trong đó riêng giai đoạn 2021-2025 cả nước cần 1,24 triệu căn, còn lại là giai đoạn 2025-2030. Ngày 29/1 vừa qua, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đã có tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển NOXH.
Trong đó tập trung vào những vấn đề như quỹ đất thực hiện dự án NOXH, lựa chọn nhà đầu tư, chính sách ưu đãi, xác định giá bán, giá cho thuê, thuê mua và đối tượng thụ hưởng…Đặc biệt, điều kiện để được mua NOXH được Bộ Xây dựng đề xuất là phải thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân. Nếu điều kiện này được Chính phủ, Quốc hội chấp thuận thông qua, tới đây đa số người mua NOXH sẽ không bị vướng quy định về trần thu nhập để đủ điều kiện mua NOXH.