Một số tác phẩm được dịch ra thế giới chưa tiêu biểu cho VHVN
Làm sao để chuyển tải hết cái hay, cái đẹp, cái ý vị của một tác phẩm văn học Việt, dưới cái vỏ của một ngôn ngữ nào đó? Điều này phải cần tới sự am tường của dịch giả. Anh ta phải đồng thời giỏi tiếng Việt, văn hóa Việt và quan trọng hơn là thấu suốt nền văn hóa của ngôn ngữ, dân tộc mà mình chuyển ngữ.
Tôi ví dụ, những tiếng lóng trong ngôn ngữ tiếng Việt rất thâm thúy, rất hay, người dịch phải làm cách nào để chuyển hết cái duyên dáng ấy sang ngôn ngữ khác. Muốn vậy, anh phải giỏi không chỉ về mặt học thuật mà phải am tường cả về mặt đời sống, tư duy, ngôn ngữ bình dân của ngôn ngữ đất nước đó.
Cho nên, cần phải có chiến lược đào tạo một đội ngũ những người làm nghề giỏi và “nhiệt huyết”,vì họ chính là cây cầu nối văn học Việt Nam với bạn đọc thế giới. Tiếp theo, việc lựa chọn tác phẩm để giới thiệu ra thế giới phải được thực hiện trên cơ sở công tâm, công bằng, vì hình ảnh chung của cả một nền văn học, tránh tính cá nhân chủ nghĩa.
Một số tác phẩm văn học Việt Nam đã được dịch và giới thiệu ra thế giới theo tôi là không tiêu biểu. Trong thời kỳ hội nhập hiện nay, chúng ta phải nhận thức rằng, muốn có ấn tượng với thế giới, chúng ta phải có những cái độc đáo riêng của mình.
Tính dân tộc, bản sắc dân tộc trong mỗi tác phẩm văn học phải được đề cao. Chính bản sắc riêng của một nền văn học sẽ hấp dẫn độc giả thế giới. Có thể có nhà văn sẽ tự ái, nhưng tôi phải nói rằng, một số tác phẩm ta đã được dịch ra tiếng Anh, nhà văn Việt Nam viết còn “Tây” hơn cả người Tây nữa.
Chúng ta cần giới thiệu với thế giới những giá trị mang tính Việt Nam nhất thì mới mong gây được một ấn tượng nào đó. Các ngành quản lý văn hóa phải có chiến lược cho việc xây dựng thương hiệu văn học Việt Nam. Hội Nhà văn bấy lâu đã không làm tốt vai trò khuếch trương một gương mặt toàn diện và đa dạng của văn học ra thế giới, đó là một điều đáng buồn...