20 năm đổi mới, văn học trên đường ra biển lớn:

Nguyễn Hòa: Lý luận - phê bình đang cần tới một bản chất khoa học đích thực

10:30 31/10/2006

Sau 20 năm đổi mới, thành tựu lớn nhất của lý luận - phê bình văn học là đã được tạo điều kiện để bộc lộ hầu như tất thảy các ưu điểm và hạn chế của nó. Thật ra về ưu điểm thì cũng chưa có gì là nhiều nhặn, và cũng chưa có gì đáng để tự hào, còn hạn chế thì xin lỗi, có thể liệt kê ra vô số...

Tôi đã nhiều lần lên tiếng về các “vấn nạn” cốt tử của lý luận - phê bình hiện nay (như sự lạc hậu về lý luận, sự thiếu trách nhiệm trí thức, vai trò của báo chí và xuất bản, công tác tổ chức và quản lý...), song hình như đó chỉ là tiếng nói vào thinh không, chẳng ai buồn nghe, và nhiều người vẫn tiếp tục hành nghề lý luận - phê bình theo các kiểu lối xưa nay người ta vẫn làm.

Là người viết lý luận - phê bình hay có “cảm hứng” phê phán, tôi theo dõi khá chặt chẽ sinh hoạt lý luận - phê bình ở Việt Nam trong 20 qua và điều tôi rút ra được là chúng ta chưa có một nền lý luận - phê bình có tư cách là một chuyên ngành khoa học hoàn chỉnh. Nhiều hội thảo đã được tiến hành, nhiều ý kiến tâm huyết đã được phát biểu và mọi việc vẫn... y như cũ!

Không có ý muốn chê trách bất kỳ một bạn viết nào, song quả thật hiện tượng có người chỉ viết vài bài đọc sách cũng được xem là nhà lý luận - phê bình đã làm cho tôi thấy tình hình đôi lúc “hơi bị” khôi hài. Tôi nghĩ ngày nào nhận xét cảm tính về tác phẩm văn chương cũng được coi là lý luận - phê bình thì ngày đó bản chất khoa học của lý luận - phê bình còn chưa được tôn trọng.

Theo tôi, tình trạng trên đây có một căn nguyên từ một số người làm lý luận - phê bình thuộc thế hệ trước. Thường thì sau khi họ viết rồi công bố một sản phẩm là liền được chấp nhận theo một nguyên tắc bất thành văn rằng: phàm những điều họ viết ra đều được coi là lý luận - nghiên cứu - phê bình và họ là người đã “thủ đắc chân lý”, nhất là với các vị có chức danh học vị hoặc tồn tại trong nghề theo cung cách “sống lâu lên lão làng”!

Thời gian gần đây, tôi nhận thấy các sản phẩm thuộc loại này ngày càng nhiều, và thường là kết quả của một chương trình, một đề tài nghiên cứu nào đó được Nhà nước đầu tư. Sự thoải mái ấy làm cho người khác ngỡ đó là lý luận - nghiên cứu - phê bình mẫu mực và cứ thế... làm theo! Chính thái độ và cách thức làm việc như thế đã không chỉ “hạ giá” lý luận - phê bình, truyền bá những tri thức “giả khoa học” mà còn góp phần kéo lùi sự phát triển của lý luận - phê bình...

Bình Nguyên Trang (thực hiện)

Ngày 27/4, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh cho biết, đã triệt phá đường dây tội phạm có tổ chức, hoạt động “Rửa tiền", "Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”; khởi tố bị can và bắt tạm giam 13 đối tượng. Kết quả điều tra xác định, các đối tượng đã trực tiếp hoặc thuê người thành lập hơn 250 công ty ma nhằm mở tài khoản công ty phục vụ hoạt động phạm tội, với tổng giao dịch hàng chục ngàn tỷ đồng…

Sau thời gian theo dõi, ngày 12/4/2024, các trinh sát Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hồ Chí Minh bắt quả tang nhóm đối tượng do Tăng Khải Văn (sinh năm 1988, trú tại quận 10) cầm đầu đang tổ chức đánh bạc qua mạng, dưới hình thức cá độ bóng đá.

Nguồn tin từ Cơ quan CSĐT Công an TP Nha Trang (Khánh Hòa) chiều nay (27/4) cho biết, trong hành trình truy bắt 3 đối tượng người nước ngoài gây án cướp tài sản có tổng trị giá gần 700 triệu đồng, các trinh sát hình sự phát hiện còn có 1 đối tượng đồng phạm khác cũng là người nước ngoài, nên đang khẩn trương truy lùng.

Quá trình kiểm tra, đối tượng khai nhận đang cất giấu trong người 1 khẩu súng ngắn, trong súng có chứa 4 viên đạn  với mục đích mua về để sử dụng phòng thân và hiện đang cất giấu ma tuý đá, heroin, hồng phiến tại chỗ ở của hai vợ chồng.   

Chiều 27/4, Trung tá Tạ Quang Dung, Trưởng Công an huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị cho biết, qua triển khai các biện pháp nghiệp vụ, đơn vị phát hiện một đường dây vận chuyển ma túy từ Lào vào Việt Nam theo đường mòn, lối mở trái phép trên tuyến biên giới huyện Hướng Hóa, nên xây dựng phương án đấu tranh, bắt giữ.  

Sau nhiều tháng trì hoãn, Hạ viện Mỹ đã phê duyệt khoản hỗ trợ quân sự trị giá gần 61 tỉ USD cho Ukraine. Ngay sau đó, Vương quốc Anh và nhiều nước châu Âu đồng loạt lên tiếng “hỗ trợ quân sự tối đa cho Ukraine” nhằm giúp nước này phòng thủ trước Nga. Giới chuyên gia đặt câu hỏi: Liệu 61 tỉ USD có đủ cho Ukraine không?

Bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ kết hợp với nguồn tin từ người dân cung cấp, lực lượng Công an đã khẩn trương truy bắt nhanh gọn 3 người nước ngoài đã đột nhập cửa hàng kinh doanh điện thoại ở phố biển Nha Trang (Khánh Hòa) để cướp tài sản.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文