Những hệ lụy nhiều mặt từ công nghệ cao

• Công nghệ và Internet vạn vật
• Nghiên cứu triển khai 5G đáp ứng yêu cầu Internet kết nối vạn vật
• “Đại dịch cuồng sát” vì internet ở Ấn Độ

Sự phổ cập internet với tốc độ mở rộng đáng kinh ngạc trên phạm vi toàn cầu trong những năm gần đây đã đem đến cho nhân loại nhiều cơ hội giao tiếp, giao lưu và học hỏi trong kỷ nguyên Cách mạng công nghệ 4.0.

Trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, Interrnet vạn vật (IoT) cũng tạo ra nền tảng số cho các chương trình, kế hoạch và giải pháp Sức khoẻ thông minh trên phạm vi toàn cầu theo chủ trương của WHO. Nhưng mặt khác, internet nói riêng và công nghệ số nói chung cũng gây ra những hệ lụy về sức khoẻ và tâm lý, nhất là với lứa tuổi vị thành niên đang có những thay đổi lớn trong phát triển thể chất, tâm lý và xã hội, lại tương đối non nớt trong kiểm soát nhận thức và cảm xúc, dẫn đến nghiện internet và những căn bệnh tinh thần khác gây ảnh hưởng lớn đến trí tuệ, nhân cách và năng lực làm việc. 

Chứng rối loạn nghiện Interrnet (IAD)

Dữ liệu từ Hiệp hội Internet Thanh niên Trung Quốc (ngày 2-2-2010) đã chứng minh rằng tỷ lệ nghiện internet ở thanh niên thành thị Trung Quốc là khoảng 14%, tổng số là 24 triệu người. Các hội chứng tâm lý dễ bị tổn thương, rối loạn cảm xúc và nghiện ngập tăng cao là một trong những vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến ở thanh thiếu niên Trung Quốc.

Chứng rối loạn nghiện internet (IAD) hiện đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Việc sử dụng internet không đúng cách đã dẫn đến suy giảm sức khỏe tâm lý của cá nhân, thất bại trong học tập và giảm hiệu suất làm việc. Vấn đề IAD đang ngày càng phổ biến và đã thu hút sự chú ý của các bác sĩ tâm thần, nhà giáo dục và công chúng.

Internet phát triển bên cạnh những ưu điểm là những hệ lụy kéo theo trong đó chứng nghiện internet đang huỷ hoại não bộ con người.

Các nghiên cứu gần đây ở Trung Quốc cho thấy rối loạn nghiện internet (IAD) có liên quan đến những bất thường về cấu trúc trong chất xám não. Một số nghiên cứu đã điều tra mức độ ảnh hưởng của nghiện internet đối với tính toàn vẹn cấu trúc vi mô của các dây thần kinh chính. Tiểu ban Bệnh viện Tây Trung Quốc thực hiện các thủ tục nghiên cứu đã được phê duyệt về Nghiên cứu con người theo Tuyên bố Helsinki. Họ đưa ra tám câu hỏi sau để các thành viên được chọn nghiên cứu trả lời có đúng hay không. Tám câu hỏi đó là:

(1) Bạn có cảm thấy bị cuốn hút vào Internet (nhớ hoạt động trực tuyến trước đó hoặc mong đợi phiên trực tuyến tiếp theo) không?

(2) Bạn có cảm thấy vui hơn nếu bạn tăng thời lượng trực tuyến không?

(3) Bạn có nhiều lần bị thất bại trong việc kiểm soát, giảm bớt hoặc bỏ sử dụng Internet không?

(4) Bạn có cảm thấy lo lắng, nóng nảy, chán nản hoặc nhạy cảm khi cố gắng giảm hoặc bỏ sử dụng Internet không?

(5) Bạn có kéo dài thời gian trực tuyến lâu hơn dự định ban đầu không?

(6) Bạn đã có nguy cơ mất một mối quan hệ, một công việc, một kế hoạch học tập hoặc một cơ hội nghề nghiệp quan trọng vì Internet hay chưa?

(7) Bạn đã nói dối với các thành viên gia đình, nhà trị liệu hoặc những người khác để che giấu việc bạn sử dụng Internet hay chưa?

(8) Bạn có sử dụng Internet như một cách để giảm tâm trạng lo lắng hay chạy trốn các vấn đề rắc rối khó chịu (ví dụ: cảm giác bất lực, tội lỗi, lo lắng hoặc trầm cảm) hay không?

Tất cả tám câu hỏi đã được dịch sang tiếng Trung Quốc. Các bác sỹ khẳng định rằng ít nhất có năm câu hỏi được khẳng định là có như vậy trên thực tế. Tổng hợp lại các câu trả lời cho thấy người dùng bị lệ thuộc vào internet. Sau đó, để sàng lọc các đối tượng này, Beard và Wolf đã sửa đổi các tiêu chí và phân loại cụ thể các câu hỏi nhằm xác định rõ hơn tình trạng nghiện internet.

Nghiện là một quá trình dần dần, vì vậy các nhà nghiên cứu đã điều tra xem liệu có bất kỳ thay đổi tuyến tính trong cấu trúc não hay không. Thời gian của bệnh được ước tính thông qua chẩn đoán hồi cứu. Các bác sỹ đã yêu cầu các đối tượng nhớ lại phong cách sống của họ khi ban đầu họ nghiện internet và kiểm tra lại họ với tiêu chí YDQ được sửa đổi bởi Beard và Wolf, mặt khác, nói chuyện với cha mẹ của họ qua điện thoại để xác nhận độ tin cậy của những thông tin do các đối tượng IAD tự báo cáo.

Kết quả cho thấy các đối tượng IAD đã dành 10,2 ± 2,6 giờ mỗi ngày để chơi game trực tuyến. Số ngày sử dụng internet mỗi tuần là 6,3 ± 0,5. Các nhà nghiên cứu cũng xác minh lại thông tin này từ bạn cùng phòng và bạn cùng lớp của các đối tượng được phỏng vấn. Để nghiên cứu sự tương tác giữa thay đổi chất xám và thay đổi chất trắng, một phân tích tương quan đã được thực hiện giữa khối lượng chất xám bất thường và giá trị FA của chất trắng trong nhóm IAD.

Các nhà nghiên cứu khẳng định rằng IAD dẫn đến tình trạng tâm lý cá nhân bị suy giảm, thất bại trong học tập và giảm hiệu suất làm việc ở thanh thiếu niên. Tuy nhiên, các bác sỹ cho rằng hiện tại không có điều trị tiêu chuẩn cho IAD. Phát triển các phương pháp hiệu quả để can thiệp và điều trị IAD sẽ đòi hỏi trước tiên phải thiết lập sự hiểu biết rõ ràng về các cơ chế.

 Nhận thức về các bất thường cấu trúc não trong IAD là rất quan trọng để xác định các dược liệu có thể để điều trị rối loạn này. Nghiên cứu này không tìm thấy vùng não nào cho thấy khối lượng chất xám tăng lên trong các đối tượng nghiện internet, nhưng đã phát hiện ra sự thay đổi thể tích chất xám và thay đổi FA chất trắng ở thanh thiếu niên mắc IAD và mối liên quan giữa những bất thường về cấu trúc đó với thời gian nghiện internet.

Nghiên cứu đã cung cấp bằng chứng chỉ ra rằng các đối tượng IAD có nhiều thay đổi cấu trúc trong não. Sự thay đổi chất xám và chất trắng thay đổi FA của một số vùng não có mối tương quan đáng kể với thời gian nghiện internet. Từ đó IAD dẫn đến thay đổi cấu trúc não ở thanh thiếu niên và những bất thường về cấu trúc này có thể liên quan đến suy giảm chức năng trong kiểm soát nhận thức, giống như những người nghiện ma tuý, lạm dụng chất dài hạn.

Hiện chưa có điều trị tiêu chuẩn cho căn bệnh này. Các phòng khám ở Trung Quốc đã thực hiện điều trị sốc điện, có được tiếng vang. Các nhà khoa học đã đưa ra giả thuyết rằng nghiện internet lâu dài sẽ dẫn đến thay đổi cấu trúc não và những bất thường về cấu trúc này có liên quan đến suy giảm chức năng trong kiểm soát nhận thức ở các đối tượng nghiện internet. Mặt khác, sự bất thường về cấu trúc của các vùng não nhất định có tương quan với thời gian nghiện.

Công nghệ ảnh hưởng đến tâm trí và kỹ năng xã hội

Dự án Internet và Cuộc sống Hoa Kỳ của Trung tâm nghiên cứu Pew là một bản tóm tắt tốt các cuộc tranh luận hiện tại về sự phát triển nhanh chóng của công nghệ sẽ ảnh hưởng đến tâm trí của chúng ta như thế nào. Các nhà nghiên cứu đã khảo sát các chuyên gia và các bên liên quan về công nghệ, nói chung những người này đều đồng ý rằng công nghệ mới có thể giúp con người tìm và thu thập thông tin một cách hiệu quả nhanh nhất có thể, nhưng mặt khác, công nghệ cũng có thể khiến chúng ta liên tục mất kiên nhẫn, thường xuyên bị phân tâm và tuyệt vọng.

Giáo sư Larry Rosen thuộc Đại học bang California đã tóm tắt những triệu chứng rối loạn kiểu này qua các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn tâm thần như OCD (bênh rối loạn ám ảnh cưỡng bức) - một dạng trong nhóm bệnh liên quan trực tiếp đến stress, tự ái, nghiện… được biểu hiện thông qua việc sử dụng hoặc lạm dụng công nghệ như luôn ám ảnh kiểm tra tin nhắn văn bản, háo hức liên tục cập nhật Facebook của mình hoặc nghiện game trên iPhone…

Theo một nghiên cứu của Stanford, khi dành quá nhiều thời gian tương tác với công nghệ và quá ít thời gian tương tác với con người có thể dẫn đến một số khó khăn xã hội nghiêm trọng. Ví dụ, các cô gái từ 8 đến 12 tuổi dành nhiều thời gian cho phương tiện truyền thông khó giao tiếp hơn và thể hiện lòng tự trọng thấp hơn so với các đồng nghiệp ít sử dụng phương tiện công nghệ, truyền thông.

Theo nhà nghiên cứu Clifford Nass, thuốc giải độc cho vấn đề này là cho trẻ em dành nhiều thời gian hơn để tương tác trực tiếp với người khác và từ đó học các kỹ năng quan trọng trong nhận biết hành vi và cảm xúc.

Khi công nghệ biến động nhanh hơn, sự kiên nhẫn của chúng ta sẽ ngày càng ít hơn. Một nghiên cứu lớn từ UMass Amherst, khảo sát 6,7 triệu người dùng, cho thấy người xem có xu hướng từ bỏ các video trực tuyến nếu họ mất hơn 2 giây để tải.

Theo khảo sát của Nielsen Norman Group, hầu hết người dừng lại trên một trang web đủ lâu để chỉ đọc 20% văn bản trên trang đó. Mặc dù có tiềm năng giúp chúng ta tạo nhiều kết nối, công nghệ cũng có thể khuyến khích và cung cấp một lối thoát cho tâm lý tập trung vào cái Tôi của người dùng.

Các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Western Illinois đã điều tra mối quan hệ giữa lòng tự ái, sự phô trương và quyền lợi qua các tương tác trên Facebook. Nếu ai đó thấy mình liên tục thay đổi ảnh đại diện và buồn bã khi có ít hơn 50 người thích trạng thái của mình thì người đó phải nhìn thật kỹ vào gương và xem xét lại hành vi và thái độ của mình.

Công nghệ còn có thể gây ra chứng bệnh Phân tâm kỹ thuật số. Một nghiên cứu của AMA Hoa Kỳ vào năm 2012 đã chỉ ra rằng việc chúng ta tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo suốt cả ngày với cường độ ánh sáng thấp từ màn hình máy tính và TV có thể làm giảm nhịp sinh học của chúng ta, với các tác động tiêu cực từ sự trầm cảm và rối loạn tâm trạng làm tăng nguy cơ ung thư.

Mặt khác, việc công nghệ cuốn hút ta, khiến ta mất quá nhiều thời gian và tâm trí cho các thiết bị kỹ thuật số có thể gây bất lợi, thậm chí nguy hiểm cho các mối quan hệ cá nhân.