Phim tài liệu: Thể loại xung kích
Phim tài liệu là một thể loại điện ảnh gần gũi với báo chí. Nó bao giờ cũng hướng vào những đề tài nóng, mang tính thời sự cao. Khác với phim truyện, là thể loại gần với văn học, ở đó người đạo diễn có thể tạo ra một không gian mới, một hiện thực mới theo trí tưởng tượng của mình, phim tài liệu tôn trọng tối đa hiện thực cuộc sống, không hư cấu hay tô vẽ. Người làm phim tài liệu sử dụng hiện thực như một chất liệu quan trọng để tư duy, trình bày ý tưởng trong khi sáng tạo tác phẩm. Một bộ phim tài liệu thành công, hấp dẫn người xem là một bộ phim có được sự xếp đặt, chọn lọc những hình ảnh, sự kiện, nhân vật và chi tiết gây xúc cảm tốt.
Điện ảnh tài liệu Việt Nam tự hào đã tạo ra nhiều gương mặt sáng giá với những thước phim chiếm được tình cảm yêu mến của hàng triệu khán giả, các đạo diễn như Trần Văn Thủy, Lê Mạnh Thích, Lại Văn Sinh, Lê Hồng Chương, Mạc Văn Chung, Nguyễn Văn Hướng... Nhiều phim tài liệu đã được vinh danh tại các kỳ liên hoan trong khu vực và trong nước, được giới thiệu ở nhiều quốc gia trên thế giới, như “Hà Nội trong mắt ai”, “Trở lại Ngư Thủy”, “Thang đá ngược ngàn”, “Còn lại với thời gian”....
Năm 2005, Hãng phim Tài liệu và Khoa học trung ương đã sản xuất 14 phim, một con số đáng khích lệ. Hầu hết các phim của Hãng đều đã bám sát cuộc sống, phản ánh được hiện thực và những vấn đề mang tính thời sự xã hội. Không chỉ mô tả các sự kiện lớn, các nghệ sĩ còn đi sâu vào khai thác những biến động của đời sống nhân dân trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Tuy là một thể tài xung kích, nhưng phim tài liệu là một thể loại không có nhiều khán giả như một số thể loại điện ảnh khác. Cho tới nay, chỉ có truyền hình là phương tiện hữu hiệu nhất để đưa phim tài liệu tới khán giả. Những người làm phim tài liệu luôn mong muốn một lúc nào đó, những thước phim mà họ rất vất vả, khổ công để có được, sẽ có mặt trong hệ thống các rạp chiếu phim trên toàn quốc và được công chúng đón nhận nhiều hơn, nồng nhiệt hơn