Thời đại số hóa
Tokhaiyte.vn là một website thực sự tiện dụng. Nếu sử dụng trang web này, chỉ cần điền họ và tên, số CMND/ CCCD/ hộ chiếu, tất cả các thông tin của người khai sẽ hiển thị, từ thông tin cá nhân cho tới lịch sử di chuyển (theo các mẫu từng khai trước đó).
Đã không ít người lần đầu sử dụng tỏ ra rất ngạc nhiên với độ “nhạy” của nó. Nhưng ít ai hiểu rằng để có độ nhanh nhạy ấy, máy tính chỉ là công cụ. Bàn tay con người vẫn là tác động cơ bản nhất. Nói rõ hơn, sự miệt mà của các chiến sỹ công an suốt nhiều tháng qua trong việc thu thập, hoàn chỉnh, lưu trữ dữ liệu công dân đã tạo nên một cơ sở dữ liệu lớn, rộng và chi tiết đến thế.
Ngày 1/7 tới đây sẽ là dấu mốc rất lớn của những thay đổi về luật cư trú. Và trong suốt thời gian qua, số lượng công dân đi đăng ký thường trú, tạm trú cũng như đi đổi CCCD có gắn chip tăng vọt. Đó là một cuộc chạy đua đúng nghĩa cho kịp với thời hạn 1/7.
Từng có nhiều công dân ngạc nhiên cảm thấy việc kê khai sao lại rắc rối và chi tiết quá. Thật ra, họ chưa hiểu giá trị thật của sự rắc rối và chi tiết ấy. Nó chính là sự rắc rối và chi tiết một lần rồi thôi. Chỉ có sự chi tiết này mới tạo dựng được cơ sở dữ liệu cho từng công dân để kể từ sau thời điểm khai báo, họ sẽ nhận được rất nhiều tiện dụng và nhanh nhạy mà như website tokhaiyte.vn kể trên chỉ là một ví dụ điển hình.
Hệ thống lại cơ sở dữ liệu công dân cho từng cá nhân đối với một quốc gia gần 100 triệu dân là việc làm không hề đơn giản. Nhiều người từng nghĩ nó có thể khiến cơ quan quản lý nhà nước mất vài năm mới có thể làm xuể. Nhưng nếu nhìn vào sự miệt mài của Lực lượng Công an suốt thời gian qua, chúng ta cần hiểu họ đã và đang lập một kỳ tích để chạy đua với thời gian với đầy đủ dữ kiện đáp ứng yêu cầu tối thiểu nhất.
Sẽ không lâu nữa, chúng ta chỉ cần quét mã từ chính CCCD của mình là đủ chứng minh cho đơn vị kiểm tra xác nhận nhân thân. Cái tiện lợi ấy thực sự là vàng, nếu không muốn nói là kim cương, bởi nó giúp tiết kiệm thời gian cho công dân rất lớn. Mà càng tiết kiệm được thời gian, người dân càng làm được nhiều việc hơn, xã hội vận động tốt hơn, tạo ra nhiều giá trị hơn.
Nhưng khi sự tiện lợi ấy đến, nó cũng là thời điểm đòi hỏi chính mỗi công dân một sự tự giác cao độ. Đơn cử, với ứng dụng tokhaiyte.vn chẳng hạn. Những khai báo trong đó đòi hỏi sự trung thực, sự tự giác của chính người khai để thể hiện trách nhiệm của mình với xã hội, với cộng đồng. Sự gian dối chắc chắn sẽ dễ bị bộc lộ bởi để dối trá lâu dài, người ta cần cả một sự chuẩn bị đầy đủ và có hệ thống.
Khi xã hội đòi hỏi tính tự giác cao hơn, đó cũng sẽ là điểm bắt đầu của hi vọng tạo dựng được một ý thức tự giác trong mỗi cá thể. Tập quen với tự giác sẽ đồng nghĩa với việc tập quen có trách nhiệm trong những chuyện nhỏ nhất, ví như không vượt đèn đỏ ngay cả khi ngã tư vắng người, không có cảnh sát giao thông và camera theo dõi.
Đó là cái ích lợi lớn nhất của số hoá. Và nếu hiểu ích lợi ấy, có lẽ chúng ta sẽ rút lại những than phiền kiểu như “rắc rối quá”, “chi tiết quá” mà mình từng định kiến khi điền thông tin vào những tờ khai.