Nguyễn Bình Phương: Hành trình cách tân tiểu thuyết
15:18 28/07/2022
Ngày 18/7 vừa qua, Viện Văn học và Hội Nhà văn Việt Nam đã phối hợp tổ chức tọa đàm khoa học "Tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương trong chuyển động của văn học Việt Nam đương đại".
Tại buổi tọa đàm này, các nhà nghiên cứu, nhà phê bình đã trình bày những quan điểm, kiến giải về tư duy nghệ thuật, lối viết độc đáo của nhà văn Nguyễn Bình Phương đồng thời đưa ra những đánh giá về vai trò, vị trí của tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương trong tiến trình vận động văn học Việt Nam đương đại.
Theo TS. Đỗ Hải Ninh - Trưởng phòng Văn học Việt Nam đương đại, thuộc Viện Văn học, tọa đàm khoa học "Tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương trong chuyển động của văn học Việt Nam đương đại" đã nhận được gần 30 tham luận của các nhà giáo, nhà văn, nhà lý luận phê bình trên cả nước như: PGS.TS Lê Tú Anh (Đại học Hồng Đức) với "Đối thoại trong "Một ví dụ xoàng" của Nguyễn Bình Phương"; PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp (Viện trưởng Viện Văn học) với "Vào cõi Nguyễn Bình Phương"; TS Huỳnh Thu Hậu (Đại học Quảng Nam) với "Nghịch dị trong tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương"; nhà phê bình Hoàng Đăng Khoa (Tạp chí Văn nghệ Quân đội) với "Tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương - vài ví dụ xoàng"; TS. Đỗ Hải Ninh (Viện Văn học) với "Tiếp nhận tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương"; PGS.TS Trần Đình Sử (Đại học Sư phạm Hà Nội) với "Tự sự về tội ác - Đọc "Một ví dụ xoàng" của Nguyễn Bình Phương"; TS Hà Thanh Vân (Đại học Thủ Dầu Một) với "Tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Bình Phương: Từ liên văn bản đến liên văn hóa để văn chương hướng tới chân trời tự do"… Trong đó, do khuôn khổ về thời gian nên nhiều tham luận đóng góp tiếng nói về tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương đã không kịp trình bày tại buổi tọa đàm học thuật được tổ chức hết sức nghiêm túc, công phu này. Theo Ban tổ chức, tất cả các ý kiến của các diễn giả, học giả, nhà phê bình sẽ được Viện Văn học thu thập, chỉnh sửa để sau tọa đàm in thành một cuốn sách.
Tọa đàm khoa học "Tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương trong chuyển động của văn học Việt Nam đương đại" diễn ra ngày 18/7 do Viện Văn học và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức.
Kể từ khi tiểu thuyết đầu tay ra đời năm 1991 đến nay, hơn 30 năm qua Nguyễn Bình Phương luôn "ngồi riêng một cõi" và bền bỉ sáng tác bằng phong cách nghệ thuật khác biệt. Ông đã xuất bản 10 cuốn tiểu thuyết bao gồm: "Vào cõi" (1991), "Bả giời" (1991), "Những đứa trẻ chết già" (1994), "Người đi vắng" (1999), "Trí nhớ suy tàn" (2.000), "Thoạt kỳ thủy" (2004), "Ngồi" (2006), "Xe lên xe xuống" (2011) sau đổi thành "Mình và họ"), "Kể xong rồi đi" (2017), "Một ví dụ xoàng" (2021). Trong đó, tiểu thuyết "Mình và họ" được trao giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2015 và tiểu thuyết "Một ví dụ xoàng" được trao giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2021.
Nói về lý do trao giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2021 cho tác phẩm "Một ví dụ xoàng", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho hay: "Giải thưởng của Hội Nhà văn năm 2021 là giải thưởng đầu tiên tiếp cận văn học có sự khác biệt. Chúng tôi vui vì đã tìm được những tác phẩm xứng đáng để trao giải. Có lúc chúng tôi đã phải "đe dọa" để Nguyễn Bình Phương nhận giải cho tác phẩm "Một ví dụ xoàng", vì chúng tôi đã "phá lệ" trao giải thưởng cho người trong Ban chấp hành Hội Nhà văn".
Ông cũng bày tỏ quan điểm riêng của mình về tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương: "Dù nhiều người nói tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương không hiện thực. Nhưng Nguyễn Bình Phương là người công bằng nhất với hiện thực của xã hội, với con người. Nguyễn Bình Phương không phán xét cụ thể, không vạch định ra đúng sai, không có ý đồ dẫn bạn đọc đi vào một lối nào đó trong tính mê dụ của mình, mà để cho độc giả tự nhận thức qua việc tiếp nhận tác phẩm…".
Về sự khác biệt của tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương, PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp - Viện trưởng Viện Văn học đưa ra nhận định cho rằng: "Nguyễn Bình Phương là người dám tuyên bố từ chối các điển hình nghệ thuật. Tức là từ giã mô hình "đại tự sự" để bước về các "tiểu tự sự", để khơi thức những chiều kích bí ẩn của vô thức bằng cái nhìn ngược sáng. Nguyễn Bình Phương nhìn dương bản đời sống từ cái nhìn âm bản. Và với cái nhìn như thế, một thế giới hiện lên trong thế giới nghệ thuật của anh là một thế giới hỗn độn, ẩn chứa một chiều kích để bước ra phi thực của hiện thực. Nó giống một hình thức kiến tạo tư tưởng trong lãnh địa tiểu thuyết…".
Ngoài ra, các ý kiến của các nhà văn, nhà nghiên cứu như Văn Chinh, Trần Đăng Khoa, Trần Đình Sử, Lê Dục Tú, Phạm Xuân Nguyên… đều có điểm chung khi cho rằng, tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương tiêu biểu cho xu hướng cách tân nghệ thuật với lối viết biến ảo, linh hoạt và phá vỡ cấu trúc tiểu thuyết truyền thống. Nguyễn Bình Phương đã tạo nên thế giới nhân vật dị biệt nhưng không hề xa lạ với đời sống đương đại. Mỗi cuốn tiểu thuyết của ông là hành trình khám phá con người ở chiều sâu vô thức hoặc trong "bản năng gốc" của nó. Tuy vậy, tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương không dễ tiếp nhận và luôn gây ra nhiều tranh cãi với những đánh giá khen chê phong phú, đa chiều.
Cuộc tọa đàm khoa học "Tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương trong chuyển động của văn học Việt Nam đương đại" tiếp tục ghi nhận thêm những ý kiến đa chiều về một "hiện tượng lạ" trong dòng chảy văn học. Ngoài ra, tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương là phương tiện để các nhà phê bình thử thách, thi triển các "môn phái", nhưng qua đó cũng thấy được khả năng đáp ứng "tầm đón đợi" của người đọc và độ mở của văn bản".
PGS. TS Phạm Xuân Thạch - Trưởng Khoa Văn - Trường Đại học Khoa học, Xã hội & Nhân văn:
Ở "Mình và họ" hay "Một ví dụ xoàng" của Nguyễn Bình Phương, ta bắt gặp một kiểu diễn ngôn mới. Chúng ta không thể nói về thiện - ác, tốt - xấu với cái kiểu diễn ngôn đó. Chúng ta cũng không thể đem quy phạm đạo đức theo kiểu một tên tội phạm hay người điên để đánh giá với kiểu diễn ngôn ấy. Trong "Một ví dụ xoàng", kiểu diễn ngôn mới này trở nên hoàn thiện. Tôi đọc "Một ví dụ xoàng" trong sự liên văn bản tới "L'étranger" (Kẻ xa lạ) của Albert Camus. Trong khi Albert Camus mới chỉ đặt ra hai lập trường để đối thoại, xung đột với nhau để cho thấy sự khác biệt của hai lập trường này, thì Nguyễn Bình Phương lại bày ra một dãy các lập trường, một loạt các điểm nhìn với các diễn ngôn khác nhau về con người, về tội ác và vụ án ấy để cho người đọc tự suy xét, tự đánh giá.
Tôi không biết giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1991 hay năm 2021 đã được trao như thế nào, bàn luận và đấu tranh như thế nào. Nhưng ít nhất sau 30 năm, giải thưởng này đã trao cho một tác phẩm tạo nên dấu mốc, tạo nên một thứ văn học khác với giai đoạn trước. Tôi cho rằng, giải thưởng văn học của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2021 với "Một ví dụ xoàng" hoàn toàn có thể đặt nó ngang hàng với giải thưởng năm 1991 với "Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh trong ý nghĩa, tiến trình của văn học sử Việt Nam.
Nhớ về quãng thời gian “tòng phu” ra Côn Đảo, bà Tư rổn rảng: Năm 1981 cô ra đây theo ổng thì có một đứa con trai rồi, tên là Thọ, sinh năm 1977; hiện nay là bác sĩ bệnh viện đặc khu Côn Đảo. Năm 1982, sinh con trai thứ hai là Nghiệp, năm 1983 thì sinh một cô con gái. Đến giờ các con cũng lập gia đình, sinh sống gần đây. Cô chú có 6 đứa cháu nội ngoại. Vậy là nhà cô đến giờ có ba đời ở Côn Đảo rồi đó.
Công an tỉnh Hà Tĩnh vừa triệt phá đường dây buôn bán, vận chuyển, sản xuất pháo nổ trái phép thu giữ hơn 1,5 tấn pháo nổ các loại và 39,2 kg pháo nổ tự chế.
Cục sạc dự phòng bất ngờ phát nổ gây cháy lan vào các dụng cụ sinh hoạt trong nhà rồi lan sang xưởng sản xuất pallet khiến xưởng sản xuất chìm trong biển lửa...
Ngày 24/12, Thanh tra Chính phủ ban hành thông báo Kết luận thanh tra một số dự án có khó khăn, vướng mắc tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và hạ tầng cấp thiết khu trung tâm Đại học Thái Nguyên).
"Bệnh viện Y học cổ truyền cần phát huy thế mạnh của mình để đẩy mạnh nghiên cứu, bào chế, sản xuất thuốc đông y, đáp ứng yêu cầu về thuốc Y học cổ truyền không chỉ phục vụ khám, chữa bệnh tại bệnh viện mà còn cung ứng trong lực lượng CAND, mục tiêu lâu dài phấn đấu tiến ra thị trường..."- Đó là nội dung chỉ đạo của Trung tướng Đặng Hồng Đức, Thứ trưởng Bộ Công an tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2026 của Bệnh viện Y học cổ truyền Bộ Công an, tổ chức chiều 24/12, tại Hà Nội.
Chiều 24/12, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP Đà Nẵng cho biết vừa khởi tố, bắt giữ 1 đối tượng về hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” cùng 4 đối tượng về các hành vi “đưa hối lộ, môi giới hối lộ nhằm “chạy án” cho một bị bị can trong đường dây rửa tiền hơn 68.000 tỷ đồng mà Cơ quan CSĐT Công an TP Đà Nẵng đang điều tra.
Mục tiêu giành vé tham dự Vòng chung kết World Cup bóng đá nam lần đầu tiên trong lịch sử không còn là khát vọng xa vời, mà đã trở thành định hướng chiến lược rõ ràng của bóng đá Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới. Trong lộ trình ấy, lứa cầu thủ U23 hiện tại được xác định là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò bản lề trên hành trình hướng tới Vòng loại World Cup 2030.
Sau nhiều ngày xét xử sơ thẩm và nghị án kéo dài, chiều 24/12, TAND TP Hà Nội đã ra phán quyết đối với nhóm bị cáo là cựu thẩm phán, cựu kiểm sát viên, cựu chấp hành viên và cựu cán bộ tư pháp tại TAND cấp cao tại Đà Nẵng (cũ) và một số địa phương.
Hạnh phúc không còn là một cảm giác mơ hồ, mà là trạng thái sinh học cụ thể. Khi sống trong một không gian đúng chuẩn, cơ thể có thể tự sản sinh ra bốn loại hormone hạnh phúc: Dopamine, Serotonin, Oxytocin và Endorphin. Tại CaraWorld Cam Ranh, phân khúc Sông Town với định vị Bayfront Home - chuẩn sống bên vịnh độc bản, đang tái hiện chính xác công thức đó. Một ngôi nhà không chỉ để ở, mà để sống trọn cảm xúc mỗi ngày.
Một đường dây vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy với thủ đoạn ngụy trang tinh vi trong hộp đựng mỹ phẩm vừa bị Phòng CSĐT tội phạm về ma túy Công an tỉnh Nghệ An triệt xóa thành công.
Những ngày qua, đông đảo độc giả Báo CAND đặc biệt quan tâm đến thông tin về nhóm tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt hàng ngàn tỷ đồng từ dự án Kayple vừa bị triệt phá. PV Báo CAND vừa tiếp tục cập nhật thêm nhiều thông tin mới liên quan đến hoạt động lừa đảo của băng nhóm tội phạm này.
Ngày 24/12/2025, Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an tỉnh Quảng Trị, phối hợp với các đơn vị chức năng đã phát hiện, bắt giữ vụ vận chuyển trái phép gần một tấn rắn hổ mang.