“Sức mạnh mềm” từ công tác ngoại giao văn hóa
“Văn hóa cũng là sợi dây đầy sắc màu và âm thanh cho tình hữu nghị giữa hai dân tộc, hai đất nước Việt Nam - Pháp” là câu nói của Thủ tướng Phạm Minh Chính khi đến thăm Bảo tàng Lascaris ở TP Nice (Cộng hòa Pháp), chiều 7/6.
Câu nói này được rất nhiều cơ quan thông tấn báo chí trong nước và quốc tế dẫn làm tít cho các bài viết về chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ 3 (UNOC 3, tổ chức từ ngày 9 đến 13/6/2025) và hoạt động song phương tại Cộng hòa Pháp. Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Việt Nam tham dự Hội nghị Đại dương của Liên hợp quốc và là chuyến thăm Pháp đầu tiên của Thủ tướng kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào tháng 10/2024.
Phát biểu khi hội kiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 25/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng Việt Nam và Pháp có sự giao thoa về văn hóa, lịch sử, đặc biệt thông qua những dấu ấn Pháp vẫn hiện hữu và được kế thừa trong đời sống xã hội của người Việt Nam như các công trình kiến trúc, nghệ thuật ẩm thực, nền mỹ thuật hiện đại... Trên cơ sở đó, về lĩnh vực văn hóa, Tổng Bí thư và Tổng thống Pháp nhất trí hợp tác trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa thông qua chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo tồn di sản, hoạt động bảo tàng, nghệ thuật điện ảnh, hợp tác và hỗ trợ, chia sẻ tư liệu về di sản văn hóa Việt Nam, hợp tác đào tạo các nghệ sĩ, diễn viên chuyên nghiệp...
Nói về hợp tác văn hóa giữa Việt Nam và Pháp, trang web của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam viết: “Việt Nam là một trong những quốc gia mới nổi ở châu Á, nơi mà hợp tác của chúng tôi phong phú và đa dạng nhất. Vì lịch sử chung của hai nước và mối quan hệ gắn kết giữa hai dân tộc, hợp tác văn hóa chiếm một vị trí đặc biệt... Mối quan hệ hợp tác liên quan đến mọi khía cạnh của nền văn hóa, từ việc phát huy di sản đến khám phá các sáng tạo đương đại và sản xuất các dự án chung”.
Trước đó, ngày 5/10/2024, tại Pháp, nhân chuyến thăm chính thức Pháp và tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Pháp ngữ lần thứ 19 của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng và bà Rachida Dati - Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp đã ký Chương trình hợp tác văn hóa giai đoạn 2024-2028 giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Văn hóa Pháp nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước trên lĩnh vực văn hóa lên tầm cao mới, khai thác tối đa các tiềm năng và thế mạnh trên các lĩnh vực bảo tồn di sản và phát triển các ngành công nghiệp văn hóa...
Chương trình hợp tác văn hóa giai đoạn 2024-2028 này bao gồm các lĩnh vực chính về di sản văn hóa, bảo tàng và lưu trữ; công nghiệp văn hóa và sáng tạo; điện ảnh và nghe nhìn; nghệ thuật biểu diễn và nghệ thuật thị giác; thư viện; nghề thủ công và mỹ nghệ.
Mà không chỉ hợp tác văn hóa với Cộng hòa Pháp, trong những năm qua, hợp tác văn hóa, nói rộng hơn là công tác ngoại giao văn hóa đã được Đảng, Nhà nước Việt Nam nỗ lực triển khai đối với nhiều quốc gia khác. Ngoại giao văn hóa đã chuyển biến từ hình thức giao lưu đơn thuần sang hợp tác thực chất, cụ thể như riêng năm 2024, Việt Nam đã thông qua 11 văn kiện hợp tác quốc tế được ký kết, trong đó có 2 thỏa thuận cấp Chính phủ, gồm cả Chương trình hợp tác văn hóa Việt Nam - Pháp giai đoạn 2024-2028, đã mở ra cơ hội cho hàng loạt dự án. Dự án phát triển ngành hoạt hình Việt Nam với sự tài trợ 160.000 Euro từ Pháp, hay dự án xây dựng cơ sở dữ liệu bối cảnh quay phim tại Việt Nam... là những minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc hợp tác.
Không chỉ tập trung vào hợp tác song phương, Việt Nam từng bước khẳng định vai trò dẫn dắt trong các vấn đề văn hóa khu vực, chủ động tham gia sâu rộng vào các cơ chế đa phương như UNESCO và ASEAN, như việc hoàn thành xuất sắc vai trò tại các Ủy ban Liên chính phủ của UNESCO và đưa ra sáng kiến tổ chức nhiều hoạt động văn hóa trong khu vực ASEAN, như Diễn đàn giao lưu văn hóa nghệ thuật “Thanh niên với sắc màu văn hóa ASEAN” hay Triển lãm Tranh đồ họa ASEAN 2024...
Nói như thế để thấy, công tác ngoại giao văn hóa đã thực sự là một trong những điểm sáng của việc tạo đà cho đất nước phát triển và hội nhập. Việt Nam đang tiếp tục khẳng định vai trò là một quốc gia hội nhập, phát triển và giàu bản sắc, tạo nền tảng vững chắc cho các mục tiêu phát triển trong kỷ nguyên mới.
Đó là “sức mạnh mềm” từ công tác ngoại giao văn hóa.