Lưu lạc 30 năm, được Công an giúp đoàn tụ
Những giọt nước mặt sum họp lăn trên gương mặt người đàn ông luống tuổi và người vợ tật nguyền là ngọn lửa sưởi ấm cán bộ Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Phú Thọ, giữa những ngày dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp.
Nhận chỉ đạo của Đại tá Lưu Đức Tỉnh, Phó Giám đốc Công an tỉnh Phú Thọ xác minh thông tin về một người phụ nữ nghi bị mua bán sang Trung Quốc từ năm 1990, trốn dịch COVID-19 trở về nước đã được cách ly đủ 14 ngày tại Trung tâm y tế thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam, hiện đang ở tại Trung tâm công tác xã hội tỉnh Quảng Nam có lai lịch tự khai báo là Đinh Thị Bích Hà (SN 1983, quốc tịch Trung Quốc, quê quán tại huyện Thanh Sơn, Phú Thọ), Thượng tá Phạm Đình Thi, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Phú Thọ không khỏi lo lắng.
Trong khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, quá trình xác minh, anh em phải tiếp xúc với nhiều người. Vì thế, khi cán bộ đơn vị trình kế hoạch, Trưởng phòng Phạm Đình Thi đã tỉ mỉ dặn dò cán bộ trinh sát cẩn trọng trong quá trình tiếp xúc, thu thập tài liệu để phòng, chống dịch bệnh cho mình và những người xung quanh.
Cuộc tìm kiếm từ thông tin duy nhất là lý lịch tự khai của người phụ nữ tên Hà, Đại úy Nguyễn Trung Giáp, cán bộ Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người gặp không ít khó khăn. Ban đầu, họ trao đổi với một điều tra viên của Công an tỉnh Quảng Nam, qua đó có số điện thoại của một cán bộ của Trung tâm công tác xã hội tỉnh Quảng Nam, hằng ngày được giao nhiệm vụ chăm sóc HàVới sự giúp đỡ của cán bộ Trung tâm công tác xã hội tỉnh Quảng Nam, Đại úy Giáp bắt đầu các cuộc trò chuyện với Hà. Đại úy Giáp cho biết: Nhiều năm xa quê, Hà có thể nghe được tiếng Việt nhưng việc trả lời các câu hỏi của điều tra viên gặp rất nhiều khó khăn do khả năng ngôn ngữ và tư duy có khiếm khuyết của mình.
| Công an tỉnh Phú Thọ quyên góp tiền ủng hộ gia đình chị Hà Thị Chiến. |
Hà lúc nhớ, lúc quên. Một câu hỏi có khi điều tra phải diễn đạt nhiều lần và thật chậm. Một số từ, Đại úy Giáp phải giải thích cụ thể.
Quá trình trao đổi, Hà cho biết nhà của chị ở gần một nhà thờ, ngày còn nhỏ vẫn thường được mẹ đưa đến làm lễ. Với thông tin này, Đại úy Giáp và đồng đội đã tìm đến từng nhà thờ trên địa bàn tỉnh Phú Thọ rà soát, nhưng không có kết quả.
Những ngày sau đó, thông qua sự giúp đỡ của cán bộ Trung tâm công tác xã hội tỉnh Quảng Nam, Đại úy Giáp và Đội trưởng Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người, Trung tá Đỗ Minh Thành lại tiếp tục nói chuyện với Hà. Từng chút, từng chút một, họ khéo léo lợi chuyện để khơi gợi lại ký ức của Hà. Qua trao đổi, Hà cho biết chị ta bị lừa bán sang Trung Quốc từ nhiều năm nay. Cùng về với Hà trong lần này còn có một người phụ nữ Việt Nam...
Trên đường đi, họ bị lực lượng Biên phòng phát hiện. Sau khi tạm giữ và tiến hành cách ly theo quy định, Hà được cán bộ Biên phòng mua vé ôtô về Phú Thọ, còn cô gái đi cùng thì được gia đình đón về. Trên đường đi, chiếc xe dừng lại ăn cơm, Hà đã lên nhầm xe khách rồi được đưa vào tỉnh Quảng Nam... Khi Hà lang thang ở bến xe đã được Trung tâm công tác xã hội của tỉnh Quảng Nam đón về.
Dữ liệu đầu tiên rà soát không có kết quả, Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người lại tiếp tục xác minh các thông tin khác. Họ tìm đến địa bàn huyện Phù Yên (Sơn La) và huyện Nghĩa Lộ (Yên Bái) là nơi có đông người dân tộc Thái sinh sống để rà soát, bởi theo lời khai của Hà thì cô là người dân tộc Thái. Nhưng một lần nữa kết quả thu được không như mong đợi.
Tại các địa danh trên, không có ai tên Hà có cha và mẹ như lời kể của cô gái đang ở Trung tâm công tác xã hội tỉnh Quảng Nam... Không nản lòng, những ngày sau đó, các trinh sát và điều tra viên được giao nhiệm vụ vẫn tỉ mỉ nói chuyện với Hà. Quá trình trao đổi, họ khéo léo gợi nhắc Hà nhớ đến cái tên làng, tên xã và các địa danh mà cô đã từng nghe qua.
Sau nhiều ngày hỏi chuyện, Hà có nhắc đến đèo Mương, một địa danh của xã Thu Ngạc và nói rằng Hà là người dân tộc Thái. Với thông tin này, Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người tìm vào những địa bàn có người dân tộc Thái sinh sống trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và mở rộng sang cả các địa bàn giáp ranh là Yên Bái và Sơn La. Ở những nơi đã đặt chân qua, những địa bàn đã tới, họ tìm gặp những người cao tuổi để tìm hiểu thông tin nhưng không ai biết gì về người phụ nữ tên là Hà, có lý lịch gia đình như đã trình báo.
Quá trình tiếp xúc với Hà, một câu hỏi đặt ra đối với Đại úy Nguyễn Trung Giáp, cán bộ được giao nhiệm vụ truy tìm tung tích của cô gái tên Hà. Nếu ở Thu Ngạc thì chủ yếu là người Mường, phải chăng Hà là người Mường... Suy nghĩ là vậy, anh sử dụng tiếng Mường để trao đổi với Hà.
Những tia hy vọng nhen nhóm dâng lên, niềm vui lan tỏa trong lòng người cán bộ trinh sát khi Hà hiểu và trả lời được những câu hỏi bằng tiếng Mường của anh. Sau đó, Đại úy Giáp đã nhờ một người cao tuổi, thông thuộc tiếng Mường nói chuyện với Hà. Anh đặt ra những câu hỏi để người này hỏi Hà bằng tiếng Mường. Sau đó thì đến từng ngõ, gõ từng nhà để truy tìm tung tích của Hà.
Khi các anh tìm đến khu Còn 1, xã Thu Ngạc, họ được một số người trong làng cho biết vào khoảng những năm 1990, gia đình ông Hà Văn Hoạt (SN 1952) và bà Hoàng Thị Liểng (SN 1950, ở khu Còn 1, xã Thu Ngạc, huyện Tân Sơn) có con gái là Hà Thị Chiến rời khỏi địa phương.
Từ thông tin này, các trinh sát Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người đã không quản trời mưa rét, vượt hàng trăm km đường đèo dốc vào tận nhà của ông Hoạt, bà Liễng hỏi thông tin về Hà. Nhưng không chỉ người tuổi cao, mắt kém mà các con của ông Hoạt cũng khẳng định rằng cô gái trong ảnh không phải là em gái mất tích của họ. Trong lúc này, Đội chống tệ nạn xã hội và mua bán người lại nảy ra một ý tưởng khác. Quãng thời gian Hà bị bán ra nước ngoài đã lâu, vẻ bề ngoài của nạn nhân đã thay đổi rất nhiều, vì thế phải để cho Hà nhận diện lại ông Hoạt và bà Liễng...
Và sự vất vả của cán bộ Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Phú Thọ đã được đền đáp một cách xứng đáng. Khi nhìn thấy tấm ảnh của ông Hoạt, Hà bật khóc nức nở rồi ngọng nghịu: Bố Hà, bố Hà.
Trao đổi với chúng tôi, Đại úy Giáp cho biết: “Để đảm bảo khách quan, khi chuyển ảnh cho các cán bộ Trung tâm công tác xã hội tỉnh Quảng Nam, tôi yêu cầu nhân viên trung tâm không nói với Hà về người đàn ông trong ảnh là ai mà chỉ cho nhận dạng. Từ thông tin này, tôi tiếp tục hỏi Hà về đặc điểm của ông Hoạt.
Qua trao đổi, Hà cho biết bố chị ta bị hỏng một bên chân, đi đâu cũng phải chống gậy. Qua xác minh tại địa phương xác định ông Hoạt bị thọt chân từ nhiều năm nay, việc đi lại rất khó khăn”. Từ những chi tiết này, Đội chống tệ nạn và mua bán người khẳng định Hà chính là Hà Thị Chiến, cô gái đã mất tích trước đó nhiều năm.
Một lần nữa, anh lại trở lại khu Còn 1, nơi gia đình ông Hoạt đang sinh sống. Khi Đại úy Giáp cho Hà nói chuyện với ông Hoạt và các chị em trong gia đình thì tất cả mừng mừng, tủi tủi nhận ra nhau..., kết thúc hành trình gần một tháng lần tìm của Công an tỉnh Phú Thọ.
Hoàn cảnh gia đình Hà Thị Chiến rất khó khăn, bố mẹ đều già yếu, lại đều bị dị tật, không có khả năng lao động. Trong khi các anh em chị trong gia đình thì vì nghèo khó, 5/6 người con đều không được cắp sách đến trường, cuộc sống bấp bênh chỉ dựa vào ruộng nương.
Trong tình cảnh đó, lãnh đạo và cán bộ chiến sỹ Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Phú Thọ bằng tấm lòng của mình đã tình nguyện quyên góp tiền để mua vé xe đưa cô về đoàn tụ cùng gia đình. Ngoài ra các anh còn biếu 5 triệu đồng cùng gạo, mỳ tôm và các thứ đồ dùng thiết yếu khác giúp gia đình bớt khó khăn.