Bao giờ hết cảnh sống chung với hàng chục cơ sở phế liệu?

Theo phản ánh của người dân sinh sống ở tổ dân phố 12, phường Thủy Phương, thị xã Hương Thủy, nhiều năm nay, cơ sở kinh doanh, tái chế phế liệu của ông Châu Văn Tài (210 đường Dạ Lê, tổ dân phố 12, phường Thủy Phương) hoạt động ngay trong khu dân cư, không chỉ tập kết rác thải có nhiều loại chất thải nguy hại, trong quá trình xay nhựa, thổi nhựa, cơ sở này thường xả nước thải gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến các hộ lân cận.

“Người dân chúng tôi luôn sống trong cảnh ngột ngạt, khó chịu do ảnh hưởng từ cơ sở tái chế phế liệu của ông Tài. Khổ nhất là trẻ em sức đề kháng yếu và nguy cơ bệnh tật luôn rình rập. Tại nhiều đợt tiếp xúc cử tri với các cấp, người dân cũng đã phản ánh sớm di dời cơ sở này ra khỏi khu dân cư nhưng đến nay vẫn án binh bất động”, một hộ dân (xin giấu tên) bức xúc cho hay.

Theo ông Trương Văn Công, Chủ tịch UBND phường Thủy Phương, cơ sở kinh doanh, tái chế phế liệu của ông Châu Văn Tài hoạt động tại địa chỉ trên hơn 10 năm nay. Ngoài xay, thổi nhựa, cơ sở này hay đốt dây điện để lấy đồng, gây khói và mùi hôi, ảnh hưởng môi trường và các hộ lân cận.

Quá trình tìm hiểu, cơ sở kinh doanh, tái chế phế liệu của ông Tài xây trên đất trồng cây lâu năm là sai mục đích sử dụng đất. Khuôn viên tập kết phế liệu không đảm bảo mỹ quan. Ngoài giấy phép đăng ký kinh doanh, cơ sở của ông Tài hầu như không có bất cứ giấy tờ liên quan đáp ứng quy định bảo vệ môi trường; phòng, chống cháy, nổ… theo quy định.

Mới đây, vào đầu tháng 5/2024, Phòng TN&MT thị xã Hương Thủy, UBND phường Thủy Phương cùng các lực lượng liên quan thành lập đoàn liên ngành tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất, kinh doanh phế liệu của ông Tài. Sau khi kiểm tra, đoàn đã yêu cầu cơ sở kinh doanh, chế biến phế liệu của ông Tài ngừng hoạt động cho đến khi hoàn thiện các thủ tục, giấy tờ liên quan. Ngoài ra, trong vòng 25 ngày, ông Tài phải thu gom, di dời tất cả phế liệu tồn đọng trong khuôn viên để đảm bảo mỹ quan, môi trường…

Không riêng cơ sở của ông Tài, nhiều cơ sở kinh doanh, tái chế phế liệu trong khu dân cư trên địa bàn thị xã Hương Thủy cũng nhiều lần bị người dân phản ánh gây ô nhiễm môi trường và nguy cơ cháy, nổ. Cụ thể, tại địa điểm khám, chữa bệnh của Trạm Y tế phường Thủy Châu (đường Võ Trác, phường Thủy Châu) luôn bị bao vây bởi từng đống phế liệu của cơ sở thu mua, tái chế phế liệu Thủy Cường (cơ sở Thủy Cường). Từng đống phế liệu chất cao, án ngữ trước cổng vào và ngay sát bên hông Trạm Y tế. Không gian xung quanh điểm khám, chữa bệnh không khí luôn ngột ngạt, nhiều ngày gặp gió bốc mùi hôi nồng nặc…

Ngoài cơ sở Thủy Cường, hiện nay nhiều cơ sở thu mua phế liệu ở đường Nguyễn Thanh Nghị, Nguyễn Tất Thành (phường Thủy Châu) sống giữa lòng đô thị Hương Thủy tạo cảnh nhếch nhác, ồn ào, gây ô nhiễm môi trường và nguy cơ gây cháy, nổ cao.

Không phải chỉ gây ô nhiễm môi trường, điều đáng lưu ý, tại một số cơ sở thu mua phế liệu trên địa bàn thị xã Hương Thủy đã xảy ra hỏa hoạn. Điển hình năm 2021, tại kho phế liệu của số nhà 604 Nguyễn Tất Thành (phường Thủy Châu) đã xảy ra vụ cháy lớn. Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH đã phải huy động 12 xe cứu hỏa cùng hơn 100 chiến sĩ ứng cứu, khoảng 3 giờ sau mới khống chế được đám cháy…

Người dân địa phương còn cho biết, vào buổi chiều, nhiều người còn tận dụng tuyến đường Võ Liêm nối với QL1A để thu mua phế liệu vừa ồn ào, nhếch nhác, ô nhiễm môi trường và phần nào cản trở giao thông qua lại.

Theo chính quyền thị xã Hương Thủy, năm 2016, UBND thị xã Hương Thủy giao UBND phường Thủy Châu làm chủ đầu tư để đầu tư dự án (DA) khu hạ tầng kỹ thuật di dời cơ sở kinh doanh ô nhiễm tại phường Thủy Châu với tổng mức đầu tư hơn 3,1 tỷ đồng, diện tích 1,47ha, cách Cụm công nghiệp Thủy Phương khoảng 2km. Tuy nhiên, năm 2018 khi chuẩn bị giao đất theo hình thức đấu giá thuê đất có thời hạn theo mục tiêu của DA thì xuất hiện trở ngại.

Theo Luật Đất đai sửa đổi, mọi người đều có thể tham gia đấu giá. Nhưng như vậy, nếu xảy ra trường hợp có người với tài lực mạnh hơn ở nơi khác đến tham gia và bỏ giá cao hơn thì nghiễm nhiên, một số cơ sở kinh doanh phế liệu ở địa phương mất suất thuê đất, khiến không giải quyết triệt để mục đích di dời các hộ kinh doanh gây ô nhiễm trên địa bàn, nên việc di dời vẫn chưa thể thực hiện.

Trước thực trạng đó, UBND thị xã Hương Thủy đã báo cáo UBND tỉnh, Sở TN&MT liên quan đến phương án đấu giá đất Nhà nước cho thuê có thời hạn đối với khu đất nói trên. Giữa năm 2020, trong thời gian chờ phương án của Sở TN&MT cũng như ý kiến từ UBND tỉnh, UBND thị xã Hương Thủy đề xuất tổ chức đấu giá nhưng có quy chế ràng buộc kèm theo. Cụ thể, bất cứ người ở đâu cũng có thể tham gia đấu giá, nhưng với điều kiện phải có cơ sở kinh doanh phế liệu gây ô nhiễm trên địa bàn thị xã Hương Thủy. Tuy nhiên, sau kiểm tra thực tế, do địa điểm DA nằm gần khu dân cư; hạ tầng chưa đáp ứng một số tiêu chí liên quan đến phòng, chống cháy nổ; chưa có đánh giá tác động môi trường…, đồng thời, đề xuất của UBND thị xã Hương Thủy không phù hợp với quy định của Luật Đấu giá nên UBND tỉnh đã quyết định dừng DA này.

Theo ông Ngô Văn Vinh, Phó Chủ tịch UBND thị xã Hương Thủy, hiện, chính quyền đang kêu gọi đầu tư hạ tầng Cụm Công nghiệp Thủy Phương 2 và Cụm Công nghiệp Thủy Châu. Sau khi hạ tầng hoàn thiện, thị xã sẽ vận động các hộ kinh doanh, tái chế phế liệu di dời vào đây. Tuy nhiên, từ thời điểm kêu gọi cho đến khi các doanh nghiệp bắt tay đầu tư hạ tầng cũng cần một khoảng thời gian chứ không thể ngày một ngày hai… Điều này cũng đồng nghĩa rằng, người dân tại nhiều khu dân cư của thị xã Hương Trà vẫn sẽ tiếp tục sống chung với hàng chục cơ sở kinh doanh, thu mua phế liệu…