Hàng loạt sai phạm về quản lý đất đai tại Công ty cổ phần Gạch ngói 22/12

Hàng loạt dấu hiệu sai phạm nghiêm trọng

Công ty Cổ phần Gạch ngói 22/12 được thành lập năm 1957 với tên gọi là Công trường 55 trực thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu IV. Năm 1961, đơn vị được bàn giao về cho Ủy ban hành chính tỉnh Nghệ An quản lý với tên gọi là Xí nghiệp Gạch ngói 22/12 hoạt động theo mô hình doanh nghiệp nhà nước.

Đầu năm 2003, UBND tỉnh Nghệ An quyết định chuyển đổi Xí nghiệp Gạch ngói 22/12 thành công ty cổ phần với tên gọi là Công ty Cổ phần sản xuất Vật liệu xây dựng và Xây lắp 22/12. Năm 2016, Đại hội đồng cổ đông lần thứ 4 đã quyết định đổi tên Công ty cổ phần sản xuất Vật liệu xây dựng và Xây lắp 22/12 thành Công ty Cổ phần Gạch ngói 22/12. Công ty Cổ phần Gạch ngói 22/12 hoạt động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng gạch ngói có địa chỉ tại xóm 5, xã Hưng Chính, TP Vinh, tỉnh Nghệ An.

Công ty này được nhà nước giao sử dụng 2 khu đất tại xóm 5 và xóm 8, xã Hưng Chính với tổng diện tích lên đến 61.000 m². Trong đó, khu đất xóm 5 được giao từ năm 1957 để làm nhà máy sản xuất. Sau quá trình cổ phần hóa, năm 2017, tỉnh Nghệ An đã ký hợp đồng cho thuê đất với diện tích hơn 51.056m², có thời hạn đến năm 2047. Còn khu đất xóm 8 được tỉnh Nghệ An cấp 10.000m² để xây dựng khu nhà ở, làm việc của văn phòng Xí nghiệp (nay là khu tập thể công ty, bám mặt đường quốc lộ 46).

Tuy nhiên, theo quy định của UBND tỉnh Nghệ An khi được giao đất thì khu đất 10.000m² tại xóm 8, xã Hưng Chính được cấp để làm khu tập thể và văn phòng nhưng công ty đã tự ý bán thanh lý, hóa giá tài sản, sử dụng đất, mượn đất bằng hình thức “hợp đồng góp vốn làm nhà ở” và “bán nhà ở tại chỗ” cho các hộ gia đình, cá nhân từ năm 1992 đến năm 2015. Cụ thể, trước năm 1993, công ty đã tự ý hóa giá, thanh lý nhà tập thể, trả 6 lô đất cho 6 công nhân lao động tại khu vực đất tuyến 1, giáp đường quốc lộ 46. Một số hộ gia đình đã được UBND huyện Hưng Nguyên cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 1992, có tên trong Sổ mục kê và Bản đồ năm 2005, đến nay có 2 hộ gia đình đã nộp hồ sơ cho UBND xã Hưng Chính xin cấp đổi giấy chứng nhận.

Công ty đã tự ý cho các hộ sử dụng đất bằng hình thức bán thanh lý, hóa giá nhà tập thể trước ngày 1/7/2004 gồm có 7 trường hợp, gồm: 6 trường hợp được công ty bán hóa giá 12 gian nhà tập thể sát đường vào xóm 8, xã Hưng Chính theo biên bản họp ngày 21/9/2002 và 1 trường hợp được công ty bán hóa giá nhà 2 tầng theo biên bản họp ngày 10/7/2003. Công ty cũng đã tự ý cho các hộ sử dụng đất bằng hình thức bán nhà ở tại chỗ sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014, cho 24 trường hợp. Đồng thời tự ý cho các hộ sử dụng đất bằng hình thức hợp đồng góp vốn làm nhà ở sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014 đối với 27 trường hợp. Ngoài ra công ty này còn thanh lý, bán tài sản gắn liền với đất là dãy nhà 2 tầng và dãy ki ốt bám đường quốc lộ 46 cho 10 hộ gia đình.

Dãy nhà 2 tầng của công ty gồm 12 gian và một gian cầu thang, phía trước dãy nhà 2 tầng có một dãy ki ốt gồm 12 gian và một ô trống để làm lối đi. Theo hồ sơ bán đấu giá và biên bản bàn giao nhà, đất thể hiện công ty bán với giá 150 triệu đồng/gian bao gồm 1 gian nhà 2 tầng kèm theo 1 gian ki ốt và đã bàn giao cho những cá nhân trúng đấu thầu.

Chậm xử lý vi phạm

Liên quan đến vấn đề này, đại diện các hộ đã được công ty cho sử dụng đất sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014 bằng hình thức hợp đồng góp vốn làm nhà ở, hiện trạng xây dựng nhà ở ổn định trước ngày 1/7/2014, hiện phù hợp quy hoạch, không có tranh chấp. Đại diện các hộ dân gồm: ông Lê Văn Thông, Chu Thị Thanh, Nguyễn Thị Tình, Thái Văn Hùng cho biết: Tháng 9/2004, công ty đã cho các hộ mượn đất để ở bằng hình thức góp vốn làm nhà ở. Các hộ này đều phải làm nhà trong vòng 1-3 tháng sau khi ký hợp đồng.

Việc thu nộp tiền theo phiếu thu thể hiện là tự nguyện nhưng thực tế không phải là tự nguyện đóng góp vì nếu không đóng thì công ty sẽ chuyển cho người khác. Các hộ gia đình này cũng cho rằng thực chất “Hợp đồng góp vốn làm nhà ở” là bán đất cho công nhân. Tại cuộc làm việc với lực lượng thanh tra liên ngành, các hộ gia đình ông Hà Quang Dung, Vương Thị Hoa, Lương Quốc Hường đại diện các hộ đã được công ty cho sử dụng đất sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014 bằng hình thức hợp đồng góp vốn làm nhà ở hiện trạng là đất trống, không có nhà ở cũng cho biết: Các hộ đều được công ty cho hợp đồng góp vốn làm nhà ở sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014.

Về thủ tục giải quyết của công ty đối với 58 hộ là như nhau, trong đó có cả 9 hộ hiện nay chưa có nhà ở. Tại các hợp đồng đều yêu cầu phải làm nhà trong vòng 1-3 tháng sau khi ký hợp đồng và thu tiền tự nguyện đóng góp xây dựng công ty của các hộ.

Với các hộ đã được công ty tự ý bán tài sản sau ngày 1/7/2014 cho biết: Năm 2015, công ty có thông báo bán đấu giá tài sản (dãy nhà 2 tầng bám mặt đường Kim Liên) với giá 150 triệu đồng/gian. Các gian nhà đã xuống cấp có diện tích khoảng 75m², gắn với ki ốt tạm phía trước khoảng 70m² có thể kinh doanh tạm được. Tại thời điểm công ty thông báo bán đấu giá, các hộ không nắm được các quy định của Nhà nước, chỉ xác định mua tài sản để được sử dụng đất.

Khi mua bán có hóa đơn của công ty, có các văn bản của lãnh đạo công ty, các hộ gia đình có nguyện vọng đề nghị nhà nước xem xét để được giao đất tại chỗ có thu tiền sử dụng đất, không làm thất thoát ngân sách nhà nước. Nếu không có cách nào để xem xét giải quyết nguyện vọng trên, các hộ gia đình sẽ chấp hành nghiêm túc quy định của pháp luật. Năm 2017, công ty có mời các hộ làm việc để thông qua chỉ đạo của UBND Thành phố, UBND xã Hưng Chính về việc hoàn trả lại tiền, tuy nhiên thời điểm đó công ty không có khả năng chi trả. Trước hàng loạt dấu hiệu sai phạm nêu trên, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo tổ công tác liên ngành vào cuộc làm rõ và có kết luận số 380/KL-UBND ngày 15/6/2022 về việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng đất của Công ty Cổ phần Gạch ngói 22/12.

Sau khi tiến hành xác minh, đoàn thanh tra khẳng định Công ty cổ phần Gạch ngói 22/12 đã tự ý phân phối, bố trí, cho cán bộ mượn đất, giao nhà, đất cho cán bộ, công nhân viên sử dụng đất làm nhà ở là hình thức giao đất không đúng thẩm quyền theo quy định tại khoản 1, điều 23, Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ. Công ty đã vi phạm nghiêm trọng Luật Đất đai trong việc tự ý bán thanh lý, hóa giá nhà tập thể, bán nhà ở cho các hộ gia đình cá nhân từ năm 1992 đến 2015. Tuy nhiên các sai phạm không được cơ quan quản lý nhà nước về đất đai xử lý kịp thời, không xác lập biên bản vi phạm hành chính.

Theo kết luận của UBND tỉnh Nghệ An, do Phó Chủ tịch tỉnh Nghệ An Hoàng Nghĩa Hiếu ký ngày 15/6/2022 thì việc xác định việc để xảy ra vi phạm trong lĩnh vực quản lý đất đai liên tiếp kéo dài nhiều năm nhưng không bị ngăn chặn xử lý kịp thời, trách nhiệm chính thuộc về Hội đồng quản trị và tập thể lãnh đạo công ty từ năm 1992 đến nay. Ngoài ra, các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong việc quản lý đất đai như UBND xã Hưng Chính, UBND huyện Hưng Nguyên, UBND TP Vinh và các sở, ngành liên quan đã thiếu trách nhiệm, thiếu kiểm tra nên đã để xảy ra các sai phạm về đất đai ở Công ty cổ phần gạch ngói 22/12.

Cũng tại kết luận này, UBND tỉnh Nghệ An đã giao Chủ tịch UBND TP Vinh tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan. Đồng thời đôn đốc Công ty gạch ngói 22/12 xử lý dứt điểm việc thanh lý, bán nhà ở tại chỗ dãy nhà 2 tầng và dãy ki-ốt năm 2015, trả lại tiền cho các hộ gia đình cá nhân; Yêu cầu công ty hủy bỏ các hợp đồng mua bán tài sản gắn liền với đất trái quy định của pháp luật sau ngày 1/7/2014. Đồng thời, tuân thủ các quy định của pháp luật trong việc quản lý đất đai, tài sản công, chịu mọi trách nhiệm trước pháp luật nếu tiếp tục để xảy ra các vi phạm.

Được biết, trong thời gian gần đây, do làm ăn thua lỗ, thiếu vốn, nguyên liệu... nên từ năm 2020 đến nay công ty đã ngừng sản xuất. Vào ngày 17/11/2021, tại nghị quyết Đại hội đồng cổ đông bất thường, các cổ đông đã đồng ý 100% chuyển nhượng cổ đông cho nhà đầu tư mới với giá chuyển nhượng là 25 tỷ đồng.