Viết tiếp bài vi phạm nghiêm trọng về đấu thầu ở BQL dự án hạ tầng 2 – TCT Viễn thông Mobifone

Báo Công an nhân dân có đăng bài “Thi công trước, đấu thầu sau” phản ánh về những sai phạm trong công tác đấu thầu xây dựng 14 trạm phát sóng điện thoại (gọi tắt là TBS) tại các huyện Đức Hòa – tỉnh Long An, huyện Phú Quốc – tỉnh Kiên Giang và tại tỉnh Trà Vinh.

Theo thông báo mời thầu đăng trên mạng và văn bản do ông Trần Nguyễn Hoàng Tuấn, Giám đốc Ban quản lý dự án hạ tầng 2 (BQLDA2) ký ngày 18-12-2015 thì các đơn vị tham gia đấu thầu sẽ có thời gian 21 ngày (đấu thầu vào 10h sáng 8-1-2015) để tiến hành công tác khảo sát và lên phương án.

Tuy nhiên tại thời điểm ra thông báo mời thầu, phía BQLDA2 chỉ cung cấp bản vẽ thiết kế sơ bộ mà không cung cấp tọa độ chi tiết của những điểm dự kiến cho xây dựng các trạm TBS, hơn nữa những trạm này được đặt trên các khu vực đồng ruộng rộng lớn (Long An, Trà Vinh) và rừng (Phú Quốc) nên trong thời gian 21 ngày, hầu hết các nhà thầu đều không thể tìm kiếm hết được các địa chỉ trên chứ chưa kể đến việc lên phương án đấu thầu.

Trong lúc cố gắng đi tìm địa điểm đặt 13 trạm tại các tỉnh Long An, Phú Quốc, các nhà thầu đã phát hiện hầu hết các điểm này đã được thi công từ trước, nhiều trạm đã dựng gần xong cột ăng ten và chuẩn bị cho lắp đặt máy móc, thiết bị và kéo cáp để phát sóng, một số trạm đã thi công xong phần bệ đỡ bằng bê tông cốt thép và các mấu xi măng để treo cáp giằng cột (phần quan trọng nhất giúp cho cột ăng ten có thể đứng vững).

Phát hiện mình bị BQLDA2 lừa, một số nhà thầu đã gửi đơn kiện đến các cơ quan chức năng, trong đó có Báo CAND. Trong đơn, các nhà thầu này nêu rõ việc làm khuất tất này của BQLDA2 đã vi phạm nghiêm trọng Luật Đấu thầu và vi phạm điều 223 – Bộ luật Tố tụng hình sự áp dụng trong công tác đấu thầu và đặc biệt gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế cho các bên tham gia đấu thầu.

Trước khi bài này được đăng tải, chúng tôi đã đến huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Tại đây, với địa hình rừng núi rậm rạp nên việc tìm kiếm không khác gì đi vào ma trận. Cũng với những bản thiết kế có được trước đó, chúng tôi tìm đến trạm mang ký hiệu Kiên Giang 495 tại ấp Suối Đá, xã Dương Tơ, nhưng lội bộ cả chục cây số, hỏi thăm nhiều người dân song tất cả đều trả lời: không biết. Chỉ đến khi một người chạy xe ôm (từng nhiều lần chở công nhân xây dựng trạm này) ra giá 200 ngàn đồng cho chuyến dẫn đường thì chúng tôi mới có thể mục sở thị trạm này vào lúc 6h chiều.

Tại đây, chúng tôi ghi nhận bằng hình ảnh phần bệ đỡ cùng những cọc gắn dây neo bằng bê tông cốt thép đã được hoàn tất, nhưng chắc được làm từ mùa mưa nên nhiều chỗ đã bị rêu cáu phủ lên. Thấy chúng tôi mặc trang phục Công an, gia chủ cùng một số bà con xung quanh đã chạy đến vây quanh, tuy không ai chịu nói tên mình nhưng tất cả đều có chung nỗi bức xúc về chủ đầu tư chưa chịu thanh toán tiền thuê đất sau nhiều tháng ký hợp đồng, còn cánh xây dựng cũng không trả tiền mua vật liệu cho bà con.

Sau đó, nhờ người chạy xe ôm này cùng sự giúp đỡ của các cấp chính quyền địa phương, đặc biệt là lực lượng Công an xã, chúng tôi đã tìm thêm được các điểm đặt trạm KG498 tại ấp Rạch Hàm, xã Hàm Ninh; KG 500 tại ấp 7, thị trấn An Thới, KG501 tại ấp 3, xã Cửa Cạn; KG502 tại ấp Suối Cát, xã Cửa Dương và tất cả các trạm này đều đã được thi công xong phần bệ đỡ và cọc gắn dây neo bằng bê tông. Riêng trạm KG496 đặt tại ấp Gành Gió, thị trấn Dương Đông, mặc dù từ xa chúng tôi đã nghe tiếng thúc giục làm việc của người cai thầu cùng tiếng gằn của máy trộn bê tông nhưng khi đến nơi, toàn bộ số công nhân đã bỏ chạy. Hiện trường để lại là ngổn ngang vật liệu, dụng cụ xây dựng cùng những đống bê tông còn nóng hổi chưa kịp đổ vào những khuôn được dựng sẵn.

Trao đổi với luật sư Nông Minh Đức – Công ty Luật Tùng Dương, TP Hồ Chí Minh cho biết: Theo khoản 1, điều 1 Luật Đấu thầu quy định quản lý nhà nước về đấu thầu, trách nhiệm của các bên có liên quan và các hoạt động đấu thầu bao gồm: “Lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp đối với dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn Nhà nước của cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, dự án đầu tư phát triển của doanh nghiệp Nhà nước…”.

BQLDA2 thuộc Tổng Công ty Viễn thông Mobifone là doanh nghiệp có vốn sở hữu Nhà nước nên bắt buộc phải áp dụng Luật Đấu thầu theo một trình tự thủ tục nghiêm ngặt với các công đoạn như lập hồ sơ mời thầu, thông báo mời thầu, đóng tiền bảo đảm dự thầu, xét duyệt nhà thầu đủ điều kiện, đóng tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng, sau đó mới cho tiến hành thi công dự án. Việc BQLDA2 bỏ qua những quy định của Luật Đấu thầu thể hiện hành vi cố ý làm trái các quy định của Nhà nước trong hoạt động kiểm tra, giám sát nguồn vốn trong hoạt động đầu tư. Việc thông thầu để cho một đơn vị sân sau đảm nhận thi công sẽ dẫn đến sự bất minh trong tổng vốn dự án và có thể dễ dàng nâng mức vốn đầu tư để hưởng chênh lệch.

Ông Trần Đình N., một chủ doanh nghiệp xây dựng từng có thời gian thi công các trạm phát sóng điện thoại các loại bức xúc: “Từ trước đến nay, chuyện chủ đầu tư liên kết với một số đơn vị xây dựng để thông thầu thỉnh thoảng cũng xảy ra nhưng việc này được chủ đầu tư thực hiện trong lúc đấu thầu, còn thi công trước, đấu thầu sau như Báo CAND đã nêu thì trong suốt gần 20 năm làm nghề này tôi mới gặp lần thứ 2. 

Việc giấu bớt thông tin về địa điểm, tọa độ sẽ khiến cho những nhà thầu không xác định chính xác được địa điểm xây dựng trạm nên thường không dự toán chính xác được giá bỏ thầu mà thường cộng thêm các loại chi phí phát sinh không đáng có như tiền vận chuyển vật liệu xây dựng, tiền công nhân, tiền vật liệu tăng cường gia cố móng (vì lỡ điểm đó là ao, hồ có độ lún cao)… khiến cho họ có thể bỏ thầu với giá cao hơn rất nhiều so với những nhà thầu là sân sau của chủ đầu tư và như thế họ bị loại. Tuy nhiên trên thực tế mà chúng tôi đã ghi nhận ở một vài công trình thì giá trúng thầu của các nhà thầu sân sau vẫn cao hơn rất nhiều so với mặt bằng chung trên cả nước”.

Đây là việc làm không công bằng và gây thiệt hại rất nhiều cho các đơn vị tham gia đấu thầu bởi ngoài chi phí ăn ở cho các công nhân đi khảo sát trong thời gian dài, chi phí cho các kỹ sư thiết kế tính toán phương án đấu thầu, doanh nghiệp còn phải chịu những loại chi phí vô hình khác.