Con tàu Orient Express huyền thoại
Ngày 29/8, chuyến tàu duy nhất khởi hành sau gần 40 năm gián đoạn, đánh dấu dịp kỷ niệm 125 năm (1889-2014) tồn tại con tàu Orient Express huyền thoại, xuất phát theo lộ trình truyền thống từ thủ đô Paris của nước Pháp, đến thành phố Istanbul ở Thổ Nhĩ Kỳ kết thúc hành trình "xuyên phương Đông" kéo dài 6 ngày.
Lần đầu tiên tuyến tàu hỏa Orient Express dài nhất nối Paris với Istanbul khởi hành nhằm ngày 29/8/1889, từ ga Austerlitz qua 3.100km hết 81 giờ 40 phút.
Danh sách hành khách ban đầu ngoài các vị vua và các hoàng hậu đi trên những toa đặc biệt ra, là giới chính khách, kỹ nghệ gia, lái súng, doanh thương… Nôm na rặt những người "coi tiền như rơm như rác", bởi một chiếc vé đi từ Paris tới Istanbul có giá 390 frăng - một "đống" tiền hồi đó.
Giá ăn trên tàu cũng đắt khủng khiếp: điểm tâm 4 frăng, còn ăn chính hết 6 frăng. Với số tiền này, người ta có thể ăn một bữa tối "ngắc ngư" tại một khách sạn thượng hạng đương thời giữa trung tâm "kinh đô ánh sáng" Paris. Điều đó lý giải, rằng đôi khi chỉ có 14 thực khách trên khắp các toa mà đoàn tàu Orient Express vẫn lời to.
Cách đây 1,3 thế kỷ, kỹ sư người Bỉ Georges Nagelmackers (1845-1905) và doanh nhân người Mỹ George Mortimer Pullman (1831-1897) đã thành lập Hãng Compagnie Internationale des Wagons-Lits (CIW - Công ty Hỏa xa Quốc tế có phòng ngủ), có trụ sở đặt tại Brussels (Bỉ) vào đầu năm 1883. Đây là công ty tàu hỏa nổi tiếng mà một trong những người hùn vốn sáng lập chính là nhà vua Bỉ Leopold Đệ tam (1901-1983).
Thời gian kế tiếp Hãng CIW cho chạy những đoàn tàu thượng hạng với các tuyến Bắc Express theo lộ trình Paris - Saint Petersburg (Nga), Nam Express từ Paris qua Madrid (Tây Ban Nha) đi Lisbon (Bồ Đào Nha) và cuối cùng là Orient Express qua Vienna (Áo) và Belgrade (Nam Tư) tới Istanbul.
 |
| Du khách chụp ảnh lưu niệm bên đoàn tàu xa hoa. |
Sự xa hoa với những hành khách nổi tiếng đã khiến Orient Express đi vào huyền thoại. Đêm 1/6/1891, nhóm cướp Hy Lạp do tên Athanasios Vouros cầm đầu đã chặn đoàn tàu lại, cướp bóc hành khách và bắt 4 viên chức cao cấp người Đức làm con tin, rồi đòi cho được số tiền chuộc 20 vạn đồng quan vàng Pháp mới chịu thả họ ra; hay vào cuối năm 1907 bão tuyết làm nghẽn đường trên đất Thổ Nhĩ Kỳ. Trong suốt 11 ngày liền những hành khách dư tiền đành chịu cảnh đói rét… Còn đám nhân viên hỏa xa can đảm định liều mạng mở đường cho tàu đi tiếp liền bị nhiều đàn chó sói tấn công; hoặc có lần một vị tù trưởng Ấn Độ đi cùng 7 cô vợ với toa ăn và toa ngủ thuê riêng, nhưng hệ thống lò sưởi của tàu đột nhiên bị hỏng, khiến đức lang quân phải đổi kim cương và ngọc trai lấy quần áo ấm cho các quý bà…
 |
| Toa restaurant. |
Sự nổi tiếng của Orient Express còn lôi cuốn cả văn học lẫn điện ảnh. Hơn 400 cuốn sách cùng hàng chục bộ phim đã đề cập tới những câu chuyện xoay quanh đoàn tàu huyền thoại.
Nổi tiếng nhất có lẽ là cuốn tiểu thuyết hình sự "Murder on the Orient Express" (Vụ án mạng trên con tàu Orient Express) của nữ văn sĩ người Anh Agatha Christie (1890-1976), phát hành đầu năm 1934 và được chuyển thể thành phim 4 thập niên sau.
 |
| Áp phích quảng bá Orient Express vào những năm 1888-1889. |
Vào cuối thập niên 20 và suốt cả thập niên 30 của thế kỷ trước, nhiều hành khách giàu có của Orient Express bắt đầu ưa thích các tuyến đường hàng không mới hình thành hơn.
Sau Thế chiến II, người ta có dự tính khôi phục lại lộ trình này với các toa hảo hạng nhiều tiện nghi, nhưng khách đi tàu ngày một thưa thớt khiến hãng chủ quản lâm vào cảnh lỗ lã triền miên. Rồi những vụ gài bom khủng bố trên đoàn tàu xa xỉ trong thập niên 60 đã làm xấu đi hình ảnh của Orient Express.
Vào giữa năm 1977, tuyến tàu nhanh xuyên phương Đông Orient Express chính thức bị loại khỏi các bảng hướng dẫn du khách quốc tế