Sông Amazon đã từng chảy ngược?

08:00 08/11/2006
Con sông lớn nhất thế giới hiện nay là Amazon ở Nam Mỹ, trước đây từng có dòng chảy từ Đại Tây Dương qua Thái Bình Dương, tức là cách chảy ngược lại như hiện nay, từ Thái Bình Dương qua Đại Tây Dương.

 Đó là kết quả bất ngờ của một bảng khảo sát khoa học, trong đó người ta thấy các lớp đá trầm tích ở phần Nam Trung Mỹ chứa một loại hạt đá khoáng cổ xưa lẽ ra phải đến từ phía đông của Nam Mỹ.

Nhà địa chất học Russell Mapes thuộc Viện đại học North Carolina, cho biết chuyện sông Amazon chảy từ đông sang tây xảy ra cách đây từ 145 triệu năm đến 165 triệu năm. Tuổi của các lớp đá trên lục địa Nam Mỹ khác nhau trên vùng phía đông và phía tây. Đó là đá có tuổi đến 2,5 tỉ năm được tìm thấy ở vùng phía đông còn vùng phía tây thì đá trẻ hơn nhiều, do hoạt động địa chất liên tục của dãy núi Andes.

Nếu ngay từ đầu, sông Amazon liên tục chảy về hướng đông, như hiện nay thì nhiều lớp hạt khoáng chất trẻ hơn đã phải có mặt trong lớp đáy trầm tích của nó, vì chúng được nước đưa xuống từ sườn núi Andes trẻ trung. Giáo sư Mapes cho biết: “Vậy mà chúng tôi không thấy gì hết. Dọc theo lưu vực Amazon, tuổi của các sa thạch lại là tuổi của vùng trung tâm và phía đông Nam Mỹ". Ông cắt nghĩa là các lớp đá trầm tích này có nguồn gốc từ phía đông đã bị quét xuống từ một vùng cao vốn thành hình trong Kỷ Cretaceous, khi đó các địa tầng của Nam Mỹ và châu Phi tách rời nhau ra.

Chuyện hai địa tầng khổng lồ này gãy như thế có thể đã nâng dòng chảy sông Amazon về hướng tây và như thế đã đẩy các lớp trầm tích xưa đến 2 tỉ năm tuổi vào tận vùng trung tâm của lục địa Nam Mỹ. Sau đó một thời gian, có một dãy tương đối không cao, gọi là dãy Purus Arch, nổi lên từ giữa trung tâm Nam Mỹ, chảy dài từ Bắc xuống Nam. Nó chia hai dòng chảy của sông Amazon, khiến một dòng chảy về phía đông hướng về Đại Tây Dương và một dòng chảy về hướng tây đổ ra hướng của dãy núi Andes.

Vào cuối thời kỳ Kỷ Cretaceous, các hạt sa thạch chưa tới 500 triệu năm tuổi bắt đầu lấp đầy cái lưu vực giữa dãy núi Andes phía tây và cái dãy đất cao chạy thẳng xuống vùng trung tâm của lục địa Nam Mỹ.

Sau nhiều triệu năm chồng chất, cuối cùng sông Amazon chảy xuyên qua các lớp trầm tích đó và chảy phía dưới dãy Purus Arch và về phía đông của lục địa Nam Mỹ. Đó là chiều hướng chảy hiện nay của sông Amazon.

Dữ kiện các nhà địa chất mới tìm ra đến từ loại zircon, một loại đá khoáng có thể được định tuổi để xác nhận tuổi của lớp trầm tích chứa đựng nó. Các cuộc nghiên cứu trước đây đã xác nhận kiểu chảy “ngược dòng kỳ lạ” của Amazon, nhưng chỉ trên từng đoạn, còn bây giờ Mapes và người đồng nghiệp Drew Coleman đã đi khắp 80% lưu vực con sông dễ thu thập các mẫu khoáng zircon. Dữ kiện họ mới tìm thấy đã chứng minh lý thuyết “chảy ngược” này là đúng và chứng tỏ cho thấy lúc trước dòng chảy của Amazon đã bị chuyển đổi trên một diện tích hết sức lớn, qua rất nhiều triệu năm

Đan Kô (Theo BBC Science-Nature)
Facebook Twitter Link gốc
Các tin khác
Công an tỉnh Điện Biên: Chủ động, đột phá, hiệu quả

Ngày 26/12, Công an tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026. Dự và chỉ đạo hội nghị có Thượng tướng Nguyễn Ngọc Lâm, Thứ trưởng Bộ Công an; đồng chí Trần Tiến Dũng, Bí thư Tỉnh ủy; lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh Điện Biên.

Cựu Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan ép các doanh nghiệp đưa hối lộ như thế nào?

Trong vụ án xảy ra tại Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (cũ), quá trình điều tra, cơ quan công an đã thu 25 phong bì với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng và 156.100 USD in tên doanh nghiệp tại phòng làm việc của cựu Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan.

Vi “ngộ” hầu tòa vì tội trốn thuế

Sáng 26/12/2025, TAND tỉnh Thanh Hóa đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với các bị cáo Nguyễn Văn Vi (thường gọi Vi “ngộ”, SN 1981), Phạm Thị Hương Giang (SN 1980, vợ bị cáo Vi, cùng ngụ phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa) và Nguyễn Thế Thuận (SN 1963, ngụ phường Quảng Phú, tỉnh Thanh Hóa) về tội “Trốn thuế”, theo điểm đ, khoản 1, Điều 200 Bộ luật Hình sự.

Truy tố cựu Thư ký Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và 99 bị can trong vụ "bôi trơn" giấy kiểm nghiệm

Viện KSND tối cao vừa ban hành cáo trạng vụ án “Giả mạo trong công tác”, “Đưa hối lộ” và “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” xảy ra tại Công ty TNHH Khoa học TSL (viết tắt là Công ty TSL), Công ty cổ phần Khoa học Công nghệ Avatek (viết tắt là Công ty Avatek) và các tổ chức, cá nhân liên quan trên toàn quốc.

Đam mê cờ bạc, nhân viên Ngân hàng BIDV chi nhánh Thanh Hoá lừa đảo chiếm đoạt hàng tỷ đồng

Ngày 26/12, Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Mạnh Thắng, sinh năm 1987, thường trú tại xã Lưu Vệ, tỉnh Thanh Hóa (hiện ở phòng 802 CT4, chung cư Phú Sơn, phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa) để điều tra về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Hoãn phiên tòa xét xử bị cáo Đặng Chí Thành tấn công liên tiếp người phụ nữ ở chung cư

Sáng 26/12, TAND khu vực 2 (Hà Nội) mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Đặng Chí Thành (SN 1994, ở Chung cư Sky Central, phường Phương Liệt, Hà Nội) về tội “Gây rối trật tự công cộng”, theo quy định tại khoản 1, Điều 318 Bộ luật hình sự. Vụ án xảy ra ngày 9/8/2025 và đến ngày 10/8/2025, Thành bị bắt tạm giam. 

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
✕
English | 中文