Thánh địa Mecca đang bị bêtông hóa?
Hadj có nghĩa là "nỗ lực" theo tiếng Arập, còn người dân Mecca thì luôn tâm niệm phải nhắc nhở điều đó cho các du khách. Nhưng phần đông trong số dòng người đổ về đây để xin ơn cứu rỗi luôn là những người theo Hồi giáo đổi mới. Làm thế nào để đón tiếp họ, hay nói đúng hơn (theo cái nhìn của dân Mecca) là làm thế nào để quản lý những đám đông hành hương này?
 |
| Khối đá lập phương Kaaba ở trung tâm chìm nghỉm trong các khối bêtông của khu phức hợp Abraj-Bait Tower. |
Câu trả lời của người Arập Xêút là rất cụ thể: họ tái dựng một Las Vegas trong sa mạc Arập. Sử gia Ziauddin Sardar nói rằng: "Trong vòng 50 năm, người Arập Xêút đã phá hủy Mecca, họ đã biến đổi thành phố quê nhà của Mahomet thành Disneyland và dần dần loại bỏ mọi thứ nhắc nhở về quá khứ".
Ông dẫn chứng: Từ những năm 70 của thế kỷ trước, các thánh tích cổ xưa nhất của đạo Hồi đã bị phá hủy một cách có hệ thống. Không còn đền thờ Bilal có từ thế kỷ VII nữa, căn nhà của bà Khadidja, vợ đầu của Mahomet biến mất. Đống đổ nát của căn nhà được phát hiện vào năm 1989 trong một công trình san lấp mặt bằng, rồi cũng bị chôn lấp để dành chỗ xây dựng nhà vệ sinh công cộng. Căn nhà của ông Abou Bakr cũng bị san bằng. Ông này là bạn thân của Mahomet và là vua đạo Hồi đầu tiên.
Theo Viện Nghiên cứu về vịnh Persique đặt tại Washington, thì hiện nay có hơn 95% các tòa nhà có niên đại nghìn năm đã bị phá hủy. "Công việc dọn dẹp vĩ đại" này được trợ lực bởi giới tăng lữ của Vương quốc Arập Xêút theo phái Hồi giáo Wahhabite. Chỉ có khối đá lập phương màu đen Kaaba đang ngự trong lòng Đại Đền thờ Hồi giáo của Thánh địa Mecca là xứng đáng để người ta đến chiêm bái. Còn Jannat al-Muala, nghĩa địa xưa của Thánh địa Mecca, nơi có những nấm mồ của bà con dòng tộc của Mahomet từ thế kỷ thứ VII, cũng bị tàn phá.
| Đại quảng trường Mecca và khối lập phương Kaaba năm 1886. |
Dĩ nhiên, từ 10 năm nay, nhiều tiếng nói đã cất lên để báo động trước công luận quốc tế, nhất là tiếng nói của Quỹ Nghiên cứu di sản Hồi giáo đặt tại Thánh địa Mecca. Năm 2013, những công trình nhằm mở rộng Đại Thánh đường đã được tiến hành bởi Công ty Ben Laden (rất nổi tiếng từ ngày 11-9-2001) đã làm dấy lên những tiếng phản đối trong giới Hồi giáo và hàng cột tinh tế của đền thờ được tháo dỡ đi để "xây lại ở chỗ khác" mà… chưa rõ nơi nào! Trong khi người dân Mecca đã quyết định khai thác dịch vụ du lịch hạng sang, vì khách hành hương sẵn sàng bao trọn gói những ngày lưu trú trong loại lều có máy điều hòa và phòng ngủ giường đôi với giá tối thiểu là 6.500 euro/đêm.
Cho dù thỉnh thoảng có những chiếc xe ủi đến vào ban đêm để đuổi người dân ra khỏi những căn nhà có từ lâu đời của họ, thì những thay đổi cũng không gây nhiều va chạm, và rồi trung tâm thương mại, khu phức hợp sang trọng, những bãi đậu xe cũng như một cung điện mới rộng lớn nguy nga thi nhau mọc lên quanh Kaaba. Sừng sững cạnh Đại Đền thờ là tháp Đồng hồ Hoàng gia Fairmont Makkah cao 76 tầng, cũng là khách sạn 5 sao có những phòng khiêu vũ, trung tâm tài chính... xây dựng từ năm 2012 và được xem là điểm nhìn đẹp nhất của các nước Hồi giáo. Tòa tháp này là phần chính của khu đại phức hợp Abrajal-Bait Tower, gồm 6 tòa nhà chọc trời và một trung tâm thương mại.
Ông Sardar buồn bã nói: "Ngoại trừ khối lập phương Kaaba và Đại Thánh đường ra thì không còn cái gì là độc nhất còn lưu giữ tại Thánh địa Mecca”. Một thành phố có điều hòa không khí và cả ô nhiễm ngay giữa sa mạc. Sử gia Sardar viết: "Một thành phố không có công trình kỷ niệm, không có thánh tích, không có văn hóa, không có nghệ thuật, không có kiến trúc xứng với tên gọi Thánh địa.
Và ông thêm rằng: "Giáo phái Wahhabite đòi quay trở lại nguyên văn kinh Koran, trong khi đó, quan niệm của họ về đạo đức, cách đối xử với phụ nữ, tương quan với quyền lực, tất cả đều thuộc về xã hội bộ lạc phản Hồi giáo. Và người ta thường hay quên một điều là chính thứ Hồi giáo đã sinh ra những tổ chức như IS và Boko Haram, là những tổ chức Hồi giáo không được nhóm truyền thống tán thành.