Không thanh lý được hợp đồng EPC, doanh nghiệp chuẩn bị đi kiện hoặc bị kiện

• Xử lý trách nhiệm trong thực hiện hợp đồng EPC nhà máy Đạm Ninh Bình
• Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ trả lời các kiến nghị “cứu” đạm Ninh Bình

Việc không thanh lý được hợp đồng EPC do tranh chấp giữa chủ đầu tư là các doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương và nhà thầu (chủ yếu là Trung Quốc) đã tồn tại từ nhiều năm nay. Đơn cử, dự án mở rộng Nhà máy Gang thép Thái Nguyên (TISCO) giai đoạn 2 với tổng thầu Trung Quốc là Tập đoàn Xây lắp luyện kim MCC đã diễn ra từ 2014. Được biết, nguyên nhân do việc ký hợp đồng hớ của chủ đầu tư, việc MCC đề nghị nâng đơn giá với các hạng mục còn lại trong khi TISCO không chấp nhận.

Tập đoàn Hóa chất (Vinachem) cũng vướng việc thanh lý hợp đồng EPC tại Dự án mở rộng Nhà máy Đạm Hà Bắc, dự án đạm Ninh Bình  và Nhà máy DAP số 2. Trong buổi làm việc với tổ công tác của Thủ tướng vào tháng 4, Vinachem xin gia hạn kết thúc đàm phán lần lượt đến 30-6 và 30–9, nhưng đến nay vẫn tắc. 

Kết luận thanh tra trước đó của Bộ Công Thương tại dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình cho thấy: Nhà thầu EPC thi công chậm tiến độ so với hợp đồng là 420 ngày, phát sinh riêng tiền lãi vay trả trong thời gian hợp đồng bị kéo dài gần 530 tỷ đồng. Dù chủ đầu tư và nhà thầu đã đàm phán nhiều lần song vẫn chưa thống nhất được hướng giải quyết, cũng như trách nhiệm mỗi bên khi để xảy ra tồn tại. Sau 4 năm vận hành thương mại dự án, chủ đầu tư và nhà thầu chưa tiến hành ký nghiệm thu bàn giao, quyết toán dự án. Dự án nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi của PVN cũng chưa thể quyết toán với tổng thầu EPC do còn 1/12 hạng mục chưa hoàn tất.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã ra “tối hậu thư”, yêu cầu hoàn tất thanh lý hợp đồng EPC trong năm nay hoặc cùng lắm là quý I/2018 đang tạo thêm sức ép cho Bộ Công Thương và các chủ đầu tư trong xử lý vấn đề này.

Theo báo cáo mới nhất được Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Dương Duy Hưng trình bày: Đoàn công tác của MCC đã làm việc tại TISCO trong gần 2 tuần đầu tháng 8 vừa qua về các nội dung tồn tại liên quan đến hợp đồng EPC, với nguyện vọng tiếp tục được là tổng thầu, tất nhiên, chưa đi đến được thống nhất. 3 dự án của Vinachem cũng khó xong trong năm 2017.

Với đạm Ninh Bình, 2 bên đã thống nhất được một số nội dung mâu thuẫn trước đây, nhưng hiện tại Tổng Giám đốc của 2 bên chưa ký được biên bản làm việc. Dự án DAP số 2 chưa thống nhất về số ngày chậm tiến độ, vấn đề thiết bị thay đổi thông số so với hợp đồng. Hợp đồng EPC đối với hạng mục xử lý nước thải và quyết toán của dự án Ethanol Quảng Ngãi cũng còn tranh chấp, chưa thể kết thúc.

Ông Nguyễn Gia Tường, Tổng Giám đốc Vinachem, đơn vị “hóc” đến 3 dự án cũng thừa nhận việc quyết toán hợp đồng EPC “rất gai góc, rất khó khăn”. Do đó, Vinachem đã thuê tư vấn pháp luật để đồng hành và nghiên cứu hồ sơ liên quan đến vướng mắc để phục vụ việc xảy ra tranh chấp pháp lý. Hiện nay, tư vấn luật của đơn vị này đã gửi hồ sơ các nội dung công việc đã tiến hành, và Vinachem đang chuẩn bị sẵn sàng cho phương án “mình khởi kiện hay đón nhận việc bị họ kiện”.

Đại diện lãnh đạo Tổng Công ty thép cũng cho biết chủ đầu tư của dự án Tisco giai đoạn 2 đã chủ động việc thuê tư vấn luật để rà soát các điều khoản của hợp đồng làm cơ sở đàm phán với nhà thầu EPC Trung Quốc. Tuy nhiên, Tổng Công ty này dự kiến đến 2019 mới có thể thực hiện toàn bộ công việc còn lại của hợp đồng EPC để 2020 đưa dự án vào khai thác.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho rằng, vướng mắc của hợp đồng EPC có cái lỗi do chủ đầu tư, có cái lỗi do nhà thầu, ai cũng có lý của mình, nên việc tranh cãi mất rất nhiều thời gian. Nếu còn tiếp tục theo hướng này, cuộc tranh cãi sẽ không có hồi kết. Do đó, ông Vượng cho rằng, nếu không thể thỏa thuận với nhà thầu và “các đồng chí chắc chắn lý lẽ”, thì có lẽ khởi kiện.

Tuy nhiên, cũng phải chuẩn bị cho tình thế là sai ở phía mình chứ không phải phía họ. Ông Vượng đề nghị các chủ đầu tư rà soát lại tất cả cơ sở pháp lý để làm việc với đối tác, chuẩn bị thuê luật sư để kiện, sớm kết thúc việc này.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cũng đồng ý với phương án này, vì xem ra, đây là cách tốt nhất để chấm dứt sự việc kéo dài đã nhiều năm. Ông Trần Tuấn Anh “đồng tình với đề nghị của Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng, tính toán phương án thuê tư vấn luật để giải quyết bằng pháp lý thông qua tòa án”. Tuy nhiên, ông Trần Tuấn Anh yêu cầu các chủ đầu tư xây dựng các phương án và dự trù tình huống cụ thể có thể xảy ra để chủ động.

Cũng theo ông Trần Tuấn Anh, đối với việc xử lý 12 dự án này, hiện Bộ Công Thương đã hoàn tất báo cáo Chính phủ từ 30-8 với các đề xuất cụ thể cho các dự án và giải pháp được lựa chọn. Theo cập nhật mới nhất, Tờ trình của Bộ Công Thương cũng đã được đưa lên Thủ tướng. Có thể Thủ tướng, Phó Thủ tướng phê duyệt, hoặc ủy quyền cho Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt. Hiện 4 dự án của Vinachem và dự án bột giấy Phương Nam được cho là đã “thấy ánh sáng cuối đường hầm”, còn 7 dự án kia vẫn đang được tiếp tục các phương án giải quyết.