Chính sách mới về trái phiếu doanh nghiệp: Ai hưởng lợi?
Qua nhiều tháng chờ đợi, Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi bổ sung Nghị định 153 về chào bán trái phiếu riêng lẻ (Nghị định 65) đã được chính thức ban hành. Với nhiều quy định mới, Nghị định được kỳ vọng sẽ góp phần gỡ khó cho các nhà phát hành và khai thông dòng vốn từ kênh huy động này cho các hoạt động kinh tế - xã hội.
Đánh giá tác động của Nghị định 65, với vai trò là một đơn vị xếp hạng tín nhiệm nội địa tại Việt Nam, Công ty Cổ phần FiinGroup cho rằng nó sẽ có tác động to lớn tới toàn bộ thành viên tham gia thị trường. Thứ nhất, việc quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bên cạnh việc nắm giữ danh mục ít nhất 2 tỷ VNĐ còn cần phải duy trì con số này bình quân trong 180 ngày liền kề sẽ nâng cao tiêu chuẩn về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, gây ảnh hưởng lớn tới cơ cấu nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) hiện nay.
“Nghị định 65 tăng cường minh bạch thông tin, đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư. Các quy định chặt chẽ, hướng tới việc báo cáo và công bố thông tin minh bạch và rõ ràng. Chúng tôi đặc biệt đánh giá cao quy định liên quan đến quyền biểu quyết và tỷ lệ thông qua tối thiểu 65% tổng số trái phiếu đang lưu hành giúp các trái chủ chủ động nắm bắt thông tin về doanh nghiệp và dự án mà mình đang đầu tư. Ngoài ra, việc không siết điều kiện chào bán nhưng yêu cầu chặt chẽ hơn về hồ sơ chào bán và phương thức phát hành sẽ giải tỏa nỗi lo của thị trường khi các doanh nghiệp được phát hành trái phiếu để cơ cấu lại nợ, chúng tôi cho rằng đây là một hướng đi đúng đắn và phù hợp với thông lệ quốc tế về trái phiếu. Mặc dù vậy, hồ sơ chào bán và phương thức phát hành được yêu cầu cao hơn, do đó nhà phát hành phải thực sự có năng lực và hồ sơ minh bạch thì mới có thể tham gia hoạt động phát hành trái phiếu”, các chuyên gia FiinGroup nhận xét.
Riêng về việc xếp hạng tín nhiệm bắt buộc trong một số trường hợp, đây là một quy định thích hợp và phù hợp với bối cảnh thị trường Việt Nam cũng như hướng tới hoạt động thị trường hiệu lực và hiệu quả. Việc áp dụng xếp hạng tín nhiệm bắt buộc với một số trường hợp sẽ đem lại nhiều lợi ích cho không chỉ nhà đầu tư mà với chính nhà phát hành và thị trường nói chung.
Đối với các chủ thể tham gia thị trường, việc vẫn cho phép các doanh nghiệp được phát hành TPDN để đảo nợ sẽ củng cố thêm nhu cầu tìm kiếm các kênh vốn khác để đảo nợ của các doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp bất động sản vốn sở hữu nhiều công ty con/liên kết để phát triển dự án.
Bên cạnh đó, về sự tham gia của nhà đầu tư cá nhân, với nghị định mới, cơ cấu nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp dự kiến sẽ giảm. Hiện nay, thị trường đang tồn tại hiện tượng môi giới chứng khoán mời gọi nhà đầu tư cá nhân không chuyên đầu tư vào các lô TPDN như một dạng tiền gửi tiết kiệm lãi suất cao. Để kiểm soát rủi ro trước tình trạng trên, Nghị định cũng đã sửa đổi Điều 8 về kiểm định tư cách nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp. Đáng chú ý, quy định nâng mệnh giá trái phiếu doanh nghiệp từ 100 nghìn VNĐ lên 100 triệu VNĐ cũng sẽ khiến cơ cấu nhà đầu tư cá nhân trong thời gian tới giảm đi nhiều so với thực tế hiện nay. Quy định mới về nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp được kỳ vọng giúp giảm thiểu khả năng gian lận thông qua tài khoản vay ký quỹ, hợp đồng ủy thác/góp vốn đầu tư.
“Theo chúng tôi, dù điều kiện xác định nhà đầu tư chuyên nghiệp trở nên nghiêm ngặt hơn trước nhưng bù lại nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp được bảo vệ nhiều hơn khi có cơ chế báo cáo và trách nhiệm cam kết cao hơn, với quyền biểu quyết các vấn đề liên quan đến TPDN do họ sở hữu”, FiinGroup nhận định.
Ngoài ra, việc thành lập thị trường giao dịch trái phiếu riêng lẻ sẽ lành mạnh hóa hoạt động phân phối TPDN, hạn chế các hành vi chào bán tràn lan, vi phạm quy định. Đây là phương án khả thi để cải thiện mức thanh khoản của thị trường hiện tại”, FiinGroup đánh giá.
Cũng khẳng định Nghị định mới sẽ tạo điều kiện phát triển cho thị trường TPDN, ông Nguyễn Hoàng Dương- Phó vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính, Bộ Tài chính cho biết trước khi ban hành Nghị định 65, Chính phủ không có động thái nào "thắt chặt" hoạt động phát hành TPDN mà chỉ cố gắng giám sát để hành vi vi phạm không xuất hiện trên thị trường. Nghị định 65 cũng không thêm quy định về phát hành TPDN mà chỉ phục vụ việc minh bạch hoá thị trường, đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư, bảo vệ cả quyền lợi doanh nghiệp về chính sách.
“Tôi cho rằng những doanh nghiệp có tài chính tốt, công bố thông tin tốt thì sẽ vẫn tiếp tục phát hành TPDN bình thường. Còn chúng ta cũng không hi vọng sau khi Nghị định 65 ra đời mà những công ty không tốt vẫn phát hành được TPDN như trước”, ông Dương nói.