Cơ hội rộng mở cho doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản
Với dân số hơn 123 triệu người, nền kinh tế phát triển bậc nhất châu Á và nhu cầu nhập khẩu ngày càng tăng cao, Nhật Bản đang trở thành thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng cho hàng hóa Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị kỹ lưỡng, nâng cao năng lực và chủ động thích ứng với những tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xứ sở hoa anh đào.
Sáng 25/6, tại TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư thành phố (ITPC) phối hợp cùng Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Osaka (Nhật Bản), Công ty TNHH AEON Việt Nam, Công ty TNHH AEON TOPVALU Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại TP Hồ Chí Minh (JCCH) và Công ty TNHH Zim Logistics Việt Nam tổ chức Hội thảo “Chiến lược gia tăng cơ hội xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường Nhật Bản”.
Theo ông Trần Phú Lữ, Giám đốc ITPC, quan hệ kinh tế Việt Nam - Nhật Bản những năm qua phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những trụ cột quan trọng của quan hệ song phương. Việt Nam hiện là đối tác xuất khẩu đứng thứ 7 của Nhật Bản và là đối tác nhập khẩu đứng thứ 9 từ Nhật Bản.
Theo thống kê, năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt 46,23 tỷ USD, tăng 2,78% so với năm 2023. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản đạt khoảng 24,61 tỷ USD, với các mặt hàng chủ lực như dệt may, phương tiện vận tải, máy móc thiết bị, gỗ và sản phẩm gỗ, đồ nội thất, sản phẩm nhựa. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Nhật Bản khoảng 21,62 tỷ USD, chủ yếu là máy vi tính, linh kiện điện tử, máy móc thiết bị, sắt thép và điện thoại.
Để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam khai thác hiệu quả thị trường Nhật Bản, ông Trần Phú Lữ cho biết, TP Hồ Chí Minh luôn chú trọng đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối giao thương với Nhật Bản. Trong đó, nổi bật là chương trình "Lễ hội TP Hồ Chí Minh tại Nhật Bản" diễn ra vào tháng 11/2025 tại Tokyo, với không gian trưng bày sản phẩm, kết nối giao thương cho các doanh nghiệp thành phố.
Phân tích cụ thể hơn về tiềm năng thị trường Nhật Bản, bà Quyền Thị Thúy Hà, Trưởng Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Osaka cho biết, Nhật Bản là thị trường có tính cạnh tranh cao và tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt. Người tiêu dùng Nhật Bản vốn nổi tiếng khắt khe nhưng luôn đặt yếu tố chất lượng, độ bền, an toàn và nguồn gốc sản phẩm lên hàng đầu. Đặc biệt, xu hướng tiêu dùng tại Nhật đang chuyển mạnh sang các sản phẩm thân thiện với môi trường, có thể tái chế, không sử dụng nhựa, cùng với các mặt hàng thực phẩm sạch, sản phẩm làm đẹp, công nghệ tiện ích gia đình và các sản phẩm dành cho người cao tuổi. Xét về tiêu dùng cá nhân hóa, người Nhật đặc biệt lựa chọn các sản phẩm được thiết kế riêng cho từng độ tuổi và giới tính.
Đáng chú ý, ngành dệt may, da giày và nông sản được đánh giá là hai lĩnh vực đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam tại thị trường Nhật Bản.
Ở lĩnh vực nông sản, bà Hà cho rằng dư địa thị trường vẫn còn rất lớn, nhất là với các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam như cà phê, hạt điều, trái cây nhiệt đới và rau củ quả. Nhật Bản vốn có nhu cầu cao về nông sản sạch, hữu cơ và các mặt hàng mà họ không thể tự canh tác. Riêng nhập khẩu cà phê hạt của Nhật Bản trong năm 2024 đã tăng 20,2% so với năm trước, trong khi nhập khẩu ca cao và các chế phẩm từ ca cao tăng vọt tới 115%. Ngoài ra, hơn 634.000 người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Nhật Bản cũng là nhóm tiêu dùng tiềm năng, góp phần quảng bá và tiêu thụ sản phẩm Việt.
Ông Shiotani Yuichiro, Tổng Giám đốc AEON TOPVALU Việt Nam nhấn mạnh việc tuân thủ các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường là điều kiện tiên quyết khi xuất khẩu vào Nhật Bản. AEON đặc biệt đề cao các chứng nhận quốc tế uy tín như MSC, ASC, FSC nhằm đảm bảo nguồn gốc sản phẩm bền vững, đồng thời triển khai thương mại công bằng để hỗ trợ cộng đồng tại các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Để trở thành đối tác chính thức của AEON tại Nhật Bản, các doanh nghiệp Việt Nam cần có ít nhất 5 năm kinh nghiệm hoạt động, sở hữu nhà máy sản xuất, có kinh nghiệm xuất khẩu, báo cáo tài chính minh bạch và đặc biệt phải đáp ứng Bộ Quy tắc ứng xử (CoC) của AEON, bao gồm các tiêu chí về lao động, an toàn, môi trường và đạo đức kinh doanh.
Ở góc độ tài chính và thanh toán, ông Oguma Toshihiro, Giám sát viên JCCH lưu ý các doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với đối tác Nhật Bản cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật liên quan, nhất là Luật Ngoại hối và Ngoại thương của Nhật Bản, cũng như các quy định của Văn phòng Kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Hoa Kỳ đối với các giao dịch bằng đồng USD. Ngoài ra, việc sử dụng chứng chỉ xuất xứ C/O cũng sẽ giúp hàng hóa Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế quan, gia tăng lợi thế cạnh tranh.
Theo ông Toshihiro, mặc dù Nhật Bản đã đơn giản hóa một số thủ tục thanh toán nhưng các giao dịch có giá trị từ 30 triệu yên trở lên vẫn phải báo cáo theo quy định, đồng thời doanh nghiệp cần kiểm soát chặt chẽ dòng chảy thương mại để tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.
Với sự chủ động, linh hoạt và đầu tư bài bản, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có cơ hội khẳng định vị thế tại thị trường Nhật Bản, gia tăng kim ngạch xuất khẩu và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế đất nước, cũng như làm sâu sắc thêm quan hệ hữu nghị hợp tác Việt Nam - Nhật Bản trong giai đoạn mới.