Luật hóa Tài sản mã hóa: Cơ hội mới và vai trò của báo chí trong kỷ nguyên Web3
Việc tài sản mã hóa chính thức được luật định vừa là cơ hội thúc đẩy sự phát triển thị trường công nghệ số, đồng thời đặt ra những thách thức về nhận diện và cảnh báo các mô hình lừa đảo đang ngày càng tinh vi. Thực tế này cũng đặt ra yêu cầu mới đối với giới báo chí truyền thông với vai trò cầu nối thông tin, cảnh báo sớm và kiến tạo niềm tin thị trường.
Ngày 16/6, Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) và Công ty 1Matrix tổ chức tập huấn chuyên đề “Khung pháp lý và nhận diện lừa đảo tài sản mã hóa” tại TP Hồ Chí Minh dành riêng cho hơn 40 phóng viên, nhà báo đến từ các cơ quan báo chí, truyền hình và đơn vị truyền thông uy tín trong và ngoài nước. Sự kiện được tổ chức nhằm chia sẻ thông tin, cập nhật chính sách và nêu cao vai trò của giới báo chí truyền thông trong việc góp phần tạo dựng thị trường công nghệ số lành mạnh, bền vững.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch HĐQT 1Matrix khẳng định VBA và 1Matrix cùng các đơn vị trong hệ sinh thái luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ thông tin cho các cơ quan báo chí, tổ chức truyền thông để thúc đẩy phổ cập công nghệ vì sự phát triển chung của cộng đồng và đất nước.
Bối cảnh pháp lý công nghệ số của Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi đối với các doanh nghiệp công nghệ, nhà đầu tư khi liên tiếp trong nửa đầu tháng 6/2025 đã có tới 3 văn bản quan trọng được ban hành.
Gần đây nhất là ngày 14/6, Quốc hội chính thức thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS), có hiệu lực từ 1/1/2026. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam định nghĩa tài sản mã hóa, tạo hành lang rõ ràng nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát và bảo vệ nhà đầu tư.
Trước đó, ngày 12/6, Blockchain được xác định là Công nghệ Chiến lược theo Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Các ứng dụng cụ thể được xác định là sản phẩm công nghệ chiến lược bao gồm: Hạ tầng mạng Blockchain, Tài sản số, Tiền số, Tiền mã hóa và Hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Ngày 5/6, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng công bố 21 bài toán lớn về đổi mới sáng tạo, đặt ra 2 bài toán lớn dành cho blockchain là Xây dựng và triển khai mạng dịch vụ Blockchain Việt Nam và Xây dựng Nền tảng “Blockchain as a Service”.
“Việc hoàn thiện hành lang pháp lý một cách nhanh chóng là tiền đề quan trọng để ngành công nghệ blockchain, tài sản mã hóa và các dịch vụ liên quan có thể phát triển mạnh mẽ, đưa Việt Nam ghi dấu trên bản đồ công nghệ toàn cầu,” ông Trung nhận định.
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình Truy vết các dự án có dấu hiệu lừa đảo ChainTracer, VBA, cho biết: “Nhiều mô hình lừa đảo hiện nay được tổ chức rất chuyên nghiệp, có website giả lập, tài liệu được sao chép tinh vi, thậm chí đội ngũ sáng lập đều là những cá nhân giả mạo. Người dùng thông thường rất khó phân biệt thật - giả nếu không có sự cảnh báo từ tổ chức độc lập uy tín và sự định hướng thông tin từ báo chí - truyền thông”.
Theo ông Trần Huyền Dinh, mặc dù các hình thức lừa đảo liên quan đến tài sản mã hóa được nhắc đến nhiều nhưng cách thức cụ thể của từng vụ việc liên tục thay đổi khiến người dân không thể kịp thời cập nhật thông tin và trang bị kiến thức phòng tránh… Ngay cả các cơ quan quản lý nhà nước cũng gặp nhiều khó khăn trong quá trình xử lý do độ trễ của quy định pháp luật.
Trong khi đó, báo chí truyền thông chính là lực lượng có tính linh hoạt cao, khả năng phát hiện sớm, truyền tải thông tin rộng rãi, cảnh báo kịp thời để giảm thiểu những vụ việc lừa đảo đáng tiếc, nhất là tại những thời điểm xuất hiện các dự án gọi vốn quy mô lớn vào các nền tảng giao dịch hoặc ứng dụng blockchain chưa rõ nguồn gốc. Đây cũng là lực lượng chuyển tải thông tin đa chiều giữa người dân, cơ quan quản lý, chuyên gia và các nhà hoạch định chính sách, giúp nâng cao nhận thức xã hội và kiến tạo niềm tin đúng đắn về tài sản mã hoá.
Đặc biệt, báo chí truyền thông còn giữ trọng trách phản biện chính sách, hoàn thiện thể chế, góp phần vào sự phát triển minh bạch và bền vững của thị trường công nghệ số tại Việt Nam.