Ngân hàng phải “chữa bệnh thừa tiền”

Trình bày báo cáo tại cuộc họp, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho rằng, chưa bao giờ công tác điều hành chính sách tiền tệ khó khăn như bây giờ và toàn hệ thống ngân hàng đang phải "chữa bệnh thừa tiền". Cũng giống như các DN bị tồn kho hàng hóa, thì các ngân hàng thương mại cũng đang tồn kho tiền do DN không hấp thụ được vốn, không muốn vay. Đại diện NHNN cho rằng, trong bối cảnh thanh khoản hệ thống tổ chức tín dụng dư thừa và còn rất nhiều dư địa để tăng trưởng tín dụng (toàn hệ thống còn khoảng 9% để tăng trưởng tín dụng, tương đương khoảng 1 triệu tỷ đồng), việc triển khai các giải pháp để tăng khả năng hấp thụ vốn của người dân, DN là rất cần thiết để tổ chức tín dụng có điều kiện cung ứng vốn, mở rộng tín dụng đối với nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng.

Tại hội nghị, đại diện các ngân hàng thương mại cũng chia sẻ những khó khăn với cộng đồng DN, cho biết trong bối cảnh thanh khoản dồi dào nhưng vốn tín dụng không ra được nền kinh tế, ngân hàng cũng rất đau đầu vì vẫn phải huy động vốn và trả lãi vay, áp lực tăng trưởng tín dụng rất lớn. Thực tế do nhu cầu thị trường không có, nên DN cũng không có nhu cầu vốn. Bởi nếu vay vốn về sản xuất mà hàng tồn kho nhiều hơn, lại phải trả lãi thì DN còn khó khăn hơn nữa. Qua đó, các ngân hàng đề xuất các giải pháp liên quan đến kích cầu tiêu dùng, tiếp tục đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, khôi phục niềm tin thị trường… để nâng cao khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế.

Góp ý từ góc độ chuyên gia, TS. Võ Trí Thành cho rằng, để giải quyết bài toán nâng cao hiệu quả tiếp cận tín dụng của người dân, DN, khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế cần phải có cách nhìn và giải pháp tổng thể cả trong hệ thống kinh tế cũng như trong hệ thống ngân hàng. Cần tính toán đánh giá, kỹ lưỡng để hướng dòng vốn vào những khu vực có khả năng phục hồi và phát triển, dẫn dắt nền kinh tế, đi đôi với các giải pháp kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy xuất khẩu, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; hỗ trợ khu vực DN tư nhân trong nước nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh…

PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng nền kinh tế đang ở trong trạng thái “không bình thường”. Trong bối cảnh đó, cần phải phân tích kỹ các nguyên nhân từ bên trong bộ máy hành chính cũng như cấu trúc của hệ thống DN Việt Nam để nhận diện đúng và có biện pháp xoay chuyển. Theo ông Thiên, vấn đề khó nhất đối với DN hiện nay là thị trường, cho nên phải làm sao mở ra được các thị trường cho DN, "thị trường tắc, thì không lĩnh vực nào thông được". Đây cũng là cơ hội để các ngân hàng can đảm tiếp cận DN bằng xu hướng, tiềm năng tương lai. "Điều hành tín dụng nên có cách nhìn dài hạn, hướng về tương lai", ông Thiên nói.

Cũng chú trọng tầm nhìn dài hạn, TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng bên cạnh việc giải quyết những vấn đề trước mắt, lúc này cũng phải "bàn chuyện dài hạn", tính toán xem ngành nào, lĩnh vực nào có thể "kéo 100 triệu dân đi lên" trong thời gian tới để có các giải pháp phù hợp, hiệu quả. Đối với lĩnh vực bất động sản, ông Nghĩa cho rằng đây là khu vực có khả năng lan tỏa, trước mắt cần tập trung phát triển nhà ở xã hội. Nhà nước cần có những chính sách để DN "thích thú với nhà ở xã hội" theo hướng nhà nước làm chính sách, ngân hàng cho vay vốn, DN chỉ lo xây và bán nhà. Còn ông Đậu Anh Tuấn thì cho rằng về điều hành chính sách tín dụng, giải pháp giảm lãi suất là quan trọng, nhưng việc giữ an toàn hệ thống, ổn định vĩ mô cũng là yếu tố quan trọng không kém để hút các nguồn vốn nước ngoài trong thời gian tới. Ông Tuấn cũng đề xuất các giải pháp liên quan đến khôi phục niềm tin thị trường, tiếp tục tăng cường các hoạt động kết nối giữa ngân hàng và DN, thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả giải ngân tín dụng hộ kinh doanh, hướng dòng vốn tín dụng vào chuyển đổi xanh, các ngành hàng có triển vọng tốt như nông lâm, thủy sản, các ngành hàng xuất khẩu…

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, chúng ta cần phải tìm cơ hội trong khó khăn để vượt qua khó khăn thách thức và giao từng nhiệm vụ cụ thể có các bộ ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ. Phó Thủ tướng yêu cầu NHNN chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện các biện pháp nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng của người dân, DN, tập trung tín dụng cho những lĩnh vực ưu tiên, tạo sự phát triển đột phá, lan tỏa. Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính, điều hành chính sách tài khóa phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm, đúng đối tượng để hỗ trợ kích thích tổng cầu của nền kinh tế. Thực hiện có hiệu quả các chính sách gia hạn, giảm thuế, phí, lệ phí, tiều thuê đất đã ban hành; đẩy nhanh hơn nữa việc hoàn thuế giá trị gia tăng cho DN, người dân; khẩn trương nghiên cứu các biện pháp tăng khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế thông qua chính sách tài khóa hỗ trợ cho người dân, DN; tính toán cẩn trọng mức độ, thời hạn, hình thức, phương thức huy động vốn để kích thích tăng trưởng kinh tế, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay, khả năng trả nợ vay và ổn định, an toàn, bền vững tài chính quốc gia. "Trong bối cảnh hiện nay, cần nghiên cứu đề xuất chính sách mang tính đột phá", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.