Ngành dệt may ứng phó với chính sách xanh của EU
Dệt may là một trong những ngành được hưởng lợi nhiều nhất từ Hiệp định EVFTA. Song, xuất khẩu (XK) dệt may của Việt Nam sang EU đang đứng trước những thách thức mới đến từ các chính sách Xanh của .
Theo Bộ Công Thương, CEAP là một phần của Thỏa thuận xanh châu Âu. CEAP sẽ có tác động đến 7 nhóm lĩnh vực chính, trong đó dệt may, da giày cũng sẽ bị ảnh hưởng. Các doanh nghiệp (DN) cần phải quan tâm quy định ISPR - liên quan đến thiết kế sinh thái, sản phẩm bền vững.
Ở góc độ DN, ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty May Hưng Yên cho rằng, kinh tế tuần hoàn và sản xuất xanh là yếu tố bắt buộc đối với DN dệt may nếu muốn duy trì đơn hàng với thị trường EU. Bởi, yêu cầu của thị trường có tính quyết định, nếu không đáp ứng được thì chúng ta không thể vào được thị trường. Do đó, DN buộc phải chuyển đổi và thích ứng. Đầu tiên là buộc DN chuyển đổi tất cả các lò hơi nước đốt than sang lò hơi điện. Việc này giúp tránh, giảm được ô nhiễm, tăng cường được sức khỏe. Về khía cạnh kinh tế, tiền điện có thể tăng nhưng giảm được các chi phí về nhân công phục vụ cho cả hệ thống lò hơi nước đó.
Cùng với đó, việc đầu tư cho hệ thống năng lượng điện mặt trời từ hệ thống điện áp mái trên tất cả nhà xưởng cũng là một điều rất đáng khuyến khích. Trước đây khi dùng điện dư ra có thể bán lại lưới thì hiện nay, các nhà đầu tư khai thác nguồn điện này họ sẵn sàng thuê lại toàn bộ mái nhà xưởng và cung cấp điện cho tất cả các DN và giảm giá so với điện của ngành điện lực Việt Nam từ 15 - 20%. Về điều kiện thời tiết, ở phía Bắc thường mùa hè là mùa thiếu điện. Nếu làm được điện áp mái thì có thể chủ động từ 80-100% điện cho DN may. Theo tính toán của đại diện May Hưng Yên, ở khía cạnh kinh tế, dù phải đáp ứng các tiêu chuẩn mới, DN vẫn có lợi. Nếu tính cả hệ thống 13 DN dệt may thuộc công ty May Hưng Yên, đây sẽ là con số đáng kể. Cho nên thực tế vấn đề tiêu chuẩn xanh cũng vừa là thách thức nhưng cũng là cơ hội để DN phát triển.
Trao đổi với PV Báo CAND ngày 19/12, ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jean, Phó Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng, chuyển đổi xanh là tất yếu, hiện nhiều nước tại thị trường EU đã yêu cầu sản phẩm dệt may phải có tuổi thọ lâu dài, có thể tái chế, tái sử dụng được để giảm tiêu thụ tài nguyên, giảm gây hiệu ứng nhà kính, giảm sử dụng nước và hóa chất độc hại. Trong khi đó, DN dệt may vẫn còn phải đối diện với những khó khăn hiện hữu từ việc áp dụng cơ chế EPR (trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất) và CBAM (cơ chế điều chỉnh biên giới carbon), cũng như Chiến lược “thời trang bền vững” thay cho "thời trang nhanh", Chỉ thị tra soát chuỗi cung ứng của OECD của EU; Luật thẩm định chuỗi cung ứng của Đức... Các quy định này đều đòi hỏi các nhà sản xuất, XK phải có sự chuẩn bị và chuyển đổi sản xuất tương ứng.
Để phát triển bền vững, đáp ứng các yêu cầu của thị trường, thì việc áp dụng công nghệ, khoa học, kỹ thuật vào quy trình sản xuất đang trở thành yêu cầu bắt buộc với các DN sản xuất hàng XK. DN phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cho tất cả các khâu, từ sản xuất nguyên liệu sợi - dệt, thiết kế, may và xây dựng thương hiệu một cách hoàn chỉnh. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này đòi hỏi DN phải có đủ nguồn lực tài chính và nhân sự, đây là rào cản đối với phần lớn DN hiện nay.
Cùng với đó, ông Vương Đức Anh, Chánh Văn phòng HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cũng cho rằng, thị trường EU đã luật hóa tất cả những quy định liên quan đến phát triển bền vững và họ có xu hướng yêu cầu những quy định liên quan đến phát triển bền vững không phải ở góc độ mang tính tự nguyện mà là yêu cầu bắt buộc. Do vậy, phải xác định phát triển bền vững là một xu thế không thể đảo ngược. Chúng ta phải chủ động nắm bắt để cố gắng làm sao bắt được nhịp cùng với thị trường.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, việc áp dụng công nghệ sản xuất sạch, sử dụng năng lượng tái tạo và giảm thiểu phát thải cũng là yêu cầu bắt buộc đối với các DN dệt may muốn XK vào thị trường EU. Việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững không chỉ giúp DN tuân thủ quy định của EU mà còn tạo dựng hình ảnh thân thiện với môi trường, nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu. Do đó, ngành dệt may Việt Nam cần chú trọng đến việc đầu tư vào các giải pháp công nghệ nhằm tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng nước và giảm phát thải khí nhà kính. Cùng với đó, DN cần đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ nguyên liệu tái chế, thân thiện với môi trường, đáp ứng yêu cầu về Thiết kế xanh của EU.
Để đáp ứng được yêu cầu của thị trường EU nói chung và quy định CEAP nói riêng, đại diện Bộ Công Thương cho rằng, DN phải đầu tư sản xuất, thay đổi quy trình sản xuất, quản lý, tăng chi phí đầu tư... mặc dù chi phí đầu tư sản xuất để đáp ứng được những tiêu chuẩn EU ban đầu có thể cao, nhưng khi các DN đầu tư bài bản thì sẽ thu được những hiệu suất kinh doanh sản xuất tốt hơn sẽ giảm được chi phí về lâu dài…