Tăng cường trách nhiệm trong khai thác hải sản theo IUU
Chiều 9/8, tại Cà Mau, ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau và ông Lê Quốc Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, đại diện ký kết Quy chế phối hợp giữa UBND 2 tỉnh Cà Mau và Kiên Giang về kiểm soát hoạt động tàu cá, xác nhận nguyên liệu thuỷ sản khai thác và chứng nhận nguồn gốc thuỷ sản khai thác.
Trên tinh thần tập trung thực hiện, quyết tâm cao hơn, đi vào cụ thể từng nội dung và nâng tầm trách nhiệm trong chống khai thác IUU, chiều 9/8, tại Cà Mau, ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau và ông Lê Quốc Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, đại diện ký kết Quy chế phối hợp giữa UBND 2 tỉnh Cà Mau và Kiên Giang về kiểm soát hoạt động tàu cá, xác nhận nguyên liệu thuỷ sản khai thác và chứng nhận nguồn gốc thuỷ sản khai thác.
Thời gian qua, trong công tác quản lý tàu cá sang bán từ Cà Mau về Kiên Giang và ngược lại, có trường hợp tàu sang bán nhưng không sang tên, chỉ được phát hiện khi các lực lượng chấp pháp xác minh xử phạt; nhiều trường hợp có 1 số đăng ký nhưng vẽ trên 2 tàu… Công tác phối hợp tuần tra chung đang gặp khó khăn do Kiên Giang đã thành lập Chi cục Kiểm ngư, còn Cà Mau thì chưa, hiện chỉ là Đội Thanh tra thuỷ sản nên phương thức hoạt động khác nhau theo quy định. Việc xác nhận, chứng nhận nguyên liệu thuỷ sản từ khai thác đối với tàu cá tỉnh Kiên Giang hiện tại chỉ thực hiện với tàu cá có chiều dài từ 24 m trở lên, chưa kiểm soát 100% đối với tàu cá của tỉnh Kiên Giang có nguyên liệu thực hiện truy xuất nguồn gốc.
“Chúng tôi và các tỉnh lân cận đã tuyên truyền rất nhiều, sâu rộng bằng các hình thức. Tất cả đều đã thông hiểu về những quy định trong khai thác hải sản theo chống khai thác IUU, vấn đề còn lại là ý thức chấp hành của ngư dân khi hoạt động khai thác để không vi phạm”, ông Châu Công Bằng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau,nhận định, đồng thời cho biết Cà Mau đã số hóa, vận hành hiệu quả 3 phần mềm liên thông nhằm tăng tính chủ động và hiệu quả trong công tác quản lý, giám sát tàu cá. “Thông qua quy chế phối hợp được Cà Mau ký kết với 7 tỉnh ven biển còn lại của Tây Nam Bộ từ năm 2019, thì việc thực hiện phối hợp với tỉnh Kiên Giang là đạt kết quả tốt”, ông Châu Công Bằng đánh giá.
Quy chế phối hợp giữa UBND tỉnh Kiên Giang và UBND tỉnh Cà Mau về kiểm soát hoạt động tàu cá, xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác và chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác gồm có 3 Chương, 12 Điều. Trong nhiều nội dung tiếp tục phối hợp thời gian tới, có việc thống nhất quy định về việc chuyển ngạch tàu cá 2 tỉnh; tập trung quản lý đối với nhóm tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU, tàu sang bán nhưng chưa sang tên; kiểm soát chặt chẽ tàu cá trước khi xuất, nhập bến, kiên quyết không cho tham gia hoạt động khai thác thuỷ sản trên biển nếu không đảm bảo hồ sơ giấy tờ, trang thiết bị theo quy định, đặt biệt là kiểm tra thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS). Hai tỉnh cũng thống nhất sử dụng phần mềm liên thông kiểm soát tàu cá xuất/nhập, cập/rời cảng cá (hiện Cà Mau đang triển khai thực hiện) để làm cơ sở theo dõi, kiểm tra, xác thực, chứng nhận, xác nhận và phục vụ cho công tác quản lý của lực lượng chức năng.
Tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử chỉ đạo ngành chức năng kiên quyết tập trung xử lý nghiêm khi có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; ngăn chặn việc sang bán tàu cá sai quy định, vì đây là việc làm có chủ đích, nhiều nguy cơ vi phạm… Đồng thời, mong muốn cần có sự thống nhất trong phối hợp xử lý tàu cá vi phạm giữa 2 địa phương.
Trước đó, ngày 26/6, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU đến kiểm tra tình hình chống khai thác IUU tại tỉnh Cà Mau. Báo cáo với Phó Thủ tướng trong chuyến khảo sát, lãnh đạo UBND tỉnh Cà Mau cho biết, tỉnh có 4.148 tàu cá, trong đó có 1.515 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, đánh dấu tàu cá theo quy định, đạt tỉ lệ 100%. Sản lượng khai thác thủy sản trung bình hằng năm khoảng 230.000 tấn; có 5 cảng cá do Nhà nước đầu tư, quản lý và đang hoạt động, trong đó có 2 cảng cá loại II (Sông Đốc và Rạch Gốc) được Bộ NN&PTNT công bố thuộc danh sách cảng cá chỉ định phục vụ xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản và tàu từ 15 m trở lên cập, rời cảng theo quy định. Tỉ lệ cập nhật dữ liệu tàu cá vào phần mềm VN-Fishbase và Hệ thống giám sát tàu cá đạt 100%; kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến tại các trạm kiểm soát biên phòng và Văn phòng IUU đặt tại 2 cảng cá chỉ định (Sông Đốc và Rạch Gốc); theo dõi, giám sát 24/7 tại Hệ thống giám sát tàu cá…
Tỉnh cũng tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, kiểm soát tàu cá của tỉnh thông qua 2 phần mềm là quản lý liên thông kiểm soát tàu cá và ứng dụng bảng dữ liệu Excel Online trên nền tảng Google Sheets. Phần mềm quản lý liên thông kiểm soát tàu cá để đảm bảo khi tàu cá ra, vào cửa biển phải có sự kiểm soát của cảng cá, Văn phòng IUU và Trạm kiểm soát Biên phòng. Phần mềm này sẽ liên thông tất cả cảng cá, Văn phòng IUU và Trạm kiểm soát Biên phòng trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi để các lực lượng chức năng kiểm soát tàu cá, thống kê, báo cáo. Ứng dụng bảng dữ liệu Excel Online trên nền tảng Google Sheets để các địa phương báo cáo, lưu trữ thông tin các tàu cá hết hạn đăng ký, đăng kiểm, tàu cá mất tín hiệu kết nối từ 10 ngày trở lên, tàu cá nằm bờ,… Qua đó tạo cơ sở dữ liệu để Ban Chỉ đạo IUU tỉnh, huyện kiểm tra, chỉ đạo khắc phục kịp thời các hạn chế trong công tác chống khai thác IUU.
Qua khảo sát thực tế, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đánh giá cao tỉnh Cà Mau đã rất quyết liệt triển khai toàn diện nhiều biện pháp nhằm đẩy lùi tình trạng IUU, đạt được những kết quả rất tích cực. Cà Mau có tiềm năng thủy sản rất lớn, kim ngạch xuất khẩu tôm chiếm hơn 1/4 cả nước, chủ yếu xuất sang thị trường EU, vì thế tỉnh càng cần nỗ lực hơn trong bảo vệ và khai thác thủy sản bền vững bởi nếu không gỡ được thẻ vàng, Cà Mau sẽ là một trong những địa phương bị thiệt hại nặng nhất.
Phó Thủ tướng nhất trí với ý kiến của BộNông nghiệp và Phát triển nông thôn và tỉnh Cà Mau về sự cần thiết phải tăng cường thông tin về những việc làm được, những khó khăn, thách thức của Việt Nam trong chống khai thác bất hợp pháp. Phó Thủ tướng chia sẻ với những khó khăn của các lực lượng chức năng trong thực thi nhiệm vụ trong điều kiện thẩm quyền được giao còn hạn chế, nhất là trong công tác xử phạt, đồng thời trang thiết bị chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ.
Với quyết tâm chống khai thác IUU, hai địa phương tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra, vào cửa biển; kiên quyết không cho tham gia hoạt động khai thác thuỷ sản trên biển nếu không đảm bảo theo quy định, đặc biệt là kiểm tra thiết bị giám sát hành trình phải đảm bảo trạng thái hoạt động và được niêm phong với thân tàu trước khi cho tàu cá xuất bến đi hoạt động trên biển. Xác định vai trò của chính quyền địa phương trong thực hiện IUU, hướng tới giao người đứng đầu chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng tàu cá, ngư dân của địa phương khai thác hải sản vi phạm vùng biển nước ngoài; tàu cá hết hạn đăng ký, đăng kiểm ra biển hoạt động bị lực lượng chức năng phát hiện, xử phạt...