Đạo diễn Roman Polanski: Mừng thì mừng, lo vẫn lo
Hồi cuối tháng 9, đầu tháng 10 năm ngoái, nhiều báo - trong đó có Văn nghệ Công an - đã đưa tin, viết bài phản ảnh việc đạo diễn Roman Polanski (đạo diễn bộ phim "Nghệ sĩ dương cầm" nổi tiếng, giải Oscar cho danh hiệu đạo diễn xuất sắc nhất năm 2002) đã bị cảnh sát Thụy Sĩ chộp bắt theo lệnh của Tòa án Los Angeles (Mỹ) về một vụ hiếp dâm trẻ em xảy ra cách đó 32 năm. Mặc dù bấy giờ, nhiều chính khách ở cả Ba Lan (quê gốc của Polanski) và Pháp (nơi ông đang định cư) đã lên tiếng phản đối cách hành xử này của chính quyền Thụy Sĩ với một nghệ sĩ lớn, song Bộ trưởng Bộ Tư pháp Thụy Sĩ vẫn hùng hồn tuyên bố, họ sẽ hoàn tất các thủ tục để trao trả Polanski cho tòa án Mỹ.
Tuy nhiên, sau hơn một tháng để nhà đạo diễn tài ba phải ngồi bóc lịch trong nhà giam và gần 8 tháng sau đó sống trong tình trạng bị quản chế (mọi di chuyển được giám sát bằng thiết bị điện tử), ngày 12/7 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Thụy Sĩ Eveline Wodmer - Schulumpf đã phải khẳng định với báo giới: "Từ 12 giờ rưỡi hôm nay, ông Polanski là người tự do". Giải thích động thái này, Chính phủ Thụy Sĩ cho biết, họ từng đề nghị phía Mỹ cung cấp lời khai bí mật mà cơ quan công tố thành phố
Có thể nói, từ ngày đạo diễn Polanski bị cảnh sát Thụy Sĩ bất ngờ bắt giữ, Chính phủ Thụy Sĩ đã phải chịu rất nhiều áp lực. Hàng trăm nhà báo, nghệ sĩ, trí thức trên thế giới đã lên tiếng phản đối việc bắt giữ ông. Họ cho rằng, hành động ấy chỉ là cách để "Thụy Sĩ lấy lòng Mỹ", và vì thế Thụy Sĩ đã đánh mất "hình ảnh một đất nước trung lập" của mình. Phải chăng vì thế mà Bộ trưởng Bộ Tư pháp Thụy Sĩ đã cho rằng, việc trả tự do cho đạo diễn Polanski còn là "vì lợi ích quốc gia".
Đạo diễn Roman Polanski năm nay đã 76 tuổi. Trước phán quyết của nhà chức trách Thụy Sĩ, ông đã ra thông báo: "Từ đáy lòng mình, tôi xin gửi lời cảm ơn tới tất cả những ai đã ủng hộ tôi".
Trước quyết định của chính quyền Thụy Sĩ không cho phép dẫn độ Polanski về Mỹ, Philip Crowley, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, họ sẽ chất vấn những người có trách nhiệm của Thụy Sĩ về quyết định nói trên. Ông này còn "đe": "Chúng tôi không quên trường hợp này".
Ông Steve Cooley, người đứng đầu ngành Tư pháp
Nhân đây, cũng cần nhắc lại vụ việc xảy đến trong quá khứ của nhà đạo diễn lừng danh: Vào một ngày tháng 3 năm 1977, tại nhà riêng của nam diễn viên Jack Nicholson ở Hollywood Hills, trong lúc chụp ảnh cho một tạp chí thời trang, Polanski đã chuốc rượu pha thuốc mê cho Samantha Geimer, một nữ người mẫu bấy giờ mới chỉ 13 tuổi để thực hiện hành vi hiếp dâm. Vụ việc vỡ lở, mặc dù Polanski đã thành công trong việc thỏa thuận bồi thường và thuyết phục gia đình nạn nhân rút đơn kiện, song Tòa án
Để tránh bị trừng phạt, năm 1978, Polanski đã trốn khỏi Mỹ. Trước khi bị chính quyền Thụy Sĩ bắt giữ, ông định cư tại Pháp và không dám xuất đầu lộ diện tại những nước đã ký kết hiệp định dẫn độ tội phạm xuyên biên giới với Mỹ. Ngay ở giải Oscar năm 2002, mặc dù được tôn vinh là đạo diễn xuất sắc nhất, song ông cũng không dám có mặt để nhận giải trong ngày hội điện ảnh lớn nhất hành tinh. Việc ông bị bắt khi tới dự Liên hoan phim Zurich để nhận giải "Thành tựu trọn đời" có thể được xem là một phút "sảy chân" của ông.
Mặc dù hiện tại, Bộ Tư pháp Thụy Sĩ khẳng định, phía Mỹ sẽ không thể kháng lại quyết định của họ trong việc trao trả tự do cho Polanski, song nguy cơ bị dẫn độ về Mỹ đối với đạo diễn Polanski vẫn rất cao nếu như ông di chuyển sang một nước mà nước đó lại chấp nhận đề nghị dẫn độ của Tòa án Los Angeles