Hy vọng nào cho đội chủ nhà Việt Nam?

1. Đây là lần thứ 3 Việt Nam đứng ra tổ chức HANIFF nên công tác tổ chức được chuẩn bị từ khá sớm, ngay từ những ngày đầu tháng 10. Cho tới thời điểm này, mọi công tác chuẩn bị cho HANIFF đã gần như hoàn thành. Theo thông tin từ Ban tổ chức cho biết, ngoài nước chủ nhà Việt Nam, HANIFF nhận được sự tham gia, hưởng ứng khá nhiệt tình của các nền điện ảnh trong khu vực và trên thế giới như Nga, Hàn Quốc, Philipines, Đài Loan, Iran… Nếu như ở hai Liên hoan phim (LHP) trước, các phim tham gia trình chiếu và tranh giải được chiếu ở 9 cụm rạp tại Hà Nội thì năm nay Ban tổ chức quyết định chỉ gói gọn trong 5 - 6 cụm rạp nhằm tạo thuận lợi nhất cho khán giả đến thưởng thức nghệ thuật thứ 7. Đại biểu đến xem phim không mất thời gian đi lại mà có thể xem được nhiều bộ phim. Cùng với đó, Ban tổ chức cũng có nhiều phim phục vụ mọi đối tượng công chúng như phim có tính giải trí phục vụ khán giả trẻ, phim cho giới trí thức, phim cho những người trong nghề điện ảnh…

Theo TS. Ngô Phương Lan - Cục trưởng Cục Điện ảnh thì một trong những điểm mới tại LHP lần này là thay vì phân chia theo thể loại, Ban tổ chức HANIFF lần này phân chia phim dự thi thành các cụm phim ngắn, phim dài. Phim dài là các bộ phim có thời lượng từ 75 phút trở lên, tương đương với một buổi chiếu phim truyện. Bà Ngô Phương Lan cũng cho biết, mặc dù năm nay Lễ khai mạc và bế mạc chắc chắn sẽ được quảng bá, chăm chút hơn vì có nhà tài trợ đồng tổ chức, tuy nhiên, điều Ban tổ chức chú tâm nhất vẫn là chất lượng phim tham gia chứ không chỉ dừng ở những hoạt động bề nổi này. Để động viên những người làm điện ảnh, giá trị giải thưởng khá hấp dẫn với giải thưởng cho "Phim dài xuất sắc" trị giá 5.000 USD, giải thưởng "Phim ngắn xuất sắc" trị giá 3.000 USD, giải thưởng đạo diễn, diễn viên nam/nữ chính xuất sắc 3.000 USD…

Ngoài ra, trong khuôn khổ LHP có 3 hoạt động chuyên sâu là "Trại sáng tác tài năng trẻ HANIFF", "Chợ dự án làm phim" và "Tọa đàm phim độc lập". "Trại sáng tác" từng có từ HANIFF lần trước với mục đích tạo diễn đàn trao đổi học thuật và kinh nghiệm làm phim, phát triển dự án làm phim của các đạo diễn trẻ với những chuyên gia điện ảnh hàng đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trong khi đó, "Chợ dự án làm phim" là hoạt động lần đầu tổ chức, hy vọng quy tụ những gương mặt mới trong lĩnh vực sản xuất phim truyện tại khu vực Đông Nam Á với mong muốn tìm kiếm đầu tư, cùng hợp tác và sáng tạo nghệ thuật. Qua sự tuyển chọn, đánh giá của các chuyên gia điện ảnh uy tín, dự án phim xuất sắc sẽ được chọn dự sự kiện điện ảnh quốc tế lớn như LHP Quốc tế Hồng Kông, chợ dự án phim tại LHP Cabbes, Berlin…

Một điểm nhấn khiến những người yêu điện ảnh chờ đợi và hy vọng vào HANIFF lần này là một Ban giám khảo uy tín với 11 thành viên. Trưởng Ban giám khảo LHP năm nay là ông Kirill Razlogov, Giám đốc Viện phim phục vụ nghiên cứu văn hóa tại Nga. Ông là tiến sĩ chuyên ngành điện ảnh và là nhà phê bình phim uy tín trên thế giới. Các thành viên còn lại là những tên tuổi như nhà sản xuất phim Canada Niv Fichman, đạo diễn người Philippines Peque Gallaga, đạo diễn Hàn Quốc Lee Doo Yong… Nữ nghệ sĩ Hồng Ánh cùng đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, nhà biên kịch Lưu Nghiệp Quỳnh là những đại diện của nước chủ nhà Việt Nam nằm trong thành phần Ban giám khảo.

2. Khác với LHP trong nước chỉ toàn "người trong nhà", tại HANIFF lần này, dù ở vai trò chủ nhà nhưng điện ảnh Việt Nam sẽ bước vào cuộc tỉ thí không kém phần khốc liệt với những nền điện ảnh khá mạnh của khu vực và thế giới như Nga, Hàn Quốc, Iran… Mười tám phim Việt Nam sẽ được trình chiếu là những bộ phim được đánh giá là có chất lượng nghệ thuật hoặc giành được một số giải thưởng trong và ngoài nước như "Những người viết huyền thoại", "Đập cánh giữa không trung"… Bên cạnh đó là những phim có doanh thu cao, tạo được những cơn sốt tại phòng vé vì đề cập tới những chủ đề "hot" như "Scandal - Hào quang trở lại", "Thần tượng", "Hiệp sĩ mù", "Quả tim máu"…

Ngoài 4 bộ phim do Nhà nước đầu tư sản xuất gồm "Những người viết huyền thoại", "Sống cùng lịch sử", "Lạc lối", "Những đứa con của làng" thì còn lại đều là những phim do các đơn vị tư nhân sản xuất. Điều này đã phản ánh khá rõ bức tranh hiện thực của điện ảnh Việt Nam là số lượng phim của các hãng tư nhân đang áp đảo về số lượng. Xét về khía cạnh chất lượng nội dung và giá trị nghệ thuật, các tác phẩm đại diện cho điện ảnh Việt Nam tham gia LHP lần này khá đa dạng và phong phú về đề tài. Bên cạnh một số phim đã được thẩm định từ những chuyên gia trong ngành cho tới hiệu quả phòng chiếu thì vẫn có một số phim là những ẩn số thú vị như "Nước - 2030", "Những đứa con của làng", "Đập cánh giữa không trung", "Căn phòng của mẹ tôi", "Dịu dàng".  Tuy nhiên, trong số 18 phim tham gia thì số lượng phim chất lượng làng nhàng vẫn khá nhiều.

Theo thông tin mới nhất thì hai phim của Việt Nam là "Đập cánh giữa không trung" (đạo diễn Vũ Hoàng Điệp) và "Những đứa con của làng" (đạo diễn Nguyễn Đức Việt) đã được "chốt" và lọt vào vòng tranh giải tại HANIFF năm nay. Tuy không phải là những bộ phim gây sốt tại phòng vé nhưng 2 bộ phim này có lợi thế là giành được nhiều lời khen ngợi từ các nhà phê bình trong nước và gây tiếng vang trên sân chơi điện ảnh thế giới. Đặc biệt "Đập cánh giữa không trung" tham gia khá nhiều LHP Quốc tế danh tiếng như Venice, Toronto, Busan, Kim Mã. Ở LHP Venice, "Đập cánh giữa không trung" cũng mang về cho đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp giải "Phim hay nhất" tại "Tuần phê bình phim quốc tế Venice" - một giải bên lề dành riêng cho các bộ phim điện ảnh đầu tay.

Hai bộ phim của điện ảnh Việt Nam sẽ tranh giải trong hạng mục "Phim dài xuất sắc", đây cũng là hạng mục được quan tâm nhất tại HANIFF lần này. Tuy nhiên, nhìn vào danh sách 10 bộ phim mà 2 phim Việt Nam phải đối đầu như "Đường về nhà" (Hàn Quốc), "Hai người phụ nữ" (Nga), "Cá và mèo" (Iran), "Tâm hồn trống rỗng" (Ấn Độ)… sẽ thấy việc để giành được giải thưởng không hề đơn giản. Bên cạnh những nền điện ảnh chuyên nghiệp, nhiều thành tựu như Ấn Độ, Nga, Hàn Quốc... thì điện ảnh Iran là một nền điện ảnh mới nổi và liên tục có những phim gây tiếng vang và giành giải thưởng tại các LHP Quốc tế. Chính vì thế "Đập cánh giữa không trung" và "Những người con của làng" có làm nên chuyện vẫn là một câu hỏi ngỏ bởi mọi chuyện vẫn còn đang ở phía trước.

Có ý kiến cho rằng "Đời cát" của đạo diễn Nguyễn Thanh Vân đã từng giành giải cao nhất tại LHP châu Á - Thái Bình Dương năm 2000 hay diễn viên Nhật Kim Anh với "Long Thành cầm giả ca" cũng đã nhận giải "Nữ diễn viên xuất sắc" tại HANIFF lần thứ nhất năm 2010 thì điện ảnh Việt Nam hoàn toàn có quyền hy vọng vào các phim năm nay. Tuy nhiên, đến nay, "Đời cát" vẫn là một phim có giá trị của điện ảnh Việt Nam mà sau này, chưa nhiều phim vượt qua được. Hy vọng dồn nhiều vào danh hiệu cá nhân ở Trần Bảo Sơn - người không chỉ may mắn góp mặt ở cả hai phim được chọn mà còn thể hiện được khả năng hóa thân đa dạng của mình. Dù mong mỏi như vậy nhưng chắc chắn, HANIFF năm nay giải thưởng không phải dễ dàng với điện ảnh Việt Nam