Khi các chính trị gia tự mua... sách mình viết

Theo CS Monitor, cuốn sách mới nhất có tên "A time for truth" (Thời điểm của sự thật) của Thượng nghị sỹ bang Texas Ted Cruz đang là một cuốn bestseller. Cũng tương tự là cuốn sách "America the Beautiful" (Nước Mỹ tươi đẹp) của ứng cử viên Tổng thống Mỹ 2016 Ben Carson.

Ngoài ra là các cuốn bestseller khác của giới chính khách như "Going Rogue" của cựu thống đốc bang Alaska Sarah Palin, "No Apologies" (Không lời xin lỗi) của Mitt Rommey, cựu Thống đốc tiểu Bang Massachusetts và là ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2012 và "Dreams from my father" (Những giấc mơ từ cha tôi) của đương kim Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Tuy nhiên, trong các trường hợp này, khách hàng số một của cuốn sách được xếp hạng bestseller đó chính là ông/bà chính khách kiêm tác giả của nó hoặc một tổ chức chính trị hoặc vận động tranh cử ủng hộ chính khách đó.

Sách bán đắt bằng 300%

Trên website vận động tranh cử của ông Ted Cruz (www.tedcruz.org), người ta có thể mua rất nhiều vật dụng để góp phần ủng hộ ngân sách cho chiến dịch tranh cử của ông này, từ áo thun, mũ cho tới cốc thủy tinh, sticker dán… tất cả đều với giá đắt hơn nhiều so với những vật tương tự bán ở các cửa hàng thông thường. Nhưng đáng kể nhất trong đó là cuốn "A time for truth" có chữ ký tác giả của ông Ted Cruz.

Không giống với các món đồ khác, giá bán cuốn "A time for truth" bị đội lên ở mức gây dư luận tranh cãi khi bán tới 85 USD/cuốn, đắt bằng 303% so với giá bìa bán lẻ và tới 506% so với giá đã được chiết khấu trên Amazon. Việc đội giá của mặt hàng được mặc nhiên hiểu rằng là để ủng hộ ngân sách cho ứng cử viên Tổng thống.

Người ta sẽ kinh ngạc hơn khi biết chi phí trung bình làm ra một cuốn sách bìa cứng tại Mỹ vào khoảng 2-4 USD, tùy vào độ dày mỏng và bìa. Cuốn sách đó khi được bán tới tay các nhà mua sỉ với giá chiết khấu sẽ vào khoảng 20-30 USD.

Với giới chính trị gia nói chung hay các ứng cử viên đang "nhăm nhe" tới một vị trí nào đó, việc in sách, sau đó tự bỏ tiền mua sách với số lượng "khủng" để giành thương hiệu bestseller đã trở thành giải pháp dễ dàng và tiết kiệm để thu hút được sự quan tâm chú ý của công luận.

Còn với các ứng cử viên đang chạy đua vào Nhà Trắng, chiêu thức liên quan tới sách này tỏ ra đặc biệt hữu dụng. Nó giúp họ có cơ hội đi khắp đất nước để thuyết phục cử tri dưới "lớp vỏ" sang trọng và nhẹ nhàng là những chuyến giao lưu giới thiệu sách mà không hề tốn "một đồng xu teng" nào trong ngân sách vận động tranh cử.

Và rõ ràng ai cũng hiểu, có nhà xuất bản nào không thích tác giả tự bỏ tiền mua sách của họ in tại đơn vị của họ, nhất là trong bối cảnh ế ẩm của ngành xuất bản hiện nay? Khi tác giả tự bỏ tiền mua sách, nhà xuất bản còn tránh được nguy cơ sách ế bị trả lại sau một thời gian quá lâu không bán được.

Tờ New Republic gần đây phân tích: "Thực tế cho thấy rõ  ràng tồn tại một xu hướng các ứng cử viên chính trị xuất bản sách, sau đó sử dụng những cuốn sách đó hoặc các nhà xuất bản của họ để thực sự tài trợ cho những hoạt động vận động ngân sách tranh cử mà không gọi hẳn tên điều đó ra. Việc xuất bản sách tạo cho họ cơ hội gặp gỡ hàng ngàn người ủng hộ và thúc đẩy cương lĩnh tranh cử mà không tốn bất cứ xu nào".

Ở một phần quan trọng, bài báo của New Republic còn tiết lộ chiến dịch ủng hộ ông Ted Cruz tranh cử đã bỏ ra cỡ 122.000 USD để mua các bản in cuốn sách mới nhất của ông "A time for truth".

Và nếu căn cứ vào mức giá chiết khấu 50% tác giả được hưởng, với số tiền 122.252,62 USD đã trả cho nhà xuất bản HarperCollins, những người ủng hộ ông Cruz đã mua từ 8.000 đến 10.000  cuốn "A time for truth".

Đầu mùa hè này, ông Cruz lên tiếng phản ứng khi tờ New York Times loại bỏ sách của ông khỏi danh mục sách bestseller. Tờ báo giải thích vì có quá nhiều chứng cứ cho thấy số lượng sách được mua là vì mục đích chính trị chứ không phải tiêu thụ thực tế, nhưng ông Cruz cho đó là quyết định không công bằng.

Chuyện cơm bữa

Tất nhiên ông Cruz không phải chính trị gia duy nhất tự mua số lượng lớn sách của mình. Đúng như chia sẻ của một cựu cố vấn chính sách cao cấp cho một ứng cử viên Tổng thống Mỹ mà tờ New Republic dẫn lời: "Mọi chiến dịch vận động đều muốn khoe khoang rằng ứng cử viên họ đang ủng hộ là một tác giả có sách xếp hạng bestseller trên New York Times. Và các chiến dịch đều làm mọi cách để đạt được vị trí này. Mua sách của ứng cử viên tổng thống với số lượng lớn chính là một phần trong chiến lược đó".

Một tổ chức vận động bầu cử ủng hộ ông Ben Carson (là tác giả có nhiều đầu sách) đã bỏ ra hơn 150.000 USD để mua tác phẩm của ông. Ứng cử viên đứng thứ hai sau Donald Trump trong các cuộc thăm dò dư luận gần đây đã tạm dừng chiến dịch tranh cử để bắt đầu tour giới thiệu và bán cuốn sách mới "A more perfect uninon" (Một liên minh hoàn hảo hơn) của ông.

Theo New Republic, các buổi giới thiệu sách của ông ben Carson có vẻ giống với những sự kiện tranh cử nhiều hơn là ký tặng sách. Ông đã thu hút được hơn 2.000 người ủng hộ tới một buổi giao lưu ký tặng sách ở San Antonio và tham dự một cuộc phỏng vấn hỏi nhanh đáp gọn với các phóng viên. Trang web vận động tranh cử của ông cũng đang treo giá bán cuốn "My life" (Cuộc đời tôi) và "Gifted hands" (Đôi tay trời phú) 20 USD, trong khi giá bán lẻ bình thường của chúng lần lượt chỉ là 2,99 USD và 7,99 USD.

Năm 2010 báo chí Mỹ từng rộ lên loạt bài cho biết bà Sarah Palin đã huy động tổ chức ủng hộ bà bỏ ra tới 63.000 USD để mua số lượng lớn cuốn "Going Rogue" của bà. Ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2011 Herman Cain cũng ở tình huống tương tự khi kêu gọi lực lượng ủng hộ mua sách của ông với tổng số tiền là 36.511 USD.

Trong chuyến đi giao lưu giới thiệu sách năm 2010, ông Mitt Rommey đã yêu cầu các tổ chức thay vì trả tiền cho ông với tư cách diễn giả hãy mua các bản sách của ông với giá trị tương đương.

Ở Mỹ, việc các chính trị gia sử dụng tiền từ ngân sách vận động tranh cử để mua số lượng sách lớn của chính họ được coi là hợp pháp. Có lẽ vì thực tế rất hấp dẫn này mà ngay cả các vị Tổng thống đương chức không muốn "bỏ cuộc chơi".

Từ năm 2011, tờ Christian Science Monitor đã tiết lộ thông tin Bộ Ngoại giao Mỹ chi tới hơn 70.000 USD để mua các cuốn sách của Tổng thống Barack Obama, trong đó 40.000 USD dành để mua cuốn bestseller năm 1995 "Dreams from my father" để làm quà tặng Giáng Sinh cũng như gửi tới các đại sứ quán của Mỹ ở nước ngoài.

Những lựa chọn khác nhau

Rõ ràng viết sách cũng đem lại lợi ích về tiền bạc với các chính trị gia bên cạnh cơ hội du hí trên toàn lãnh thổ để lôi kéo thêm sự ủng hộ của các cử tri với họ.

Chính trị gia Marco Rubio đã được Nhà xuất bản Penguin trả tới 800.000 USD cho cuốn Americon Son (Con trai nước Mỹ). Bà Hillary Clinton cũng đã nhận được hàng triệu USD cho cuốn Hard Choices (Những lựa chọn khó khăn) từ nhà xuất bản Simon & Schuster.

Trên thực tế, theo New York Times, khi doanh số bán ra của cuốn "Hard Choices" giảm 43,5% xuống còn 48.000 cuốn trong tuần thứ hai kể từ thời điểm phát hành, nhà xuất bản đã lo sốt vó vì đã trả trước nhiều triệu USD cho bà Clinton để mời bà viết về giai đoạn giữ cương vị Ngoại trưởng Mỹ. Họ cũng chi khá đậm cho sự kiện ra mắt sách, một trong những sự kiện lớn nhất trong năm 2014 của Nhà xuất bản Simon & Schuster.

Và vì cuốn sách của bà Clinton được phát hành trước thời điểm ra tranh cử nên bà cũng không phải tốn đồng xu nào từ quỹ vận động tranh cử cho các chi phí đi lại giới thiệu sách vì khoản đó đã có nhà xuất bản lo rồi.

Dù thế thì cuốn "Hard Choices" của bà Clinton vẫn bán chạy hơn so với hồi ký của các cựu quan chức trong chính quyền Tổng thống Obama như cuốn "Stress test" (Thử thách căng thẳng) của cựu Bộ trưởng Bộ Tài chính Timothy F. Geithner, cuốn "Duty: Memoirs of a secretary at war" (Trách nhiệm: Hồi ức của một bộ trưởng thời chiến tranh) của cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Robert M. Gates.

Tuy nhiên, cả chính trị gia Rubio lẫn bà Clinton đều không bán các ấn bản sách có chữ ký của họ trên các trang web tranh cử. Ứng cử viên Donald Trump và Jeb Bush cũng chọn cách hành xử như thế mặc dù Tổng thống Bush "cha" từng bán sách "Guaca Bowle" với giá 75 USD trước đây.