Lê Minh Quốc và những chuyện cười làng văn

08:25 28/08/2005

Với cuốn “Tiếng cười dân gian hiện đại Việt Nam”, Hoàng Thiếu Phủ (bút danh của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan) đánh giá rằng đây là một “công trình sinh thú” và “được giới thiệu bằng bút pháp sở trường”. Lời khen tặng ấy quả không quá lời.

Tặng cuốn Tiếng cười dân gian hiện đại Việt Nam (NXB Phụ nữ -2005) cho tôi, nhà thơ Lê Minh Quốc hình như “ngứa tay” ghi thêm dưới dòng đề tặng mấy câu thơ “xuất thần”: Mai sau còn lại gì không/ Vẫn còn cát bụi phiêu bồng chân mây/ Cười lúc tỉnh, khóc lúc say/ Tỉnh say ai biết rằng ai vui buồn?!.

Cái chuyện “cười lúc tỉnh, khóc lúc say” nghe có vẻ rạch ròi quá, dường như nó không đúng với cái “tạng” của Lê Minh Quốc, một con người mà tôi biết: tỉnh say, buồn vui lẫn lộn. Cũng lắm khi cười lúc say mà khóc thầm lúc tỉnh ấy chứ!

Vốn là dân đất Quảng nên coi bộ Lê Minh Quốc rất “ưu tiên” cho quê nhà. Trong tập sách Tiếng cười dân gian hiện đại Việt Nam, phần “Tản mạn về tiếng cười đất Quảng” đọc rất “đã”, có khi cười chảy nước mắt, cười rồi chợt rưng rưng một nỗi nhớ đồng quê lam lũ. Ngay từ hồi còn nhỏ, sống ở làng quê, tôi biết mấy người đàn bà đi cấy là hay kể chuyện tục lắm. Kể nghe để vui cười, để quên đi mệt nhọc. Chuyện tục nhưng tâm trong, hồn nhẹ… Tất cả bay lên cùng tiếng cười.

Phần “Đùa với bút danh văn nghệ sĩ” cũng rất thú vị, hình như cũng có người thử làm rồi, nay Lê Minh Quốc “thống kê” lại với mong muốn bạn đọc cùng góp vào… cho vui. Này nhé: Tý có nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý; Sửu có nhạc sĩ Hoàng Sửu, có nhà nghiên cứu Lê Quí Ngưu; Dần có nhà thơ Trần Dần, nhà thơ Phạm Hổ, nhà nghiên cứu văn học Phan Văn Hùm; Mẹo có nhà thơ Vũ Mão v.v và v.v… Lại thêm sắp xếp văn nghệ sĩ theo… cân đo đong đếm và theo thứ tự từ 1 đến 12. Dù biết đây là công việc “không đáng”, mà cốt chỉ để… cho vui, nhưng “cho vui” chẳng phải cũng là vui hay sao?!

Theo Lê Minh Quốc thì chuyện làng văn có không biết bao nhiêu chuyện cười. Từ chuyện làng cười, Trạng cười Việt Nam đến chuyện những nhân vật hài hước trên báo chí 60 năm về trước; hay chuyện vua hề Sáclô đến Việt Nam thăm chơi và có trả lời phỏng vấn của nhà văn Thạch Lam (năm 1937); rồi chuyện quảng cáo bằng thơ nữa.

Cái chuyện quảng cáo bằng thơ này xem ra rất hay và rất… mắc cười. Trong lịch sử văn học Việt Nam thì nhân vật nào được xem là “ông tổ” của nghệ thuật quảng cáo bằng thơ? Thì đó là Xuân Tóc Đỏ trong tiểu thuyết Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng, với những câu thơ quảng cáo cho loại thuốc “nhức đầu giải cảm” y đã làm cho một “thi sĩ” phải… xách dép chạy. Nguyên văn bài thơ quảng cáo ấy như sau: Dù già cả, dù ấu nhi/ Sương hàn nắng gió bất kỳ biết đâu/ Sinh ra cảm sốt nhức đầu/ Da khô, mình nóng, âu sầu, ủ ê/ Đêm ngày nói sảng nói mê/ Chân tay mỏi mệt khó bề yên vui/ Vậy xin mách bảo đôi lời/ Nhức đầu giải cảm liệu thời dùng ngay”.

Ngày nay, những câu sologan quảng cáo như: “Uống đã vẫn thèm”, “Còn chờ gì nữa”, “Bản lĩnh của đàn ông thời nay” v.v… theo Lê Minh Quốc là rất “ngớ ngẩn” và không có gì là… thơ cả. Anh minh họa một bài thơ quảng cáo thuốc “đại bổ Cửu Long hoàn” tại số 8 Hàng Ngang - Hà Nội vào những năm 1930: “Chị ơi! Chị đẹp lắm rồi/ Duyên do chị nói vài lời em nghe/ Tình riêng chị mới dám khoe/ Cửu Long thuốc ấy ai dè nó hay/ Càng uống nhan sắc càng thay/ Hồng hào thớ thịt mặt mày sáng tươi!”. Quảng cáo thế mới là… quảng cáo chứ!

Trần Vệ Giang

Trước những dấu hiệu bất thường liên quan đến việc lập, phê duyệt quy hoạch, thực hiện dự án Cụm công nghiệp vừa và nhỏ Lâm Bình (huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh), Thanh tra Bộ Xây dựng vừa có văn bản yêu cầu địa phương này làm rõ, đồng thời có văn bản báo cáo Thanh tra Bộ trước ngày 25/12/2024.

Ngày 24/12, tại Công an tỉnh Tuyên Quang, Bộ Công an tổ chức Hội thảo khoa học “Nhận diện xu hướng dịch chuyển của tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự lên không gian mạng”. Trung tướng Lê Quốc Hùng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Bộ Công an chủ trì Hội thảo.

Năm 2024 ghi dấu mốc quan trọng với việc 19 tập đoàn, tổng công ty đã hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh (SXKD), bảo đảm vai trò của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) trong việc phục hồi phát triển kinh tế, xã hội (KTXH), bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, cung ứng điện, than, xăng dầu... cho phát triển KTXH, bảo toàn vốn và các nguồn lực Nhà nước giao.

Lô đề, bài bạc là vòng xoáy nghiệt ngã khiến nhiều người bị cuốn vào như con thiêu thân. Trước nỗ lực truy quét, triệt xóa của lực lượng chức năng, trò chơi đỏ đen này liên tục biến hóa, trá hình để tồn tại và giăng bẫy lừa đảo...

Các nguồn thạo tin ngày 24/12 cho hay, thời gian gần đây, Nga đã tiến hành nhiều đợt phản công lớn tại Kursk. Cường độ các cuộc tấn công cho thấy quyết tâm của Tổng thống Vladimỉr Putin nhằm loại bỏ con bài mặc cả của Ukraine trong bối cảnh sức ép đàm phán gia tăng trước lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vào tháng 1/2025.

Ngày 24/12, Công an phường 1, TP Bảo Lộc (Lâm Đồng) đã phối hợp với chị Lê Thị Kim Ngân (SN 1984, ngụ huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai) trả lại 4 cây vàng 9999 cho người đánh rơi.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文