Thanh Tâm -Giải thưởng lừng lẫy một thời
- Nghệ sĩ Linh Huyền và ước mơ đưa cải lương ra thế giới
- NSƯT Mỹ Châu: Ngôi sao cải lương cách mạng
- Nghệ sĩ tài danh cả nước hội tụ mừng sân khấu Cải lương tròn 1 thế kỷ
- Nghệ sĩ Năm Phỉ: Phượng Hoàng của sân khấu cải lương Nam Bộ
Năm 1957, một trong những ký giả kịch trường nổi nhất làng báo Sài Gòn - ông Trần Tấn Quốc (bút danh Thanh Tâm), chủ tờ báo Tiếng Dội có ý tưởng thành lập giải thưởng đầu tiên dành cho giới nghệ sĩ Cải lương. Ban tuyển chọn chấm giải gồm các đạo diễn sân khấu, thầy tuồng nổi tiếng như các nghệ sĩ Phùng Há, Bảy Nhiêu, Duy Lân, các soạn giả Điêu Huyền, Kiên Giang, Hà Triều, Viễn Châu; cùng các ký giả kịch trường nổi tiếng lúc bấy giờ như: Trần Tấn Quốc, Ngọc Linh, Nguyễn Ang Ca, Lê Hiền, Phong Vân, Hoài Ngọc, Bạch Tùng Hương, Việt Định Phương, Sĩ Trung...
Tất cả thành viên Ban tuyển chọn đến tận từng đoàn hát xem các nghệ sĩ trẻ biểu diễn. Họ không biết Ban giám khảo đi xem lúc nào, cho nên cả năm phải luôn ca diễn tử tế. Không chỉ nỗ lực về nghề nghiệp, các nghệ sĩ trẻ còn phải trui rèn về đạo đức, bởi vướng một chút tai tiếng là bị loại ngay tức khắc.
 |
| Một cảnh trong vở “Bên cầu dệt lụa”. |
Thời đó, mỗi gánh hát đều có một vài ngôi sao trẻ, sở hữu giọng ca tuyệt hảo và phong cách diễn chững chạc, có tinh thần yêu nghề kính nghiệp cao. Những ngôi sao này được các bầu gánh đầu tư khá căn cơ, bài bản. Họ mời những thầy tuồng, đạo diễn, thầy đờn về hướng dẫn tận tình cho các diễn viên, giao cho họ đảm nhận những vai diễn theo kiểu “đo ni đóng giày” nhằm khai thác tối đa sở trường của các nghệ sĩ trẻ, để tạo dựng thương hiệu cho gánh hát của mình. Nhờ vậy mà hầu hết các nghệ sĩ đoạt HCV giải Thanh Tâm khi tuổi đời còn rất trẻ (từ 16 đến 20 tuổi).
Người đầu tiên đoạt giải Thanh Tâm là cô đào Thanh Nga (ái nữ của bà bầu Thơ, chủ gánh hát Thanh Minh - Thanh Nga) vào năm 1958, khi cô 17 tuổi. Tiếp theo đó là lần lượt những đào kép chánh khác của sân khấu Cải lương như: Hùng Minh, Lan Chi (1959); Ngọc Giàu, Bích Sơn (1960); Thanh Thanh Hoa (1961); Ngọc Hương, Ánh Hồng (1962); Bạch Tuyết, Kim Loan (tức Mộng Tuyền), Trương Ánh Loan, Tấn Tài, Diệp Lang, Thanh Tú (1963); Lệ Thủy, Thanh Sang (1964); Thanh Nguyệt, Bo Bo Hoàng (1965); Phượng Liên, Phương Quang, (1966); Mỹ Châu, Ngọc Bích, Bảo Quốc, Phương Bình (1967).
Từ năm 1965, giải Thanh Tâm còn mở rộng cấp thêm bằng danh dự cho “Diễn viên xuất sắc trong năm” và “Vở tuồng hay nhất trong năm”. Những nghệ sĩ may mắn được trao giải xuất sắc gồm có: Hữu Phước, Bạch Tuyết (1965); Thành Được, Thanh Nga (1966); Thanh Hải, Ngọc Giàu (1967). Riêng “Vở tuồng hay nhất trong năm” thì có “Nỗi buồn con gái”, còn có tên gọi khác là “Tần Nương Thất” của bộ đôi soạn giả Hà Triều và Hoa Phượng (1965); “Nước biển mưa nguồn” của Nguyễn Thành Châu, “Tiếng hạc trong trăng” của Yên Ba và Loan Thảo (1966).
Tất cả các HCV giải Thanh Tâm đều vụt sáng tên tuổi, trở thành đào kép ăn khách của sân khấu Cải lương. Thậm chí, có người còn được báo giới và người ái mộ tấn phong cho các mỹ danh dễ thương như: “Nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga, “Hoàng đế đĩa nhựa” Tấn Tài, “Nữ hoàng kiếm hiệp” Mỹ Châu, “Hoa khôi Cải lương” Mộng Tuyền, “Cải lương chi bảo” Bạch Tuyết, “Vua Tao Đàn” Thanh Hải. Về sau, trong số 24 HCV giải Thanh Tâm còn được Nhà nước CHXHCN Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân như: Diệp Lang, Ngọc Giàu, Bạch Tuyết, Lệ Thủy. Nghệ sĩ ưu tú thì có Thanh Nga, Thanh Sang, Ngọc Hương, Ánh Hồng, Hùng Minh, Thanh Nguyệt, Phương Quang, Mỹ Châu.
Tuy tồn tại chỉ 1 thập niên, nhưng giải Thanh Tâm đã gieo vào lòng người ái mộ dấu ấn khó phai vì tất cả các nghệ sĩ đoạt giải đều có phong cách ca - diễn không trùng khớp với nhau. Mỗi người thừa hưởng một chất giọng, một bản lĩnh riêng, đại diện cho một trường phái biểu diễn, một thương hiệu của đoàn hát.
Chẳng hạn như: Thanh Nga, Thanh Sang là Đoàn Thanh Minh - Thanh Nga; Bạch Tuyết, Thành Được là Đoàn Dạ Lý Hương; còn Phương Quang, Phượng Liên là đoàn của bà bầu Kim Chưởng. Đến tận bây giờ, các HCV giải Thanh Tâm ngày nào vẫn bền bỉ với nghề (như: Bạch Tuyết, Lệ Thủy, Ngọc Giàu). Họ là những tấm gương sáng cho thế hệ sau học hỏi.