Tiện và... bất tiện
Ngày 13/3, tại buổi họp báo "Tháng 3 sách trẻ", NXB Trẻ chính thức ra mắt máy bán sách tự động. Đây là lần đầu tiên máy bán sách xuất hiện tại Việt Nam và sẽ được NXB Trẻ đưa vào khởi động tại Hội sách Tp HCM lần 8 diễn ra vào ngày 24-3 tới. Ông Đồng Phước Vinh, Giám đốc Công ty Sách điện tử Trẻ (YBOOK) - NXB Trẻ cho biết: "Mỗi máy chứa 25 đầu sách, mỗi đầu sách khoảng 10 cuốn tùy theo kích cỡ dày mỏng. Thân máy in hình bìa sách, mã số và giá cả. Khách hàng có thể mua sách thông qua 3 cách. Cách thứ nhất, khách hàng có thể sử dụng số điện thoại di động đã đăng ký trước với NXB Trẻ hoặc đã được cập nhật trong tài khoản YBOOK để gọi đến số điện thoại ghi trên thân máy. Theo đó máy sẽ hướng dẫn cách chọn và mua. Cách hai, khách hàng sử dụng thẻ nhựa có chip RFID. Với những khách hàng không có hai điều kiện trên thì có thể thanh toán trực tiếp bằng tiền polymer. Tùy theo nơi đặt máy mà NXB sẽ có hướng thanh toán phù hợp".
Trước mắt NXB Trẻ đem vào thực nghiệm 3 máy tại chỗ. Khi áp dụng đại trà, những chiếc máy này sẽ được đặt ở sân bay, trường học, thư viện, bến xe, khu du lịch… Để tránh trường hợp mất điện thoại, mất thẻ người nhặt được không thể sử dụng để mua sách, máy sẽ có thêm tính năng bảo mật bằng PIN như thẻ ATM.
Máy do Công ty Hệ thống Việt V-SYS thiết kế, sản xuất và có thể tùy biến để phục vụ nhiều nhu cầu sử dụng khác nhau. Đại diện V-SYS cho biết, máy bán sách tự động có quy trình như máy bán nước giải khát. Nếu như máy bán sách ở nước ngoài có cánh tay tự động đưa sách một cách trân trọng cho khách thì máy bán sách của NXB Trẻ vẫn để cuốn sách rơi như chai nước ngọt. Thời gian tới, máy sẽ được cải tiến thêm phần đệm lót êm ở khay nhận sách. Đồng thời, thay vì thân máy phải dán hình bìa sách để khách chọn thì công ty sẽ làm lại thân máy bằng lớp kính trong suốt để trưng sách mẫu. Sách cũng sẽ được bao bì cẩn thận để tránh sờn, cong mép sách. Máy có kết nối Internet nên có thể cập nhật dữ liệu hay kiểm tra hàng hóa từ xa.
Việc ra mắt máy bán sách tự động, phục vụ 24/24 giờ đang thổi một luồng gió mới mẻ cho thị trường phát hành sách tại Việt Nam. Đặc biệt, đây lại là thiết bị do một công ty trong nước sản xuất. Việc đặt máy bán sách đại trà ở nhiều địa điểm công cộng tạo điều kiện cho sách đến với đông đảo độc giả nhiều thành phần. Máy góp phần nâng cao văn hóa đọc, đưa người đọc đến với sách thật thay vì phải mua sách dỏm, chất lượng và nội dung thấp bày bán tràn lan ở các bến xe, nhà gia, khu du lịch…
Tuy nhiên, có thể nói, máy bán sách chỉ tiện hơn nhà sách ở điểm độc giả có thể mua sách bất cứ lúc nào chứ khó có thể cạnh tranh nổi với các kênh phát hành sách trên mạng. Chỉ cần một cú click chuột, trong vô vàn cuốn sách, độc giả dễ dàng tham khảo và chọn sách phù hợp. Sau vài giờ, cuốn sách sẽ có trên tay. Điều quan trọng, sách bán trực tuyến có giá bán vô cùng linh hoạt, trong khi mua sách qua máy, ngoài lượng sách hạn chế độc giả phải mua theo 100% giá bìa.
Đây có thể xem là điều bất lợi cho họ. Trong khi đó, cách đây gần 10 năm, máy bán sách của thủ đô Paris chỉ bán 2,45 USD cho bất cứ cuốn sách nào. Ngoài ra, những chiếc máy bán sách này cũng đang thiếu phương tiện giúp bạn đọc có thể xem qua nội dung trước khi chọn mua. Để khắc phục, thời gian tới máy sẽ có thêm màn hình vi tính hoặc tờ rơi để độc giả tham khảo nội dung sách…