Tượng tạc xong rồi, để chỏng chơ!

09:28 28/04/2017
Phơi nắng phơi sương hơn một năm nay, không ai trông nom, hàng loạt tác phẩm của Trại điêu khắc quốc tế TP Hồ Chí Minh 2015 đang từng ngày xuống cấp, hư hỏng. Thậm chí có tượng còn bị gãy đổ. Nghịch lý ở chỗ: không ít nơi mỏi mắt chờ đưa tượng về đặt ở khuôn viên trong khi tượng trơ mình chịu cảnh bày bừa la liệt ở xó xỉnh nào đó.


Cha chung không ai khóc?

Trại điêu khắc quốc tế TP Hồ Chí Minh do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND TP Hồ Chí Minh tổ chức diễn ra vào tháng 11-2015. Được đầu tư gần 15 tỉ đồng tiền ngân sách, trại quy tụ 120 điêu khắc gia trong và ngoài nước tham gia so tài trong một tháng.

Hàng trăm tác phẩm chất lượng cao, phong cách nghệ thuật đa dạng, cá tính, được hứa hẹn sẽ trưng bày tại các vị trí trung tâm của thành phố như: khu vực phố đi bộ Nguyễn Huệ, bến Bạch Đằng, công viên hầm Thủ Thiêm, khu vực đường Hoàng Sa - Trường Sa… Thế nhưng hơn một năm nay sau khi kết thúc trại, các tác phẩm vẫn án binh bất động và nằm "thi gan cùng tuế nguyệt" ở Công viên Lịch sử - văn hóa dân tộc, quận 9.

Vài lần đến thăm bãi tượng, họa sĩ Uyên Huy, Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh không khỏi hỡi ôi khi chứng kiến không ít tượng bị hư hại, xâm phạm nặng nề. Một số tượng làm bằng đá bị nứt hỏng bục bệ như "Thiên sử xanh" của tác giả Phan Quân Dũng. Tác phẩm "Tổ chim" của điêu khắc gia Mikhail Sobolev (Nga) thì phần bục đỡ sụp vỡ nham nhở. Tượng nào có phần lõm nghiễm nhiên trở thành nơi vứt rác của du khách vô ý thức.

Tác phẩm "Niềm vui" đã "mất vui", nằm chỏng gọng trong Công viên Lịch sử - văn hóa dân tộc ở quận 9 TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: Lê Công Sơn).

Thảm nhất phải kể đến tác phẩm dựng tạm bằng đất hoặc polymer để chờ được đúc đồng trước khi trưng bày chính thức. "Trại đã kết thúc hơn 15 tháng nhưng lời hứa đúc đồng của Ban tổ chức vẫn chưa thực hiện. Mấy tác phẩm làm bằng đất và polymer hầu hết đều bị hư hại, gãy đổ.

Chất liệu này làm sao mà phơi nắng gió lâu được" - họa sĩ Uyên Huy phản ánh. Tác phẩm "Niềm vui" của Trần Mai Hữu Quý nằm chỏng chơ không kém đống đồng nát. Một số tác phẩm bằng đất của tác giả nước ngoài chỉ tạm chuyển qua polymer rồi đem ra trưng bày ở đường hoa dịp Tết. Do vậy, một tác phẩm của tác giả người Romania sớm bị gãy.

Việc ban tổ chức hứa làm catalogue tuyển tập các tác phẩm của trại cũng là lời hứa suông. Đến giờ phút này, dự định đó gần như sụp đổ vì tượng hư hại như thế thì làm sao chụp hình đăng ảnh. Cũng không thể muối mặt mời các nghệ sĩ nước ngoài có tác phẩm bị hư sang Việt Nam sửa chữa lại. Nhìn đứa con tinh thần của mình "hấp hối", các nhà điêu khắc trong nước chỉ biết xót xa kêu trời chứ không thể ra tay "cấp cứu". Bởi họ đã ký cam kết rằng tượng thuộc quyền sở hữu của thành phố.

Lý giải nguyên do kế hoạch trưng bày tượng vẫn chưa nhúc nhích, đơn vị tiếp quản trả lời rằng là khi tượng tạc xong rồi, xuống khảo sát địa điểm đặt tượng thì nơi không phù hợp để trưng bày, nơi không thể bố trí vì ảnh hưởng giao thông, cảnh quan…

Hiểu nôm na: Tạc tượng xong rồi mới loay hoay "điền vào chỗ trống". Đây là lý do "muôn năm cũ" vì tiền lệ đã xảy ra ở hàng chục trại điêu khắc trên cả nước. Nói đâu xa, Trại điêu khắc quốc tế TP Hồ Chí Minh 2015 lăn ngay vào vết xe đổ của Trại điêu khắc TP Hồ Chí Minh 2005. Không tìm được chỗ trưng bày nên hơn 40 tác phẩm xuất sắc của trại 2005 đành tập kết ngổn ngang ở Công viên Tao Đàn và gọi là vườn tượng.

Tuy nhiên, giới mỹ thuật đều cho rằng nó giống như một gian hàng triển lãm ngoài trời hơn là một vườn tượng. Không bảng tên tác giả, tác phẩm nên chẳng ai hiểu đây là tượng nào, ý muốn nói cái gì. Tượng bị đặt lăn lóc, không người coi sóc nên hư hỏng, mọc rêu, nứt nẻ rất nhiều.

Xã hội hóa trại điêu khắc: cách làm chống lãng phí

Nghịch lý ở chỗ, không gian đô thị TP Hồ Chí Minh vốn thiếu trầm trọng tượng điêu khắc để trang trí. Nhà điêu khắc Nguyễn Xuân Tiên chỉ rõ: "Thực tế hiện nay, số tác phẩm điêu khắc hiện diện ở môi trường văn hóa đô thị TP Hồ Chí Minh là rất khiêm tốn, ngoài một số các công trình tượng đài cũ và mới được đặt ở các vòng xoay nút giao thông, một vài công viên có tính chất mỹ nghệ… thì còn rất nhiều công viên, khu đô thị mới, dọc những khu sinh thái bờ sông… rất cần có sự hiện diện những tác phẩm điêu khắc vừa mang tính trang trí vừa mang nét thẩm mỹ có tính nhân văn, văn hóa".

Điển hình như ở Trại điêu khắc quốc tế TP Hồ Chí Minh 2015, nhiều đơn vị, cơ quan như Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật hay Nhà Thiếu nhi Thành phố ngỏ ý xin tượng từ trước để đặt trong khuôn viên nhưng không hiểu sao vẫn chưa được chấp thuận.

Phải chăng, trong quá trình tiếp cận thông tin, chúng ta không đi sau bạn bè quốc tế bao nhiêu về mặt nhận thức tầm quan trọng của không gian mỹ thuật đô thị nhưng lại có khoảng cách khá lớn về cách nghĩ, cách làm quy hoạch, bài trí, thực hiện và chất lượng chuyên môn của các công trình, sản phẩm mỹ thuật của không gian môi trường đô thị?

"Rõ ràng trong thời gian qua, chúng ta chỉ quan tâm đến chiều rộng theo kiểu phong trào mà chưa thực sự quan tâm tới chiều sâu mang tính chất lâu dài, nền tảng và bền vững" - nhà điêu khắc Nguyễn Xuân Tiên phân tích.

Còn nhà điêu khắc Đào Châu Hải lý giải sở dĩ tượng không tìm ra không gian trưng bày bởi mối quan hệ giữa điêu khắc, kiến trúc, cảnh quan đô thị ở nước ta xưa nay vô cùng lỏng lẻo. Chính mối quan hệ lỏng lẻo này nên khi quy hoạch, xây dựng người ta chỉ quan tâm đến kiến trúc và cảnh quan mà quên mất điểm nhấn của đô thị là điêu khắc.

Nếu tìm được chỗ trưng bày cho tác phẩm, thì ít ai quan tâm về kiến trúc, cảnh quan xung quanh có phù hợp hay không. Ở các trại sáng tác khác, các tác phẩm cũng không được tính toán để đặt vào những vị trí phù hợp mà phần lớn gom lại trưng bày thành khu vực như ở hai bên bờ sông Hương (Huế), công viên Bãi Trước (Vũng Tàu), khu vườn tượng Núi Sam - Châu Đốc (An Giang)...

Một tác phẩm của Trại điêu khắc TP Hồ Chí Minh năm 2005 ở công viên Tao Đàn bị hư hại.

Ở những nơi trưng bày này hoàn toàn không có sự phối hợp giữa các nhà chuyên môn điêu khắc và kiến trúc nên nảy sinh những thiếu sót đáng tiếc như một số tượng quá nhỏ so với không gian chung, mật độ tượng quá dày…

Các trại điêu khắc mở ra nhằm tìm kiếm các tác phẩm chất lượng cao, độc đáo đáp ứng cho nhu cầu thẩm mỹ của thành phố. Dù nhu cầu này là bức thiết nhưng mọi thứ bất lực như muối bỏ biển. Tìm hiểu về các trại điêu khắc trên thế giới, nhà điêu khắc Bùi Hải Sơn cho biết: "Họ đều quy hoạch, chuẩn bị sẵn không gian cho tượng trước. Còn tượng chính là yêu cầu cuối cùng mà họ nhắm đến cho không gian đó".

 Dù được coi là trung tâm đào tạo mỹ thuật lớn của phía Nam, lực lượng điêu khắc gia vô cùng mạnh, tham gia xây dựng hầu hết các tượng đài của miền Trung và miền Nam nhưng trong 42 năm qua, TP Hồ Chí Minh mới tổ chức hai trại sáng tác điêu khắc. Đã vậy, trớ trêu thay, các tác phẩm của cả hai trại đều bị bỏ xó, im lìm đến đau lòng. Nhiều cuộc họp, khảo sát của cơ quan quản lý đều không đi đến đâu. Điều này gây mất niềm tin cho giới mỹ thuật, điêu khắc gia trong và ngoài nước.

Theo họa sĩ Uyên Huy, nguyên nhân dẫn đến thực trạng này là do cán bộ quản lý thiếu chuyên môn, không hiểu biết, không quan tâm về văn hóa nghệ thuật-mỹ thuật, thiếu cái tâm và đánh trống bỏ dùi, đùn đẩy trách nhiệm bằng việc đổ lỗi cho tác giả đúc tượng bằng chất liệu dỏm. Người tiếp quản và tìm chỗ đặt tượng thì không sâu sát, quan tâm. 

Ngoài việc Nhà nước cần thành lập các không gian trưng bày, triển lãm chuyên nghiệp ngoài trời lẫn trong nhà, họa sĩ Uyên Huy kiến nghị cần phải xã hội hóa các trại sáng tác, mời gọi sự hỗ trợ đầu tư của các doanh nghiệp và bán đấu giá tác phẩm của trại để trả lại tiền ngân sách hoặc hỗ trợ cho tác giả. Việc xã hội hóa là cách khiến các thành phần tham gia đều có trách nhiệm với tác phẩm từ khâu đầu vào lẫn khâu đầu ra.

Mai Quỳnh Nga

Vào khoảng 0h ngày 24/7, Phòng Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH), Công an tỉnh Thanh Hóa đã tiếp nhận thông tin khẩn cấp về nguy cơ vỡ đê tại xã Dân Quyền (cũ), nay là xã Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá…

Từ thông tin được người dân phản ánh, Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình, Cục trưởng Cục CSGT đã chỉ đạo các tổ công tác của Cục CSGT truy tìm, xử lý nghiêm tài xế Audi có hành vi chạy xe lạng lách, chèn ép các phương tiện khác trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai.

Đầu năm học mới là thời điểm nhu cầu mua sắm xe máy điện, xe đạp điện tăng mạnh, đặc biệt từ phụ huynh và học sinh cấp 2, cấp 3. Nắm bắt xu hướng đó, hàng loạt dòng xe máy điện “nhái” các thương hiệu nổi tiếng đang được rao bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, thậm chí cả các cửa hàng nhỏ lẻ.

Giữa lòng Hà Nội, trung tâm kinh tế, văn hóa và công nghệ sôi động của cả nước, lực lượng Công an Thủ đô đang ngày đêm mở những trận đánh quyết liệt, không khoan nhượng vào các ổ nhóm tội phạm kinh tế. Trên trận tuyến này, lực lượng Cảnh sát Kinh tế đã thể hiện sự tinh nhuệ, trí tuệ sắc bén để bảo vệ thị trường, sức khỏe của người dân trước những hiểm họa từ các đường dây buôn bán hàng cấm.

Cả chục năm qua, “cuộc chiến” giành lại vỉa hè cho người đi bộ ở Hà Nội dường như vẫn chưa có bài giải khi Thủ đô đã tổ chức nhiều đợt ra quân để lập lại trật tự đô thị, có những cao điểm làm mạnh tay, nhưng một thời gian sau lại đâu vào đấy.

Nga và Ukraine đã tiến hành một phiên họp kéo dài chỉ 40 phút tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, để thảo luận về hòa bình, trong đó đạt được một số đồng thuận nhân đạo nhưng vẫn bất đồng sâu sắc về ngừng bắn và cuộc gặp cấp cao giữa lãnh đạo hai nước.

Mặc dù TP Hồ Chí Minh đã đạt chuẩn phổ cập giáo dục bậc THCS ở mức độ 3, song những năm gần đây, chỉ riêng việc tuyển sinh vào khối lớp 10 hàng năm đã có hơn chục nghìn học sinh lớp 9 không có cơ hội vào trường THPT công lập. Do chưa đến tuổi lao động nên hầu hết số học sinh này đều phải tiếp tục theo học các trường tư thục, trường cao đẳng, trung cấp nghề hoặc theo học tại các trung tâm giáo dục thường xuyên. Tuy nhiên, việc cấp phép, quản lý đối với hoạt động của khối trường tư thục bậc THPT đang có nhiều vấn đề đáng quan ngại…

Hôm nay, dự báo tình hình thời tiết mưa to vẫn tiếp tục diễn ra khắp miền Bắc, Thanh Hóa và Nghệ An. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hứa sẽ ban hành luật mới trong bối cảnh các cuộc biểu tình tiếp diễn cũng như làn sóng phản đối một đạo luật được thông qua đầu tuần này mà các nhà phê bình cho rằng làm suy yếu cuộc chiến chống tham nhũng tại Ukraine. 

Trước tình hình mưa lũ phức tạp do ảnh hưởng của bão số 3 (bão Wipha), chiều 23/7, Đoàn kiểm tra của Bộ Công Thương đã có buổi làm việc khẩn cấp với Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ nhằm rà soát công tác đảm bảo an toàn đập, hồ chứa thủy điện và ứng phó thiên tai trên lưu vực sông Cả.

Chiều 23/7, đối tượng sát hại người đàn ông lái xe ôm tại địa bàn xã Tuấn Sơn (tỉnh Lạng Sơn) đã bị lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lạng Sơn phối hợp Công an tỉnh Bắc Ninh bắt giữ khi đang lẩn trốn ở tỉnh Bắc Ninh.

Sau hơn 4 giờ hình thành, áp thấp nhiệt đới đi vào Biển Đông và tối nay (23/7) đã mạnh lên thành bão số 4 (có tên quốc tế COMAY). Tính đến tối nay, đã có 2 người chết và 5 người bị thương, hàng nghìn ngôi nhà ở tỉnh Thanh Hoá và Nghệ An bị ngập do mưa lũ.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.