Cẩn trọng với “lệch” thẩm mỹ
Khi mùa phim chiếu Tết sắp khép lại, những thông tin về doanh thu ít ỏi của “Yêu nhầm bạn thân” được tung ra kèm theo những đánh giá chủ quan kiểu như “Nguyễn Quang Dũng hết thời”. Thực sự, đây là những nhận xét bất công với Nguyễn Quang Dũng bởi trong ngành công nghiệp điện ảnh, không phải cứ đạo diễn tài năng, mát tay là làm phim nào đều có lãi phim ấy.
Chuyện một đạo diễn giỏi thất bại ở một phim nào đó vốn dĩ bình thường, không nên quy chụp đạo diễn ấy đã hết thời.
Song, không thể phủ nhận thực tế rằng Nguyễn Quang Dũng đụng vào phim nào là y như rằng phim đó được kỳ vọng rất cao. Ở “Yêu nhầm bạn thân”, kỳ vọng đó cũng được đặt ra. Áp lực càng nhân lên khi bên cạnh một Nguyễn Quang Dũng “triệu đô” là cái tên DOP Diệp Thế Vinh, một quay phim cũng được xem là “triệu đô”. Chính cái áp lực nhân đôi đó đã khiến thất bại của “Yêu nhầm bạn thân” trở nên trầm trọng hơn.
Nếu điểm danh lại toàn bộ các phim ra rạp đợt Tết vừa qua, chúng ta có thể nhận thấy rõ Nguyễn Quang Dũng là đạo diễn hiếm hoi giỏi nghề, có đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm. Nhưng, tất cả những yếu tố đó không đủ thắng được một yếu tố cơ bản nhất: xu hướng mạng xã hội. Tất cả những phim doanh thu trăm tỷ Tết Ất Tỵ vừa rồi đều được sản xuất, đạo diễn bởi những đạo diễn tay ngang, vừa làm vừa học hỏi thêm về nghề, song họ vượt trội Nguyễn Quang Dũng ở mạng xã hội và trong số diễn viên họ sử dụng cũng có những cái tên rất “viral” trên cõi mạng.
Chính những cái tên viral đó kết hợp với nhau đã tạo thành yếu tố cơ bản kéo khán giả đến rạp chứ không phải chất lượng phim thế nào. Còn nếu nói về chất lượng phim, “Yêu nhầm bạn thân” của Nguyễn Quang Dũng xứng đáng nằm trong tốp ít ỏi phim chỉn chu, đúng chất điện ảnh nhất ở mùa phim Tết vừa rồi.
Cộng hưởng với câu chuyện thị trường phim ấy là chuyện lùm xùm của “chiến thần livestream” Phạm Thoại dẫn tới đòi hỏi từ cộng đồng là phải cắt sóng Phạm Thoại tại một chương trình truyền hình thực tế. Điểm danh lại, chúng ta sẽ thấy, trước Phạm Thoại đã có không ít những “chiến thần livestream” được mời vào các vai quan trọng của những dự án phim hoặc các dự án giải trí khác trong khi thực chất, để kéo khán giả, chỉ cần họ ở vai khách mời (cameo) là đủ. Điều đó cho thấy một xu hướng đã định hình nhiều năm nay là “sử dụng những cái tên có thể câu lượt xem vào các dự án nghiêm túc bất chấp họ có đủ năng lực hay không”.
Từ xu hướng nuông chiều số đông như thế, tình trạng lệch thẩm mỹ đã hình thành. Nó dẫn tới việc khán giả không đánh giá một dự án dựa trên chất lượng mà thay vào đó, chỉ dựa trên các yếu tố có thể phủ sóng mạng xã hội mà thôi.
Quyền mời ai vào làm việc là của nhà sản xuất, của đạo diễn dự án. Nhưng, quyền kiểm duyệt nội dung lại nằm ở những cá nhân, tổ chức khác. Một dự án giải trí trước khi lên sóng, kiểm duyệt nằm trong tay nhà đài. Một bộ phim trước khi ra rạp, kiểm duyệt nằm trong tay hội đồng duyệt phim và Cục Điện ảnh. Nếu kiểm duyệt không chặt chẽ, chắc chắn sẽ tạo điều kiện cho tình trạng lệch thẩm mỹ lên ngôi.