Đi tìm một từ khóa cho "Sự im lặng biết xanh" của Như Bình
07:45 29/01/2025
In trong trí nhớ của tôi, sở trường của Như Bình là truyện ngắn. Tôi đã có may mắn đưa những truyện ngắn đầu tay của chị đăng lên Báo Văn nghệ những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước. Và chúng tôi đã nhận được những hồi âm tốt từ những truyện ngắn ấy.
Từ những truyện ngắn ấy, người ta có quyền đặt cược tình yêu và niềm hy vọng vào một cây bút nữ nhiều triển vọng. Và Như Bình với sự trưởng thành về sau này đã không làm thất vọng sự chờ đợi của bạn đọc. Sự trưởng thành đã đầy lên đến mức khuôn khổ truyện ngắn dường như không chứa nổi vốn sống và tình yêu của chị.
Như Bình viết tản văn. Rồi đến lượt tản văn với không gian tưởng như vô tận của nó cũng đã trở nên chật hẹp trước ngòi bút của Như Bình. Thế là chị tìm đến Thơ, như tìm thấy một phương tiện màu nhiệm để trò chuyện với chính mình. Một cách để lắng lại, nhìn sâu vào bản thể để tìm được những câu trả lời cho muôn vàn những suy tư không dứt trong hành trình sống và chiêm nghiệm.
Như thế là, với văn xuôi, cuộc sống và thế giới khách quan là đối tượng của hiểu biết, khám phá sáng tạo, thì với Thơ thế giới nội tâm lại là đối tượng để suy tư, chiêm nghiệm, bày tỏ. Một khi tấm gương phản chiếu đã quay vào bên trong thì cảm xúc, ngôn ngữ cũng hoàn toàn thay đổi. Cái được rọi sáng, chẻ nhỏ bây giờ là toàn bộ cái thế giới lộng lẫy, phức hợp làm nên hồn cốt của một đời người.
Lễ ra mắt sách và tranh “Sự im lặng biếc xanh" của nhà văn Như Bình.
Vậy, ta đã thấy gì ở trong đó?
Vịn vào những bày tỏ, những thổ lộ vô cùng thành thực của tác giả, ta bắt gặp nỗi cô đơn đang vây bủa, đang tạo ra những áp lực lên tâm hồn chị. Làm cho tâm hồn chị trở nên bất an, hình bóng chị trở nên lẻ loi, không gian sống của chị trở nên quạnh quẽ. Nhìn thật thấu, nghe thật tỏ, ta nhận ra tên gọi của những áp lực đó chính là nỗi cô đơn. Trong “Sự im lặng biếc xanh” ta gặp không biết bao nhiêu lần Như Bình nhắc đến nỗi cô đơn. Và mỗi lần nhắc đến nỗi cô đơn thơ chị lại thốt lên những lời cào xé vô cùng:
Em phải sống thế nào cho bớt nỗi cô đơn?
Em phải sống thế nào để bớt những dại khờ?
Em phải sống thế nào để vui hơn?
Em phải sống thế nào?
Em phải sống thế nào?
Em phải sống thế nào?
(Trầm cảm)
Những câu hỏi dồn dập, khẩn thiết, rớm máu như những lời kêu cứu.
Kẻ lâm nạn đang cố thoát ra khỏi cảnh ngộ của mình.
Thế giới tâm hồn của tác giả là thế đấy.
Nhưng không phải chỉ có thế.
Còn bao nhiêu khát khao, còn bao nhiêu hy vọng về những gì tốt đẹp đang chờ đợi. Những lời gan ruột mới cảm động và thương cảm làm sao:
Em đã kịp sống đâu
Em đã kịp yêu đâu
(Viết về một nỗi sợ hãi)
Lời thơ thật giản dị nhưng tình cảm thật ai oán. Nếu coi nỗi cô đơn kia là một thảm trạng thì để thoát khỏi nó, những lời tự dặn mình sau đây có thể xem là một giải pháp:
Em cố gắng tốt lên
Chịu đựng
(Nói với anh)
Cứ trong ý tứ mà suy thì “Chịu đựng” khác với “cam chịu”. Chịu đựng là bản lĩnh, cam chịu là buông tay. Trong văn cảnh này, hai tiếng chịu đựng toát lên vẻ đẹp đầy nữ tính, phải chăng ý nghĩa của “Sự im lặng biếc xanh” chính là ở đó?
Với ý nghĩa việc làm thơ là cuộc trò chuyện với chính bản thân mình, thì cuộc trò chuyện của Như Bình thật là thành thực và cảm động. Thơ chị cho chúng ta hiểu cuộc sống của chị với biết bao cung bậc của tình cảm.
Pha một ấm hồng trà
Khói dâng buồn nghi ngút
Thở nhẹ một hơi trà
Uống sương đêm tan nốt
(Uống hồng trà)
Trong vườn em trái ngọt đã thấm cành
Hoa đã nở hương thơm dìu dặt tỏa
Hạnh phúc đến chật vườn ong bướm hót
Gió ôm mùi hương bay xa
(Trong khu vườn lặng im của em)
Khu vườn đó chính là tâm hồn của Như Bình đó. Một tâm hồn thật đẹp, vị tha, dâng hiến. Giọng thơ lúc này trở nên dịu ngọt, ấm áp, đầy cảm mến, khác hẳn cái gay gắt, truy đuổi khi nói về nỗi cô đơn.
Người ta bảo thành thật là nghệ thuật cao nhất của thơ ca. Lúc còn trẻ tôi không kịp nhận ra điều đó. Nay về già, tôi thấy đó là một lời bàn hay nhất về Thơ. Đọc thơ Như Bình, thỉnh thoảng tôi bắt gặp những câu thơ viết như chơi mà làm tôi bâng khuâng, ngơ ngẩn mãi. Chẳng hạn như câu sau đây trong bài “Nói với anh”:
Hoài nghi bản thân
Không đủ tốt
Đó là những lời tự thốt lên trong cuộc trò chuyện với chính mình. Trong tập thơ “Sự im lặng biếc xanh”, Như Bình không tự giới hạn về một đề tài nào nhất định. Nói thế không phải chị gặp gì nói đó, mà rất có chọn lọc. Đó là người tự do chỉ vâng theo sự mách bảo của trái tim mình. Nhưng viết về bất cứ đề tài nào chị cũng có ý thức để cho chất trữ tình bật lên đủ sức mang được những thổn thức nội tâm của chị.
Có lúc nào anh nhớ em không?
Biển xanh quá mà mùa hè trong vắt
Em chìm xuống
Không lúc nào tỉnh giấc
Mơ một ngọn gió màu xanh
Hoàng hôn thả mặt trời xuống vớt em lên
Em đỏ ối quả cầu cháy khát
(Sự im lặng biếc xanh)
Là cây truyện ngắn đã có tiếng, Như Bình bước vào xứ sở của thơ ca khá tự tin. Chị đã tỉnh táo gạt bỏ tính kể lể vốn là thế mạnh của văn xuôi để mau chóng làm quen với tính hàm súc của thơ, đặc biệt là sự lao động chữ. Chị kiên quyết không giống ai. Đó là điều rất đáng ghi nhận. Gấp tập thơ lại, ấn tượng của tôi còn vương vấn bởi những câu thơ có nhiều tìm tòi, có sức gợi, có khi rất táo bạo. Chẳng hạn như:
Những bông hoa kiêu hãnh mà tàn
Cánh rụng xuống còn thơm lên mặt đất
(Không đề)
Cây cúi đầu tha thiết một màu xanh
Hoa nở cánh hương vào đêm ngan ngát
(Trong khu vườn lặng im của em)
Muốn an tảng vầng trăng trong lòng ngực
(Viết cho anh)
Những sợi tóc lên men
Kể lể ẩm mốc.
Với "Sự im lặng biếc xanh”, Như Bình đã khép lại chặng đường đầu khi bước chân vào vương quốc của thơ ca. Mong chị tự tin đi tiếp trên con đường đã chọn. Hãy đào sâu vào bản thể hơn nữa. Hãy làm cho cái tôi trở nên lộng lẫy, nguy nga hơn nữa. Bởi vì đi đến tận cùng, cái tôi sẽ bắt gặp cái ta như người ta thường nói.
Hà Nội 16/10/2024
NHƯ BÌNH
Sự im lặng biết xanh 1
giữa anh và em
như đáy biển không ánh sáng
như loài san hô câm điếc
như ngọc trai khóc bóng tối mịt mùng
sự im lặng khiến em vỡ
óng ánh mùa thu
em tan ra trăm ngàn mảnh
li ti hoai mục
mùa đông cuộn ấm những nơi nào
ngoài kia
biển khản giọng cổ ca
nghìn năm trước người mù đã hát
tiếng hát giết những rạn san hô
vọng tới ngàn năm sau
biếc xanh.
Sự im lặng biết xanh 2
có lúc nào anh nhớ em không
biển xanh quá mà mùa hè trong vắt
em chìm xuống
không mong tỉnh giấc
mơ một ngọn gió màu xanh
hoàng hôn thả mặt trời xuống vớt em lên
em đỏ ối quả cầu cháy khát
nhưng đáy sóng nhớ em
san hô nhớ em
rong biển đã ru em
nghìn năm hoá thạch
em
bơi ngươc dòng những mù khơi
cơn bão về ngang hỏi em nhớ không
cơn giông bận đi xa không kịp trả lời
em bơ vơ trên sóng
đùa vui mặn đắng
có khi nào em nhớ anh không
biển sâu quá đại dương như vỡ nát
trào ngược em biển hát
khản giọng
mù xa.
Hai tác phẩm mới trong năm 2024 của nhà văn Như Bình.
Sáng 19/2, tại Hà Nội, Trung tướng Trần Đức Tuấn, Chánh Thanh tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập Bộ Công an đã chủ trì Hội nghị Công bố quyết định xác minh tài sản, thu nhập của người có chức vụ quyền hạn trong CAND năm 2025.
Ngày 19/2, Công an TP Lào Cai cho biết, do đối tượng “thông chốt” gây thương tích cho cán bộ Công an vào đêm 18/2 là người dưới 18 tuổi, chưa đủ tuổi điều khiển xe mô tô theo quy định nên Cơ quan CSĐT Công an TP đang tiếp tục củng cố hồ sơ, đồng thời xác minh làm rõ người giao phương tiện cho đối tượng để xử lý.
Ngày 19/2, tại Hà Nội, Ban chỉ đạo Đại hội khỏe “Vì an ninh Tổ quốc” lần thứ IX (Đại hội) và Hội thi điều lệnh, quân sự, võ thuật CAND lần thứ VI (Hội thi) tổ chức cuộc họp bàn Kế hoạch tổ chức Lễ Khai mạc, Bế mạc và thi đấu Giai đoạn 2 của đại hội và hội thi.
Ngày 24/1 vừa qua, Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ (KHCN) TP Hồ Chí Minh đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Giám định Vinacontrol TP Hồ Chí Minh (Vinacontrol TP Hồ Chí Minh) về hành vi vi phạm khi cấp Chứng nhận Hợp quy phù hợp với Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng phân bón…
Ngày 19/2, TAND TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk đã mở phiên tòa hình sự xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Trần Doãn Tùng (SN 1980, trú tại huyện Krông Pắk) về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
Những ngày này, nhiều hoạt động tri ân tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ và đồng bào đã hi sinh trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979 đã được tổ chức trên cả nước (17/2/1979 – 17/2/2025).
Đọc thể lệ các cuộc thi nghệ thuật (văn chương, âm nhạc) mà thấy giống nhau kỳ lạ. Các mục thường na ná nhau, thậm chí có thể copy từ thể lệ cuộc thi của đơn vị bạn rồi sửa lại một số yêu cầu đặc thù là thành cuộc thi của đơn vị ta.
Ngày 19/2, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội cho biết, đã hoàn tất kết luận điều tra và chuyển Viện KSND cùng cấp đề nghị truy tố 14 bị can trong đường dây mua bán trái phép chất ma túy liên tỉnh.
Sau khi Báo CAND thông tin phản ánh sự việc cảng cá Thuận An (đóng ở phường Thuận An, quận Thuận Hóa, TP Huế) kết hợp khu neo đậu tránh trú bão được đầu tư hơn 220 tỷ đồng vừa đưa vào hoạt động đã xuất hiện hư hỏng tại một số hạng mục công trình, các cơ quan chức năng khẩn trương vào cuộc kiểm tra, yêu cầu đơn vị thi công khắc phục.
Tại nhiều công trình giao thông, hạ tầng đô thị trên địa bàn TP Huế liên tiếp bị mất trộm vật tư, thiết bị, gây thiệt hại lớn tài sản, ảnh hưởng đến ANTT...
Không ít du khách tới Mộc Châu (Sơn La) những ngày gần đây “kêu trời” khi họ đã bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức chuyển tiền đặt cọc phòng nghỉ. Sau khi chuyển tiền, các “nạn nhân” lập tức bị các đối tượng chặn tin nhắn. Thậm chí có những người lên tới nơi không có phòng để ở… Kết quả tiền mất – tật mang!