Bài cuối: Trăn trở quản lý người nghiện
Đây giống như cuộc chiến dai dẳng chưa có hồi kết của các cán bộ, chiến sỹ Công an huyện miền núi Văn Bàn, mà có những thời điểm, họ phải đứng giữa ranh giới mong manh của sự sống và cái chết.
Là huyện giáp ranh với huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái và huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu-đều là những địa bàn trung chuyển ma túy đã khiến cho thứ chất độc ấy rất dễ thâm nhập vào địa bàn huyện Văn Bàn. Cùng với đó, 2 mỏ vàng tại xã Nậm Xây và xã Minh Lương, huyện Văn Bàn với những đồn thổi về việc kiếm vàng dễ như kiếm… đá khiến nhiều người từ nhiều nơi khác tụ tập về địa bàn huyện với mục đích kiếm sống.
Họ không ngại xô xát thậm chí cố ý gây thương tích, đánh đổi cả mạng sống của mình chỉ để tranh giành vàng. Cũng chính từ việc kiếm tiền từ mỏ vàng dễ dàng, có tiền trong tay đã đẩy nhiều người rơi vào con đường nghiện ngập để rồi phạm tội để lấy tiền mua ma túy phục vụ lại bản thân.
Theo Đại úy Nguyễn Xuân Điệp, Đội phó Đội Cảnh sát điều tra, Công an huyện Văn Bàn, nghiện ma túy, thiếu tiền mua thuốc rủ nhau đi trộm cắp tài sản-đó là “mẫu số chung” của rất nhiều vụ việc trộm cắp tài sản diễn ra trên địa bàn huyện Văn Bàn trong thời gian qua.
| Công an huyện Văn Bàn trong một chuyến công tác tuyên truyền, vận động người dân “nói không” với ma túy. |
Gần đây nhất, tháng 8-2016, Công an huyện đã làm rõ vụ việc 2 đối tượng Hoàng Văn Lệ, 29 tuổi và Bùi Sơn, 28 tuổitrú tại huyện Văn Bàn và huyện Bảo Thắng đã có hành vi đột nhập vào cửa hàng vàng Thành Hương trộm cắp số tiền 200 triệu đồng.
Đây vốn là 2 đối tượng nghiện ma túy, đã từng có tiền án, tiền sự và gặp gỡ, quen biết nhau khi cả 2 cùng đi trung tâm cai nghiện. Tại cơ quan Công an, 2 đối tượng khai nhận trộm cắp số tiền trên chỉ để phục vụ mục đích nhu cầu mua thuốc, chơi bời lêu lổng của chúng.
Nhiều đối tượng sau khi sử dụng ma túy có dấu hiệu bị ảo giác, hoang tưởng, từ đó có những hành vi khôn lường như đâm chém lẫn nhau, thậm chí làm bị thương chính bản thân và người thân trong gia đình. Như trường hợp đối tượng Mai Văn Tuấn, 19 tuổi, trú tại xã Xuân Giao, huyện Bảo Thắng. Sau khi thực hiện trót lọt 1 vụ trộm cắp xe máy, hắn đã mang về huyện Văn Bàn để tiêu thụ.
Có tiền, Tuấn trốn vào tỉnh Bình Phước ăn chơi và chỉ bị bắt giữ khi về thăm bạn đang điều trị tại Bệnh viện Nu, huyện Bảo Thắng. Quá trình bắt giữ, do bị ảo giác ma túy, Tuấn đã tự mình chặt đứt ngón tay. Nếu không bắt giữ kịp thời, khó thể nói trước được việc hắn có những hành vi gây nguy hiểm cho người xung quanh như thế nào.
Toàn huyện Văn Bàn hiện có 875 đối tượng nghiện ma túy tập trung tại các xã Minh Lương, xã Nậm Xây, thị trấn Yên Khánh, xã Khánh Yên Thượng… Trong những năm qua, số người nghiện trên toàn huyện có giảm đi nhưng nguyên nhân chủ yếu là do các đối tượng nghiện chết vì mắc các bệnh truyền nhiễm. Đại úy Nguyễn Xuân Điệp tâm sự, có những đối tượng nghiện ma túy chết do sốc thuốc.
Cơ quan chức năng đã thông báo nhiều ngày nhưng không có gia đình đến tiếp nhận. Với những trường hợp này, chính quyền phải tự đứng ra tổ chức mai táng.
Các đối tượng nghiện ma túy gây án-đó là câu chuyện không mới nhưng quá trình bắt giữ các đối tượng này cũng gây không ít khó khăn cho các cán bộ, chiến sỹ Công an huyện Văn Bàn.
Bởi lẽ, rất nhiều đối tượng nghiện mang các căn bệnh xã hội nên khi bị bắt giữ, chúng thường có những hành vi chống trả quyết liệt hòng tẩu thoát như cắn, làm chảy máu… những cán bộ thực thi nhiệm vụ.
Năm 2015, trong quá trình phát hiện, bắt giữ Vũ Thị Vắng, SN 1979, trú tại xã Liêm Phú, Văn Bàn - đối tượng nghiện ma túy, bị nhiễm HIV đang mua bán trái phép chất ma túy, một cán bộ Công an huyện đã bị thị cố tình cắn, cào chảy máu khiến đồng chí này phải uống thuốc chống phơi nhiễm.
Gần đây nhất, tháng 5-2016, khi đang tiến hành lấy lời khai đối tượng Hoa Văn Bách- đối tượng nghiện, nhiễm HIV có hành vi trộm cắp tài sản tại trụ sở Ban Công an xã Thẩm Dương thì đối tượng lên cơn vật, đập phá đồ đạc, tài sản trong phòng làm việc, chống trả lại 2 cán bộ của Đội khi tiến hành khống chế hắn. Sau đó, các anh cũng phải uống thuốc chống phơi nhiễm HIV.
Hiện nay, ngoài các đối tượng nghiện ma túy đang đi cai nghiện bắt buộc tại các trung tâm, hiện huyện Văn Bàn có khoảng hơn 300 người nghiện ma túy đang được điều trị bằng Methanol. Tuy nhiên, số người sau khi đi cai nghiện bắt buộc trở về địa phương tái nghiện hiện vẫn ở con số cao, chỉ khoảng từ 10-15% không tái nghiện.
Đối với việc điều trị cắt cơn nghiện bằng Methanol, nhiều đối tượng nghiện ma túy lại lợi dụng việc tổ chức 2 điểm uống Methanol trên địa bàn huyện Văn Bàn để mua bán ma túy ngay tại 2 địa điểm đó. Công an huyện Văn Bàn đã liên tiếp làm rõ 5 vụ việc mua bán trái phép ma túy tại 2 điểm uống Methanol thời gian qua.
Theo Đại úy Nguyễn Xuân Điệp, trước tình trạng mua bán trái phép chất ma túy có những diễn biến phức tạp, Công an huyện Văn Bàn mà nòng cốt là Đội Cảnh sát điều tra đã thường xuyên phối hợp với Ban Công an các xã, thị trấn và các Phòng nghiệp vụ, Công an tỉnh Lào Cai tổ chức đồng bộ các biện pháp nắm tình hình, rà soát phát hiện các đối tượng và các tụ điểm có hành vi mua bán trái phép chất ma túy qua đó lập kế hoạch triệt phá.
Bên cạnh đó, Công an huyện cũng thường xuyên trao đổi, tổ chức các buổi họp với các ban ngành địa phương để thống nhất quan điểm chỉ đạo đưa người nghiện vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Tổ chức các đợt tập huấn để các xã, thị trấn thuần thục trong việc lập hồ sơ đưa các đối tượng nghiện đi cai nghiện. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất vẫn chính là việc tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân để từ đó kiên quyết từ bỏ cũng như nói không với ma túy.
Đối với những người sau cai, Huyện cũng đã triển khai các mô hình thanh niên tự quản ở các xã hướng nghiệp, dạy nghề tạo công ăn việc làm, giúp họ tái hòa nhập cộng đồng.
Trong câu chuyện với chúng tôi, Đại úy Nguyễn Xuân Điệp cũng không quên nhắc đến những người đủ bản lĩnh từ bỏ ma túy trở thành người có ích cho xã hội. Như anh Lự Xuân Thành, SN 1991, ở xã Sơn Thủy.
Vốn nghiện ma túy, sau khi thụ án về tội trộm cắp tài sản trở về địa phương, Thành đã tu chí làm ăn, mở cửa hàng sửa chữa ôtô, từ đó cuộc sống gia đình có thu nhập ổn định. Người thực hiện bài viết này hy vọng rằng, đây chính là tín hiệu vui để một ngày không xa, Văn Bàn sẽ không còn phải trăn trở trong cơn lốc ma túy.