Báo cáo Chính phủ tình trạng nước sông Đáy nổi bọt như xà phòng

• Cần gần 44.000 tỷ đồng để quy hoạch lưu vực sông Đáy
• Cầu phao bắc qua sông Đáy: Không phép và quản lý lỏng lẻo
• 25 nghìn tỷ đồng quy hoạch hệ thống sông Đáy

Người dân ở xã Yên Bắc, huyện Duy Tiên (Hà Nam) phản ánh, sở dĩ có tình trạng này là do vừa qua bơm nước đổ ải cho vụ Đông Xuân, trạm bơm Chợ Lương đã bơm nước từ sông Đáy về các mương dẫn nước để phục vụ đổ ải. Tuy nhiên, khi nước từ trạm bơm xả ra thì nổi bọt trắng xóa như bị đổ xà phòng giặt, và đặc biệt, bốc mùi hôi thối. 

Tình trạng này đã diễn ra nhiều năm nay, nhất là vào dịp bơm nước đổ ải phục vụ vụ Đông Xuân. 

Ông Lê Văn Hòa – Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình Thủy lợi Hà Nam cho biết, một số công nhân sức khỏe yếu phải trực 24/24h đã bị ngất xỉu vì mùi nước từ sông Đáy bơm lên. 

Theo ông Hòa, tình trạng ô nhiễm nước có từ hàng chục năm rồi nhưng không hiểu sao năm nay mức độ ô nhiễm lại nghiêm trọng, đậm đặc đến thế. Hiện 32.000ha lúa của người dân mà dừng lại không bơm nước phục vụ sản xuất cũng sẽ rất phức tạp nên các cơ quan chức năng cần điều chỉnh lịch lấy nước cho Hà Nam thêm thời gian để phục vụ cho người dân gieo cấy. 

Cũng ông Hòa thông tin, đến mùa mưa, nước từ Hà Nội đổ hết về, thì Hà Nam không tiêu được còn mùa khô thì lại bị ô nhiễm. Tình trạng ô nhiễm này cứ kéo dài sẽ rất khó khăn cho sản xuất nông nghiệp và đời sống sinh hoạt của người dân, đặc biệt là cán bộ ngành thủy nông phải trực 24/24 giờ, đã có cán bộ bị choáng, ngất vì ngửi mùi nước sông ô nhiễm.

Theo tìm hiểu, lịch gieo cấy vụ Đông Xuân hiện đang vào thời điểm đổ ải, trong khi thủy lợi của Duy Tiên trực thuộc vào hệ thống thủy nông sông Nhuệ được quy hoạch từ 1970. Trạm bơm Chợ Lương (Duy Tiên – Hà Nam) trước đây được quy hoạch để bơm hỗ trợ tưới cho 1.000ha ở khu vực đất cao, diện tích còn lại phụ thuộc vào nguồn nước tự chảy của sông Nhuệ. 

Ông Nguyễn Quốc Đạt, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Hà Nam cho biết, năm nay, toàn tỉnh gieo cấy vụ Đông Xuân 2018 khoảng 32.000ha và hơn 6.300ha cây rau, màu nhưng lượng nước phục vụ cho nông nghiệp phụ thuộc vào lưu vực sông Đáy, sông Nhuệ rất lớn. Riêng sông Nhuệ là phải bơm nước phục vụ cho khoảng 5.000ha. 

“Việc nước bị ô nhiễm không phải trên địa bàn Duy Tiên gây ra nhưng chất lượng sản phẩm nông nghiệp của nông dân sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, chúng tôi muốn đề nghị tạm dừng không bơm nước để có cơ sở báo cáo với UBND tỉnh và từ đó tỉnh có báo cáo lên Trung ương”, ông Đạt cho hay.

Theo Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nam, từ năm 2012, Nhà nước đã có Đề án xử lý nước khu vực sông Nhuệ, sông Đáy nhưng do chưa có kinh phí để triển khai nên tới nay, tình trạng ô nhiễm tiếp tục nghiêm trọng hơn. 

“Về lâu dài, chúng tôi cũng kiến nghị TP Hà Nội phải làm ngay cống và đập khu Liên Mạc để ngăn lại nguồn nước ô nhiễm, xử lý trước khi đổ về hệ thống sông Nhuệ. Đồng thời, chúng tôi cũng nhiều lần kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường đôn đốc, kiểm tra các nguồn xả thải ra sông để kiểm soát từ đầu nguồn”, ông Đạt kiến nghị.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT) cho rằng, đây là vấn đề lớn, không chỉ xảy ra ở Hà Nam mà còn xảy ra ở nhiều địa phương tại khu vực phía Bắc nên sẽ có báo cáo lên lãnh đạo Bộ NN&PTNT để Bộ có báo cáo với Thủ tướng Chính phủ. 

“Đợt lấy nước đầu dù không nhiều địa phương sẽ lấy tối đa nhưng tất cả hệ thống đều ít nhiều có ô nhiễm nên cần phải có giải pháp trước mắt là thau rửa hệ thống”, ông Tỉnh cho hay. 

Ngày 10-1, UBND tỉnh Hà Nam công bố, qua lấy mẫu kiểm nghiệm cho thấy, hàm lượng amoni tại nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh có nơi vượt quá tới 96 lần cho phép, riêng khu vực được ví là “sông tuyết”, đoạn chảy qua trạm thủy lợi Chợ Lương, xã Yên Bắc, huyện Duy Tiên, Hà Nam cũng vượt trên 70,3 lần cho phép. Nồng độ oxy hòa tan có nơi nhỏ hơn 2,5 lần, có nơi nhỏ hơn 1,6 lần giới hạn cho phép. 

Nước sông bị ô nhiễm ở cấp độ rất nghiêm trọng nên UBND tỉnh Hà Nam đã đề nghị tạm dừng bơm nước phục vụ gieo cấy vụ Đông Xuân của bà con nông dân và kiến nghị các Bộ, ngành Trung ương có giải pháp hỗ trợ khắc phục.