Dân số Việt Nam đang già hóa với tốc độ nhanh
Ngày 19-12, tại Hà Nội, Tổng cục Thống kê đã tổ chức Hội nghị công bố kết quả chính thức và tổng kết tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Trưởng ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương đã chủ trì Hội nghị.
Theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, tổng số dân của Việt Nam là 96.208.984 người; trong đó, dân số nam là 47.881.061 người, chiếm 49,8% và dân số nữ là 48.327.923 người, chiếm 50,2%. Việt Nam là quốc gia đông dân thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á (sau In-đô-nê-xi-a và Phi-li-pin) và thứ 15 trên thế giới.
Sau 10 năm, quy mô dân số Việt Nam tăng thêm 10,4 triệu người. Tỷ lệ tăng dân số bình quân năm giai đoạn 2009 - 2019 là 1,14%/năm, giảm nhẹ so với giai đoạn 1999 - 2009 (1,18%/năm).
Tổng số hộ dân cư trên cả nước là 26.870.079 hộ dân cư, tăng 4,4 triệu hộ so với cùng thời điểm năm 2009. Bình quân mỗi hộ có 3,6 người/hộ, thấp hơn 0,2 người/hộ so với năm 2009.
Trong giai đoạn 2009 - 2019, tỷ lệ tăng bình quân số hộ dân cư là 1,8%/năm, thấp hơn 1,2 điểm phần trăm so với giai đoạn 1999 - 2009 và là giai đoạn có tỷ lệ tăng số hộ dân cư thấp nhất trong vòng 40 năm qua. Mật độ dân số của Việt Nam là 290 người/km2, tăng 31 người/km2 so với năm 2009. Việt Nam là quốc gia có mật độ dân số đứng thứ ba trong khu vực Đông Nam Á, sau Phi-li-pin (363 người/km2) và Xin-ga-po (8.292 người/km2)…
 |
| Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì Hội nghị |
Theo bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện Quỹ dân số Liên Hiệp quốc tại Việt Nam, dân số Việt Nam đang già hóa với tốc độ nhanh, từ 35,9% năm 2009 lên 48,8% năm 2019 nên Việt Nam cần giải quyết thách thức già hóa dân số.
Khẳng định tuổi thọ bình quân tăng là minh chứng cho thành tựu phát triển xã hội và chăm sóc sức khỏe con người Việt Nam song bà Naomi Kitahara bày tỏ lo ngại khi tỷ lệ mất cân bằng giới tính đang có xu hướng tăng.
| Ảnh minh họa: Việt Nam là quốc gia có dân số đứng thứ 15 thế giới |
Ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng cho biết: Với quy mô dân số trên 96,2 triệu người, tăng 10,4 triệu người trong vòng một thập kỷ qua, tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên tăng nhanh nhất (chiếm 7,7%), điều này phản ánh tốc độ già hóa dân số của Việt Nam tăng mạnh. Tuy vậy, Việt Nam vẫn đang ở trong thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” với tỷ trọng dân số từ 15-64 tuổi chiếm đa số (tới 68% tổng dân số); dân số có khả năng lao động đang chiếm tỷ trọng cao trong tổng dân số, dự báo chúng ta sẽ kết thúc giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” vào khoảng năm 2040. Điều này thôi thúc Chính phủ, các Bộ ngành về chủ trương vừa phải đồng thời thực hiện các chính sách thích ứng với già hóa dân số vừa cần tranh thủ tận dụng nguồn nhân lực “vàng” cho phát triển kinh tế tạo bứt phá để vượt bẫy thu nhập trung bình.
| Ảnh minh họa: Tỷ lệ mất cân bằng giới tính tại Việt Nam đang có xu hướng tăng |
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh: Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là cuộc Tổng điều tra có quy mô lớn nhất từ trước đến nay. Đây cũng là cuộc tổng điều tra đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong tất cả các công đoạn, trong đó sử dụng thiết bị điện tử di động và phiếu điện tử trực tuyến để hộ dân cư tự cung cấp thông tin trong giai đoạn thu thập thông tin tại địa bàn.
Việc ứng dụng CNTT vào điều tra dân số và nhà ở không chỉ giúp chất lượng số liệu được nâng cao, rút ngắn thời gian mà còn tiết kiệm kinh phí hàng trăm tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.
Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam đang ở giai đoạn dân số vàng, cứ 1 người phụ thuộc, có 2 người đi làm nhưng tốc độ già hóa đang tăng nhanh, tỷ lệ người cao tuổi từ 65 trở lên ở mức cao, chỉ số già hóa 48,8%, tăng 2 lần so với năm 1999.
Việt Nam hiện đang được đánh giá nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ già hóa tăng nhanh nhất. Do đó, cần phải tranh thủ tận dụng nguồn lực “vàng” để vượt ngưỡng thu nhập trung bình; khắc phục tình trạng “chưa giàu đã già”.