Hoa lạ đang “hót” có độc hại?
Vài tháng trở lại đây, thị trường hoa xuất hiện một loại hoa có hình dáng như que củi khô nhưng khi cắm vào nước lại từ từ nở ra những bông hoa hồng tím nhìn xa hơi giống hoa đào, cánh mỏng manh, rất đẹp. Hoa được gọi bằng tên rất mỹ miều “đỗ quyên ngủ đông”.
Ngoài ra còn có hoa thanh liễu, cũng được nhập từ Trung Quốc và có thể chơi được vài tháng. Không ít người lùng sục mua hai loại hoa này bằng được để cắm trong nhà chơi Tết, dù biết đây là loài hoa có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng đây là loại hoa được ngâm tẩm hoá chất độc hại nên mới có thể từ như mớ củi khô, bật ra hàng trăm bông hoa khi được ngâm nước.
| Cành cây đỗ quyên khô trước khi cắm nước và sau khi cắm nước vài ngày, nụ hoa bật ra những bông hoa tím hồng. |
Đẹp nhưng giá của loài hoa này khá rẻ, chỉ dao động từ 60-150 nghìn đồng/bó. Khi mua về, người chơi hoa chỉ cần cắm cả bó cành khô vào bình nước. Sau hai, ba ngày, các nụ hoa từ từ lớn lên, bung dần thành hoa. Sau khoảng 10-14 ngày, hoa sẽ bung nở rực rỡ, kèm theo các chồi lộc lá xanh. Cành hoa đỗ quyên khô có chiều dài từ 50 - 60cm, mỗi bó trung bình từ 20-50 cành.
Các shop bán hoa cho biết, cành đỗ quyên khô có thể để được hơn 1 tháng nếu không chạm vào nước và thời tiết lạnh. Khi đã cắm vào nước, chờ hoa nở hết cũng chơi được khoảng 1 tháng nữa hoa mới tàn. Đỗ quyên ngủ đông có màu tím dịu dàng, khi đã nở cả cành dày đặc hoa. Bên cạnh hoa đỗ quyên ngủ đông, một loại hoa cũng không kém phần “hot” trong dịp Tết vừa qua là thanh liễu.
Nguồn gốc của loại hoa này được các shop quảng cáo nhập về từ Úc, Isarel. Tuy nhiên, qua tham khảo của chúng tôi, nhiều shop bán hoa chia sẻ, đây là loại hoa được nhập từ Bằng Tường (Trung Quốc) về. Hoa thanh liễu có lá dạng kim gần giống lá thông, hoa nhỏ xíu có nhiều màu: trắng, tím, hồng phấn pha nhụy hồng tía trầm trầm. Loại hoa này có độ bền khoảng 1 tháng. Sát Tết Nguyên đán, mỗi cây hoa thanh liễu có giá khoảng 500.000 đồng. Nhưng cây khá bé nên mỗi chậu hoa chơi Tết phải ghép tầm 3 - 4 cây. Ngoài ra có thể mua dạng cành với giá 200.000 – 250.000 đồng/cành.
Chính vì độ bền của hai loại hoa trên mà người tiêu dùng khá nghi ngại hoa được tẩm ướp hoá chất độc hại bảo quản. Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội, loại hoa đỗ quyên khô hay còn gọi là hoa ngủ đông này hoàn toàn có thể nở hoa bình thường mà không cần ngâm, tẩm các hóa chất độc hại nhờ công nghệ sấy lạnh kỹ thuật cao, được gọi là "freeze drying", có từ lâu và rất phổ biến tại các quốc gia công nghệ phát triển như Mỹ, Nhật Bản và Đài Loan.
“Nguyên lý chủ đạo của quá trình này là buồng sấy được duy trì ở nhiệt độ 0-10°C, tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ, áp suất bên trong và ngoài sản phẩm. Vào thời điểm đó, hơi nước trong sản phẩm bắt đầu bốc hơi làm cho hoa đỗ quyên giảm dần độ ẩm một cách từ từ. Khi đến một độ khô phù hợp, thì hoa đỗ quyên khô sẽ được làm nguội”, ông Thịnh cho biết.
Với loài hoa đỗ quyên, khi cành được cắm vào nước, những “cành củi” đỗ quyên sẽ hút ẩm để dần dần hồi sinh và có thể nở hoa bình thường. Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, rất có thể sản phẩm hoa đỗ quyên sau khi sấy khô sẽ được bảo quản bằng cách xông khí SO2 (lưu huỳnh điôxit - hay còn gọi là anhiđrit sunfurơ) để chống mốc.
“Thực tế, xông lưu huỳnh không phải là đem diêm sinh cho vào mà phải đốt lên sinh ra khí SO2 và xông vào mọi ngóc ngách của vật sấy để diệt hết vi khuẩn, nấm mốc, bào tử nấm mốc. Không riêng gì Việt Nam, các nước trên thế giới cũng đều dùng phương pháp này để bảo quản. Ví dụ như dùng trên măng sấy khô để chống bị mốc, hay như quả vải, quả nhãn sấy khô người ta cũng dùng SO2 để bảo quản chống mốc. Người tiêu dùng có thể sử dụng hoa đỗ quyên khô trong trang trí nhà cửa nhưng tuyệt đối không nên ăn hoặc nếm thử vì có thể gây ngộ độc”, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khẳng định.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, Cục mới chỉ biết thông tin về các loại cây mới này… qua các phương tiện thông tin đại chúng. Hiện nay, Cục Bảo vệ thực vật là cơ quan duy nhất của Bộ NN&PTNT chịu trách nhiệm về việc kiểm tra, kiểm soát các loại mặt hàng rau củ, hoa cảnh, thực vật nói chung về Việt Nam.
Theo ông Dương, các loại hoa cảnh được nhập khẩu chính ngạch đều được Cục cấp giấy phép. Còn với một số loại hoa nhập qua tiểu ngạch, thực chất gọi là nhập lậu, không ai kiểm soát, quản lý. “Nếu trên thị trường xuất hiện những loại cây nhập qua đường tiểu ngạch, chúng tôi sẽ tìm hiểu. Thứ nhất có cấp phép hay không mà lại ở thị trường. Chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng khác, tìm hiểu thông tin đó. Nhân đây chúng tôi cũng phải đánh giá rà soát toàn bộ cây cảnh trên thị trường để kiểm tra, kiểm soát”, ông Dương nhấn mạnh.
Ông Dương khuyến cáo, cây, hoa cảnh mục đích nhập về để ngắm chứ không phải để ăn nên người tiêu dùng không nên hít sát hoa, hay ăn thử…