Năng suất lao động của Việt Nam rất thấp trong khu vực

08:01 18/12/2017
TS Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) mới đây nêu cảnh báo: Tăng trưởng của Việt Nam đang giảm khá nhanh và nếu chỉ duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 6%/năm thì ước tính Việt Nam phải mất gần 20 năm nữa mới đạt mức thu nhập bình quân đầu người của Malaysia năm 2010 và hơn 10 năm nữa mới bằng Thái Lan năm 2010. Để thoát khỏi tình trạng này, tăng trưởng năng suất lao động đóng vai trò cốt yếu. 

Không phải ngẫu nhiên mà trong nhiều diễn đàn kinh tế lớn thời gian gần đây, các diễn giả đều nhấn mạnh đến năng suất lao động, khi các động lực tăng trưởng của Việt Nam đang ngày càng cạn kiệt.

Theo TS. Nguyễn Bích Lâm Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, năng suất lao động (NSLĐ) toàn nền kinh tế theo giá hiện hành năm 2017 ước tính đạt 92,1 triệu đồng/lao động (tương đương 4.118 USD/lao động), rất thấp so với nhiều nước trong khu vực.

Tính theo sức mua tương đương năm 2011, NSLĐ của Việt Nam năm 2016 đạt 9.894 USD, chỉ bằng 7% của Singapore; 17,6% của Malaysia; 36,5% của Thái Lan... và thậm chí chỉ bằng 87,4% của Lào. Đáng chú ý là chênh lệch về NSLĐ giữa Việt Nam với các nước vẫn tiếp tục gia tăng.

Năng suất lao động của Việt Nam chỉ bằng 7% của Singapore.

Các nguyên nhân chính được TS Nguyễn Bích Lâm chỉ ra là: Cơ cấu kinh tế chậm chuyển dịch, lao động trong khu vực nông nghiệp còn lớn. Năm 2017, vẫn còn tới 21,7 triệu lao động làm việc trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, trong khi NSLĐ của khu vực này chỉ bằng 38,5% mức NSLĐ chung của nền kinh tế.

Dù lao động nông nghiệp đang có sự chuyển dịch, nhưng chủ yếu lại chuyển sang làm trong các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có năng suất thấp, hay các ngành dịch vụ có thu nhập thấp. Khu vực này chiếm hơn 40,3% lao động nhưng mới chỉ tạo ra 15,5% GDP, “có thể xem là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm cho NSLĐ của Việt Nam thấp” – TS Nguyễn Bích Lâm nhận định.

 Nguyên nhân thứ hai không thể phủ nhận là chất lượng, cơ cấu và hiệu quả sử dụng lao động còn thấp. Đến cuối năm 2016, chỉ có 20,6% lao động cả nước đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ, trong đó khu vực nông thôn chỉ có 12,8%. Cơ cấu lao động theo trình độ đào tạo còn bất hợp lý, thiếu hụt nhân lực là kỹ sư thực hành, công nhân kỹ thuật bậc cao.

Thứ ba, khu vực doanh nghiệp chưa thực sự là động lực quyết định tăng trưởng NSLĐ của nền kinh tế. Quy mô doanh nghiệp Việt Nam quá nhỏ bé với số doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, chiếm gần 98% tổng số doanh nghiệp của cả nước, chưa đạt được quy mô tối ưu (50-99 lao động) để có được mức NSLĐ cao nhất.

Trình độ công nghệ của doanh nghiệp lạc hậu, phần lớn doanh nghiệp nước ta, đặc biệt là doanh nghiệp dân doanh đang sử dụng công nghệ tụt hậu 2-3 thế hệ so với mức trung bình của thế giới, trong đó 76% thiết bị máy móc, dây chuyền công nghệ nhập từ nước ngoài thuộc thế hệ những năm 1960-1970; 75% số thiết bị đã hết khấu hao; 50% thiết bị là đồ tân trang. Doanh nghiệp tham gia các hoạt động liên quan đến sáng tạo còn thấp.

Các chuyên gia cho rằng, trong giai đoạn này, Chính phủ cần xác định việc tạo lập và thực thi chính sách nhằm nâng cao năng suất lao động là giải pháp quan trọng hàng đầu trong nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng trưởng bền vững của nền kinh tế.

TS Nguyễn Bích Lâm đề xuất Chính phủ sớm thành lập Ủy ban Năng suất Quốc gia do một Phó Thủ tướng làm chủ tịch, trong đó thiết lập một cơ quan thường trực, chuyên sâu về năng suất lao động có nhiệm vụ phối hợp các động lực tăng năng suất quốc gia của Việt Nam; xây dựng Chiến lược quốc gia về nâng cao năng suất lao động với mục tiêu chung và cụ thể trong từng giai đoạn để năng suất lao động của Việt Nam bắt kịp các nước trong khu vực...

Tỏ ra lạc quan về động lực tăng năng suất từ phát triển khu vực kinh tế tư nhân, TS Nguyễn Đình Cung cho rằng  khu vực kinh tế tư nhân trong nước đang dần lớn mạnh với số doanh nghiệp, số vốn thành lập tăng, hoạt động hiệu quả hơn khu vực DNNN.

Tuy vậy, ngoài những cản trở về thể chế, doanh nghiệp Việt Nam được cho là đang đối mặt với một số điểm bất hợp lý về chi phí lao động – cũng theo một công bố của CIEM. CIEM cho rằng: Lương tối thiểu của Việt Nam có tốc độ tăng rất nhanh và nhanh hơn nhiều tốc độ tăng năng suất lao động, trong giai đoạn 2014-2016 đã tăng 14% (so với Trung Quốc 10%, Indonesia 7% và các nước Thái Lan, Philippines, Malayisa, Ấn Độ có mức giảm tiền lương tối thiểu).

TS Nguyễn Bích Lâm cũng trích con số của Tổng cục thống kê minh họa cho nhận định này: Giai đoạn 2007-2013, tiền lương bình quân một lao động khu vực doanh nghiệp tăng 16,9%/năm, trong khi NSLĐ bình quân chỉ tăng 12,9%/năm.

CIEM cũng cho rằng gánh nặng của DN còn ở chỗ chi phí đóng BHXH cho người lao động tăng nhanh cả về tỷ lệ đóng và cơ sở tính mức phí; nhiều doanh nghiệp phải đóng thêm phí công đoàn (2% quỹ lương) mặc dù không có công đoàn cơ sở hoặc trước đây phải đóng ít hơn.

Do đó, CIEM khuyến nghị Chính phủ nghiên cứu cải cách chính sách tiền lương, tiền công theo nguyên tắc thị trường, phù hợp giữa tăng tiền lương và tăng năng suất lao động…

Năng suất lao động của Việt Nam chỉ bằng 7% của Singapore.
Nam Phương

Thủ tướng Romania Marcel Ciolacu hôm 5/5 (giờ địa phương) đã từ chức và giải tán liên minh cầm quyền ủng hộ EU, sau khi lãnh đạo phe đối lập cực hữu giành chiến thắng trong vòng đầu tiên cuộc bầu cử Tổng thống nước này.

Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền rầm rộ trào lưu sử dụng nước cốt chanh như một “thần dược” có khả năng chữa bách bệnh  - từ cảm cúm, viêm họng, đau dạ dày đến cả... ung thư. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo, việc lạm dụng nước cốt chanh một cách thiếu khoa học không những không mang lại lợi ích sức khỏe như lời đồn mà còn có thể gây hại nghiêm trọng cho cơ thể.

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) vừa có báo cáo gửi tới các đại biểu Quốc hội về kểt quả triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn, các vấn đề đã hứa tại kỳ họp trước liên quan đến lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 5/5 (giờ địa phương) tuyên bố sẽ thực hiện một cuộc tấn công mở rộng "mạnh mẽ" nhằm chống lại Hamas, sau khi nội các an ninh chấp thuận các kế hoạch có thể bao gồm việc chiếm Dải Gaza và kiểm soát viện trợ.

Thông tin từ Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, hôm qua (5/5), khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ, từ Nghệ An đến Quảng Ngãi có nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt. Nhiệt độ cao nhất phổ biến 35-37 độ, có nơi trên 39 độ như: Phù Yên (Sơn La) 39.5 độ, Mai Châu (Hòa Bình) 39.1 độ, Quỳ Hợp (Nghệ An) 39.2 độ… Độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-60%.

Tối 5/5, theo nguồn tin riêng của phóng viên, các đơn vị nghiệp vụ Công an TP Hồ Chí Minh phối hợp Công an xã Đông Thạnh và các đơn vị liên quan đã bắt giữ được hai đối tượng gây ra vụ cướp tiệm vàng trên đường Đặng Thúc Vịnh, xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn.

Thông tin từ Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TP Hà Nội cho biết, đêm 28/4, Đội QLTT 17, Chi cục Quản lý thị trường TP. Hà Nội, phối hợp Đội 7 - Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an TP. Hà Nội, tiến hành kiểm tra đột xuất hộ kinh doanh do ông Nguyễn Đình Chiểu làm chủ có địa chỉ tại đường Hòa Bình, thôn Bái Đô, xã Tri Thủy, huyện Phú Xuyên.

Trong chuyến làm khách tại Quảng Nam, HLV Polking đã có quyết định gây bất ngờ khi tung ra đội hình không hề có một tiền đạo đúng nghĩa. Nhưng cũng chính quyết định có phần mạo hiểm ấy đã giúp CLB Bóng đá Công an Hà Nội (CAHN) giành chiến thắng.

Một người đàn ông đang lưu thông bằng xe máy trên đường thì bất ngờ bị chiếc xe taxi điện đang chạy phía sau lao đến tông mạnh. Cú va chạm khiến người đàn ông bị ngã xuống đường chấn thương sọ não và tử vong tại bệnh viện.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.