Thuốc lá đang giết chết hơn 7 triệu người mỗi năm
Hàng năm, Tổ chức Y tế thế giới phối hợp với các bên liên quan tổ chức Ngày thế giới không thuốc lá (WTND) vào ngày 31 tháng 5 nhằm tuyên truyền những nguy cơ sức khoẻ và tổn thất liên quan đến việc sử dụng thuốc lá và đẩy mạnh việc thực thi chính sách để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá một cách hiệu quả.
Chủ đề Ngày thế giới không thuốc lá năm 2018 là “Thuốc lá và bệnh tim mạch”. Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới muốn nâng cao nhận thức của cộng đồng về mối liên quan giữa việc sử dụng thuốc lá và bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên thế giới cũng như tại Việt Nam.
Nạn dịch thuốc lá toàn cầu hiện đang giết chết hơn 7 triệu người mỗi năm, trong đó bao gồm 900.000 ca tử vong gây ra bởi các bệnh do hút thuốc lá thụ động. Gần 80% trong số hơn 1 tỷ người hút thuốc lá trên toàn cầu đang sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, nơi mà đang phải gánh chịu phần lớn những hậu quả về bệnh tật và tử vong sớm do thuốc lá.
| Áp phích của Tổ chức Y tế thế giới về chủ đề Ngày thế giới không thuốc lá năm 2018. |
Bệnh tim do suy yếu mạch vành
Bệnh tim do suy yếu động mạch vành chiếm khoảng hơn nửa các bệnh liên quan tới tim mà nguyên nhân là do hút thuốc. Hút thuốc là nguy cơ tiềm tàng phát triển bệnh xơ vữa động mạch, dẫn tới bệnh tim. Chứng xơ vữa động mạch là do tích luỹ các chất béo trong động mạch và gây cản trở và làm hẹp các động mạch mà chính bộ phận này cung cấp máu cho hoạt động cơ tim.
Các chất bám lại động mạch sẽ làm giảm lượng máu chảy và có thể tăng huyết áp. Hút thuốc tác động tới một số phần khác của bệnh tim vì vậy dù một ít thuốc lá mỗi ngày sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh đáng kể. Theo một thử nghiệm nghiên cứu trên đối tượng cho thấy những người hút 4 điếu thuốc mỗi ngày tăng 2,5 nguy cơ mắc bệnh suy yếu động mạch vành.
Nguy cơ mắc bệnh tim là sự kết hợp của áp huyết cao và hàm lượng cholesteron cao trong máu. Nhìn chung người hút thuốc có nguy cơ từ 2 tới 4 lần mắc các bệnh về tim và lớn hơn 70 phần trăm chết vì các căn bệnh này so với người không hút thuốc.
Chứng loạn nhịp tim và đột tử
Hút thuốc có thể tác động tới hoạt động bình thường của cơ thể bằng tăng số lượng kết-tô-la-min, các chất hoá học tự nhiên trong cơ thể như a-đờ-ren-nơ-nin. Chính sự tác động này có thể gây ra chứng loạn nhịp tim, hoặc nhịp tim không bình thường. Người hút thuốc thường có nguy cơ mắc bệnh nguy hiểm loạn nhịp tim gọi là bệnh sợi tâm thất não và hoạt động não yếu. Các chứng loạn nhịp tim có thể tăng nguy cơ tử vong cho con người vì phải chịu các cơn đau tim.
Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân thứ hai gây ra các bệnh tim mạch, chỉ đứng sau nguyên nhân tăng huyết áp. 30% tử vong do bệnh tim mạch có nguyên nhân từ việc tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá.
| Gói các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả gọi tắt là MPOWER của Tổ chức Y tế thế giới phù hợp với Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC). Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo các nước áp dụng các biện pháp này nhằm làm giảm sử dụng thuốc lá và bảo vệ người dân khỏi mắc các bệnh không lây nhiễm. Những biện pháp trong gói MPOWER bao gồm: (M): Theo dõi tình hình sử dụng thuốc lá và các chính sách kiểm soát thuốc lá; (P): Bảo vệ người dân khỏi phơi nhiễm với khói thuốc lá bằng cách thực hiện môi trường hoàn toàn không khói thuốc tại nơi công cộng trong nhà, nơi làm việc và trên các phương tiện giao thông công cộng; (O): Hỗ trợ cai nghiện thuốc lá; Cung cấp trợ giúp để bỏ thuốc lá (hỗ trợ cai thuốc lá miễn phí ở cấp cộng đồng, bao gồm cả lời khuyên ngắn của các cán bộ y tế và đường dây tư vấn cai thuốc lá miễn phí); (W): Cảnh báo về nguy cơ của thuốc lá bằng cách sử dụng bao thuốc lá trơn và/ hoặc cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh cỡ lớn trên bao bì thuốc lá, đồng thời thực hiện các chiến dịch truyền thông hiệu quả nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của hút thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc thụ động; (E): Thực thi các quy định cấm toàn diện đối với quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ của các công ty sản xuất, kinh doanh sản phẩm thuốc lá; (R) Tăng thuế cao đối với các sản phẩm thuốc lá để giúp giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá. |