Dành đất sống cho loài thú quý hiếm tại Núi Thành
CVCX là loài thú linh trưởng đặc hữu của Việt Nam, phân bố ở 5 tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, gồm Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Gia Lai, Kon Tum. Hiện có khoảng 1.500 - 2.000 cá thể, trong đó các tỉnh Tây Nguyên có khoảng 1.000 cá thể. CVCX thuộc nhóm IB trong danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; thuộc nhóm cực kỳ nguy cấp trong Sách Đỏ Việt Nam 2007.
Ở Quảng Nam, loài này có phân bố tại các huyện như Nam Trà My, Bắc Trà My, Phú Ninh, Núi Thành, Tiên Phước, Hiệp Đức, Nông Sơn, Nam Giang, Phước Sơn… Quần thể có số lượng lớn nhất khoảng 200 cá thể tại Hòn Mỏ thuộc Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voi, huyện Nông Sơn.
 |
| Qua khảo sát ghi nhận tại xã Tam Mỹ Tây, huyện Núi Thành có gần 70 cá thể Chà vá chân xám sinh sống. |
Riêng tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, theo khảo sát thực tế trên khoảng 30ha rừng tự nhiên ở núi Hòn Dồ, Hòn Ông, Dương Bông và Dương Bản Lầu thuộc thôn Tú Mỹ và Tịnh Sơn, xã Tam Mỹ Tây có gần 70 cá thể CVCX trong 6 đàn.
Tuy nhiên, đây là dải rừng nghèo, hẹp trên núi đá, chiều ngang dao động khoảng 50m-150m. Rừng tự nhiên giữa các hòn bị chia cắt bởi rẫy trồng keo của người dân, và bị cô lập với các hệ sinh thái rừng tự nhiên khác khoảng cách 7-10km.
CVCX tại huyện Núi Thành đối mặt với nhiều mối đe dọa đến sự sinh tồn của quần thể gồm cả yếu tố tự nhiên như thiếu thức ăn, nơi ở, nước uống, khó chống chịu lúc thời tiết quá nóng hoặc lạnh; nguy cơ thoái hóa nguồn gen do giao phối cận huyết; tác động từ con người gồm nguy cơ săn bắn, bẫy bắt, cháy rừng, lấn chiếm rừng làm rẫy, khai thác lâm sản ngoài gỗ,...
| Các cá thể Chà vá chân xám quý hiếm được bảo vệ nghiêm ngặt. |
Do đó, từ năm 2019, UBND xã Tam Mỹ Tây, huyện Núi Thành đã thành lập “Nhóm tuần tra thôn bản” để tăng cường công tác tuần tra bảo vệ đàn CVCX. Bên cạnh đó, còn có sự hỗ trợ, phối hợp từ Tổ kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 2 trong việc tuyên truyền pháp luật bảo vệ CVCX ở các xã Tam Mỹ Tây, Tam Hiệp, Tam Thạnh, Tam Trà.
Trao đổi với phóng viên Báo CAND, ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, hiện nay “Đề án bảo tồn loài CVCX tại xã Tam Mỹ Tây, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050” đã được trình lên UBND tỉnh và đang chờ họp nghe báo cáo, thẩm duyệt.
Mục tiêu lâu dài của đề án nhằm bảo tồn, phát triển bền vững quần thể CVCX tại xã Tam Mỹ Tây và góp phần phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương. Mục tiêu ngắn hạn nhằm bảo vệ và phục hồi được 60ha rừng tự nhiên là rừng đặc dụng tại Hòn Dồ, Dương Bông, Hòn Ông và Dương Bản Lầu để đảm bảo sinh cảnh sống cho các cá thể CVCX.
Đến năm 2030, nâng tổng diện tích môi trường sống mà CVCX có thể sử dụng lên 150ha nhằm đáp ứng sự tồn tại và phát triển của quần thể, cũng như phục vụ nghiên cứu khoa học, giáo dục nâng cao nhận thức, du lịch sinh thái và góp phần phát triển sinh kế cho địa phương; phấn đấu để quần thể CVCX phát triển lên khoảng 100-150 cá thể đến năm 2030; duy trì và phát triển ổn định khoảng 150 cá thể CVCX cho đến hết năm 2050.
| Chà vá chân xám là loài thú linh trưởng đặc hữu của Việt Nam, thuộc nhóm cực kỳ nguy cấp cần được bảo vệ. |
| Quảng Nam đã xây dựng đề án bảo tồn loài Chà vá chân xám tại xã Tam Mỹ Tây, huyện Núi Thành và đang chờ được xét duyệt. |