Quyết liệt ngăn chặn sử dụng chất cấm trong chăn nuôi

• Sử dụng chất cấm trong chăn nuôi: Chế tài xử phạt như gãi ngứa nên nhờn luật
• Hà Nội sẽ công khai các cơ sở buôn bán, sử dụng chất cấm trong chăn nuôi1
• Bộ NN-PTNT tiếp nhận 4.000 kit thử nhanh chất cấm trong chăn nuôi

PGS.TS Lê Thị Hồng Hảo, Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia cho biết: Các lái buôn thường lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người sử dụng để pha chế các loại thuốc tăng trọng vào thức ăn chăn nuôi. Sau đó, loại thức ăn này tiếp tục được giao sỉ cho các cửa hàng bán lẻ để cho người chăn nuôi mua về sử dụng. 

Thậm chí, họ còn dặn dò rất kỹ người mua là lúc cho lợn ăn phải đeo găng tay để không ảnh hưởng đến da tay, đồng thời cẩn thận khi mở lấy thuốc, hơi sẽ bay lên, nếu hít phải thì gây nguy hiểm đến sức khỏe.

Qua điều tra về thực trạng sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi tại một số trang trại, tất cả các trại chăn nuôi gà có sử dụng kháng sinh đều dùng cao hơn quy chuẩn. Ngoài ra, còn có 5 loại kháng sinh ngoài quy chuẩn cũng được sử dụng. Đáng lưu ý, thức ăn công nghiệp cho heo và gà có 8/9 loại kháng sinh trong quy chuẩn, 2 loại kháng sinh được công bố sử dụng cao hơn mức quy định trong Quy chuẩn Việt Nam và 4 loại ngoài quy chuẩn. Trong bê và bò thịt thì hạn chế hơn, có 3/11 loại kháng sinh trong quy chuẩn và một loại ngoài quy chuẩn.

Các trại chăn nuôi, kể cả quy mô lớn và quy mô nhỏ đều không biết sử dụng kháng sinh liều thấp có tác dụng kích thích sinh trưởng mà chỉ dùng để phòng bệnh, dùng theo mùa hoặc khi có dấu hiệu bệnh. Tại các trại chăn nuôi heo thịt, tất cả 94 đơn vị được điều tra đều sử dụng kháng sinh cao hơn quy định 2-4 lần. Chỉ có 47/86 cơ sở (54,7% đã ngừng sử dụng thức ăn chăn nuôi có chứa kháng sinh theo quy định).

Đặc điểm của heo được cho ăn các chất tạo nạc như: heo còn sống thì da có độ căng khác thường, trương mỏng, có cảm giác như ứ nước bên trong. Trên da heo có đốm đỏ, heo đi đứng nặng nề, thậm chí còn bại liệt do xương bị mục. Thịt có nhiều nạc vun cao (nạc gần sát da), mỡ ít, chỉ mỏng khoảng 0,4cm (bình thường 1-1,5cm). Thịt có màu đỏ như thịt bò, không mềm mại, bị mất màu hồng tự nhiên và độ mịn chắc.

Khi được nấu nướng, thịt heo bị mất chất béo và mùi vị thơm ngon, nhiều nước, thớ ngắn, kém chắc. Tại bắp vai và đùi, lượng nạc phát triển bất thường và u lên. Sau khi được chủ cơ sở cho ăn chất tạo nạc, các con heo chỉ cần sang ngày thứ hai là nở mông vai, tạo ra những thớ thịt.

Đến ngày thứ 3, heo sẽ ít di chuyển, thường nằm ngủ li bì. Ngày thứ 10, heo bắt đầu ăn đâu nằm đấy, chân đứng không vững. Được khoảng nửa tháng, heo phải xuất chuồng vì nguy cơ gãy chân rất cao. Hầu hết chất cấm trong chăn nuôi hiện nay là những hợp chất có nguồn gốc tổng hợp nên không bị mất đi khi chế biến ở nhiệt độ cao như chiên, nướng. Các loại giò, chả khi dùng thịt có nhiều chất cấm thường bị cứng mà không cần dùng đến hàn the.

Theo Thanh tra Bộ NN&PTNT, trong danh mục các hóa chất cấm của Bộ, các chất Clenbuterol, Sabultamol và Ractopamine được sử dụng phổ biến nhất. Clenbuterol là chất nguy hiểm nhất. Các chất này gây ngộ độc cấp tính và mãn tính với các triệu chứng rối loạn nhịp tim, run cơ, co thắt phế quản, phù nề, liệt cơ, tăng huyết áp, nguy cơ sẩy thai. Mãn tính dẫn đến rối loại hệ thống hormon của cơ thể, gây nhiễm độc gan, gây đột biến và có thể ung thư. Có những chất được thêm vào chủ yếu do thị hiếu của người chăn nuôi như chất vàng ô tạo màu vàng bắt mắt cho cám.

Từ  tháng 11-2015 đến nay, triển khai đợt cao điểm hành động Năm an toàn vệ sinh thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp, Thanh tra Bộ NN&PTNT nhận thấy, việc sử dụng vàng ô của các công ty thức ăn chăn nuôi đã từng bước chấm dứt và ít có nguy cơ tái diễn. Về chất tạo nạc, trên thị trường không còn bày bán công khai các sản phẩm được quảng cáo là siêu tăng trọng, bông đùi, nở vai. Hầu hết các nhà máy sản xuất, gia công thức ăn chăn nuôi không còn sử dụng chất cấm trộn vào thức ăn.

Ở các tỉnh phía Bắc, từ sau Tết Nguyên đán chưa phát hiện trang trại, lò mổ sử dụng chất cấm. Ở các tỉnh phía Nam vẫn phát hiện heo có tồn dư chất cấm nhưng tỷ lệ thấp hơn nhiều so với trước. Các trang trại còn trộn chất Sabultamol trực tiếp vào thức ăn cho heo được phát hiện ở TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tiền Giang, Long An, Bình Thuận, Bình Dương…