Thận trọng khi cho trẻ uống nước trái cây lên men
Thời gian qua, tình trạng các em học sinh tại Hà Nội đua nhau uống nước táo lên men Strongbow có độ cồn tương đương bia như một trào lưu khiến các bậc phụ huynh không khỏi lo lắng.
Say vì uống nước trái cây lên men
Do bận công việc nên chị Phạm Thu Vân (Cầu Giấy, Hà Nội) đón cô con gái học lớp 7 muộn hơn thường ngày. Vừa gặp con ở cổng trường, chị đã thấy mặt cô bé đỏ bừng, miệng đầy mùi cồn, vẻ mặt ngây ngây như say rượu. Về đến nhà, con chị kêu buồn ngủ và ngủ luôn, không kịp ăn cơm tối.
Sau đó, chị Vân gặng hỏi thì con gái bảo đã cùng các bạn vào một cửa hàng tiện ích gần trường mua nước táo lên men Strongbow uống. Chị Vân tá hỏa vào group dành cho phụ huynh lớp con gái thông báo tình hình. Không chỉ mình chị, mà một số ông bố mẹ khác cũng phản ánh con họ có biểu hiện tương tự. Qua tìm hiểu, chị Vân mới biết rằng, con chị và các bạn thường xuyên uống nước Strongbow và có cảm giác say say như thế đã nhiều lần.
Chúng tôi đã làm một vài cuộc thăm dò tại các trường THCS trên địa bàn Hà Nội: Khi đưa chai nước táo len men Strongbow ra và hỏi các em có biết loại nước này không, rất nhiều em nhận diện được và nói vẫn uống thứ nước này thường xuyên.
| Nước táo lên men Strongbow chứa 4,5 độ cồn, hoàn toàn không tốt cho trẻ vị thành niên. |
Một nhóm học sinh nam Trường THCS Nghĩa Tân (Cầu Giấy) cho biết, nước táo ép Strongbow có bốn vị khác nhau, uống rất ngon, uống xong cảm thấy lâng lâng thích thú. Hỏi rằng, có biết vì sao lại có cảm giác như vậy thì các em hồn nhiên trả lời vì trong nước có men táo, mà không biết rằng một chai Strongbow chứa đến 4,5 độ cồn, tương đương một chai bia Hà Nội, bia Sài Gòn hoặc bia Heineken.
Vậy thực chất Strongbow là rượu hay bia? Dân sành uống dành nhiều tên gọi cho thức uống này, như là “bia của những người háo ngọt”, “bia trái cây” hoặc “rượu táo”... Nhưng thực chất Strongbow là một loại cider - thức uống có cồn, nguồn gốc từ châu Âu, được lên men từ trái cây và thường là táo. Khác các loại thức uống có cồn khác như rượu hay bia, cider có vị hoa quả ngọt dịu, dễ uống. Tuy độ cồn không cao như rượu, nhưng không thể phủ nhận là uống Strongbow vẫn có cảm giác say. Khi uống ít có cảm giác đầu óc lâng lâng, nhưng khi uống nhiều thì cũng say “quên đường về”.
Ở Việt Nam, nước uống Strongbow được Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken Việt Nam ra mắt từ tháng 10-2015 và nhanh chóng thu hút được khách hàng trẻ tuổi. Trào lưu uống cider Strongbow lan cả đến các em học sinh cấp 2, cấp 3. Các cô cậu học trò rỉ tai nhau về một thứ nước uống cực hấp dẫn vì uống xong có “cảm giác phê phê”. Và dù là nước uống có cồn, nhưng được quảng cáo là “Không phải rượu, cũng không phải bia”, mà là “nước táo lên men”, Strongbow vẫn đến được tay các vị khách nhỏ tuổi. Uống lâu dần, có em học sinh nghiện nước Strongbow lúc nào không hay.
Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy, nước táo Strongbow hiện đang được bán phổ biến tại hệ thống các cửa hàng tạp hóa, chuỗi cửa hàng tiện ích, siêu thị đang mọc lên như nấm, không chỉ ở Hà Nội, mà ở nhiều thành phố lớn.
Tại một cửa hàng tiện ích trên đường Đê La Thành (quận Đống Đa, Hà Nội), những chai Strongbow được bảo quản trong tủ mát cùng với các thức uống khác, các em học sinh có thể mua dễ dàng. Nhân viên cửa hàng cũng không cảnh báo cho khách mua rằng đây là thức uống có cồn và sản phẩm chỉ dành cho người trên 18 tuổi. Tương tự trên nhiều trang web bán hàng online đều rao bán loại nước này với giá cả cạnh tranh nhưng không phải trang web nào cũng có cảnh báo về độ tuổi sử dụng.
Vì sao Strongbow lại hấp dẫn trẻ vị thành niên? Không chỉ có vị ngọt dễ uống, nhãn hàng này còn tạo ra những cơn say nhẹ, đánh trúng vào tâm lí thích được khám phá, trải nghiệm cảm giác mới lạ của lứa tuổi học sinh. Vì sao các bậc phụ huynh chủ quan với Strongbow?
Không ít ông bố bà mẹ biết con uống Strongbow nhưng thấy nhãn hàng ghi là “nước táo lên men”, không phải bia rượu thì hoàn toàn yên tâm. Cũng có phụ huynh không hề để ý xem con mình ăn gì, uống gì ngoài đường. Con uống nước có cồn với lượng nhỏ, chưa ngấm cồn, biểu hiện say không rõ thì bố mẹ cũng chẳng phát hiện ra.
Thực tế, nhà sản xuất Strongbow có in thông tin 4,5 độ cồn trên thân chai nhưng với một cỡ chữ không thể nhỏ hơn nên các ông bố bà mẹ thường bỏ qua không đọc.
Trẻ không được uống nước có cồn
Không chỉ là Strongbow, mà còn có nhiều loại nước uống có cồn khác núp dưới vỏ bọc nước hoa quả lên men hấp dẫn trẻ vị thành niên. Và hằng ngày trẻ vẫn nạp một lượng cồn nhất định vào cơ thể. Tuy Strongbow có độ cồn thấp nhưng hoàn toàn không phù hợp với trẻ vì ảnh hưởng lớn tới sức khỏe. Ở trẻ vị thành niên, cơ quan não bộ chưa phát triển hoàn thiện nên không thể chịu đựng được những tác động khi cơ thể dung nạp đồ uống có cồn, dẫn đến suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng tới học tập.
Ngoài ra, đồ uống có cồn còn làm trẻ bị rối loạn tuổi dậy thì và quá trình phát dục không bình thường, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản trong độ tuổi trưởng thành. Trẻ uống đồ uống có cồn cũng như gây ra một loạt vấn đề xã hội khác.
Tại Hội thảo đánh giá tác động kinh tế - xã hội liên quan đến Dự thảo Luật Phòng chống tác hại của rượu bia do Bộ Y tế tổ chức ngày 15-11-2018 tại Hà Nội, Phó Giáo sư Phạm Việt Cường - Trường Đại học Y tế công cộng đưa ra con số thống kê: Có đến 20% nam thanh niên lái xe sau khi sử dụng rượu bia bị chấn thương do tai nạn giao thông phải điều trị ít nhất 1 tuần; có 6,5% học sinh từ lớp 8-12 gặp phải các vấn đề như nghỉ học, đánh nhau, mâu thuẫn với gia đình và bạn bè, hành vi tình dục không an toàn… và những em học sinh này thường uống đồ uống chứa cồn từ rất sớm, có nguy cơ phụ thuộc vào rượu bia ngay từ khi còn trẻ tuổi.
Trước những tác hại trên, các bậc phụ huynh hãy cách li con cái mình với đồ uống có cồn ngay từ khi con còn nhỏ. Đôi khi chính những thói quen hàng ngày của bố mẹ như cho con nhấp môi một chút rượu, một ngụm bia, hay là sai con đi mua bia rượu lại tạo điều kiện cho con làm quen với rượu bia từ sớm. Có rất nhiều phụ huynh thường xuyên cho con tiền tiêu vặt mà không hề kiểm soát xem con mình đã mua nước gì uống hàng ngày. Vì trẻ chưa tự chọn lựa và mua được những đồ uống an toàn, phù hợp với lứa tuổi, nên bố mẹ phải là người tiêu dùng thông thái, chỉ dẫn, cũng như cảnh báo cụ thể cho con.
Cần tạo cho con thói quen đọc kĩ thông tin đồ uống trước khi sử dụng. Các cửa hàng bán lẻ, siêu thị cần có những cảnh báo rõ ràng về sản phẩm, cũng như khuyến cáo cụ thể cho khách hàng là trẻ dưới 18 tuổi. Về phía doanh nghiệp, trung thực trong hoạt động kinh doanh và truyền thông cho sản phẩm là yêu cầu cần thiết để tạo lòng tin cho người tiêu dùng và giữ uy tín cho nhãn hàng.