Triển khai các giải pháp cấp bách khắc phục tình trạng thiếu nước sạch

• Nắng nóng kéo dài, dân xã đảo Cù Lao Chàm lao đao vì thiếu nước sinh hoạt
• Nắng nóng khô hạn, người dân nhiều vùng tại Hà Tĩnh thiếu nước sinh hoạt

Không chỉ ở các khu vực cuối đường ống cấp nước, nhiều khu dân cư gần nhà máy nước Cầu Đỏ, áp lực nước cũng giảm mạnh. Việc thiếu nước sinh hoạt ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sinh hoạt của người dân TP Đà Nẵng; nhiều nơi, người dân không có nước để nấu ăn, vệ sinh, tắm giặt...

Ông Hồ Minh Nam, Phó Tổng Giám đốc Nhà máy Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) cho biết: Do nắng nóng kéo dài, lượng mưa thượng nguồn suy giảm nên nước các hồ chứa đầu nguồn các con sông Vu Gia và Thu Bồn đổ về hạ lưu rất ít, từ đó lượng nước sông Yên cũng bị giảm nhiều khiến mặn xâm nhập nguồn nước sông cung cấp cho Nhà máy nước Cầu Đỏ. 

Những ngày vừa qua, độ mặn sông Cầu Đỏ thường xuyên vượt ngưỡng 1.000mg/l. Tính đến ngày 21-8, nguồn nước tại cửa thu nhà máy nước Cầu Đỏ bị nhiễm mặn 166 ngày, cường độ mặn gia tăng và số ngày nhiễm mặn kéo dài hơn so với năm 2018. 

Nếu nắng nóng, hạn hán tiếp tục kéo dài, không có mưa trên lưu vực thì nguồn nước cũng cấp cho nhà máy nước Cầu Đỏ tiếp tục còn khó khăn. Dawaco đã vận hành hết công suất Trạm bơm phòng mặn An Trạch nhưng vẫn không đủ nguồn nước thô cho nhà máy nước Cầu Đỏ và nhà máy nước Sân Bay hoạt động dẫn đến nguồn nước sạch cấp nước cho TP Đà Nẵng bị thiếu hụt khoảng từ 40.000-50.000m³/ngày đêm. 

Để giải quyết tình huống cấp thiết, Dawaco đã tiến hành đặt bồn chứa nước và sử dụng xe bồn cấp nước bổ sung cho các khu vực dân cư ở cuối nguồn nước; đồng thời đề nghị các đơn vị chức năng hỗ trợ phương tiện vận chuyển nước đến một số địa điểm có đông người sử dụng. 

Theo đề nghị của Dawaco, những ngày qua, Công an TP Đà Nẵng cũng đã sử dụng xe chữa cháy vận chuyển nước đến cấp bổ sung cho Bệnh viện Đa khoa Đà Nẵng. Dawaco cũng đã đề nghị UBND TP Đà Nẵng xem xét xây dựng khẩn cấp đập tạm ngăn mặn trên sông Cầu Đỏ nhằm tăng cường nguồn nước thô cho các nhà máy nước xử lý nước. 

Theo đó, cần xây dựng một đập tạm bằng cừ ván Lassen lưu động trên sông Cẩm Lệ, nằm giữa khu vực Cầu Đỏ và cầu Cẩm Lệ để giữ nước từ đầu nguồn đổ về, đồng thời ngăn nước mặn xâm nhập. Thời gian thi công con đập dự kiến 20 ngày; thời gian tháo dỡ, hoàn trả mặt bằng 15 ngày; kinh phí thực hiện khoảng 7,5 tỉ đồng từ nguồn vốn của Dawaco. 

Phương án này đã được Dawaco đề xuất trước đây nhưng chưa được thực hiện. Hiện UBND TP Đà Nẵng đang xem xét ý kiến của Sở Xây dựng TP Đà Nẵng về đề xuất nên xây dựng công trình ngăn mặn trên sông Cẩm Lệ kết hợp mở rộng cầu Hòa Xuân.

Mới đây, Dawaco đã đầu tư nâng công suất nhà máy nước Cầu Đỏ thêm 60.000m3/ngày đêm, lên mức 290.000m³/ngày đêm và tiển khai nhà máy nước Hòa Trung công suất 10.000m³/ngày đêm. Tuy nhiên, trước sự gia tăng nhanh chóng về dân số do biến động cơ học, sự tăng trưởng mạnh mẽ về số lượng khách du lịch và các cơ sở lưu trú, hệ thống hạ tầng cấp thoát nước sinh hoạt tại Đà Nẵng đã quá tải nhiều năm qua. 

Từ năm 2012, TP Đà Nẵng đã có chủ trương đầu tư xây dựng nhà máy nước Hòa Liên công suất 120.000m³/ngày đêm. Đến cuối năm 2018, UBND TP Đà Nẵng mới chính thức thông qua chủ trương dùng số tiền ngân sách khoảng 1.200 tỷ đồng để xây dựng nhà máy. Tuy nhiên, hiện công trình này vẫn chưa được triển khai thực tế. 

Trong khi đó, nguồn nước thô dành cho nhà máy nước Cầu Đỏ hiện nay phụ thuộc rất lớn vào nguồn nước của các hồ chứa thủy điện. Khi thời tiết nắng nóng kéo dài, nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt tăng lên, trong khi nguồn nước đầu nguồn về hạn chế nên tình trạng thiếu nước cứ kéo dài và lặp đi, lặp lại. 

Theo báo cáo của Sở TN&MT TP Đà Nẵng, mực nước các hồ thủy điện trên đầu nguồn sông Vu Gia-Thu Bồn cũng đang ở mức rất thấp, khó có thể đáp ứng nhu cầu dùng nước của hạ du trong thời gian còn lại của mùa cạn. 

Nếu tăng lưu lượng xả để giảm mặn cho Cầu Đỏ theo đề nghị của Dawaco thì mực nước hồ chứa A Vương sẽ về mực nước chết chỉ trong khoảng 10 ngày, đối với hồ thủy điện Đắk Mi 4 chưa đến 8 ngày. Có thể nói, nguồn nước cung cấp cho sản xuất, sinh hoạt tại vùng hạ du Quảng Nam và TP Đà Nẵng đang quý như vàng.

Trước tình trạng thiếu nước nghiêm trọng đang diễn ra, Sở TN&MT TP Đà Nẵng vừa có công văn đề nghị Bộ TN&MT báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương yêu cầu Trung tâm Điều độ điện quốc gia giảm huy động điện của các nhà máy thủy điện trên lưu vực hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn từ nay đến hết mùa cạn (ngày 31-8-2019) và kéo dài đến ngày 15-9-2019, ưu tiên dành nguồn nước từ các hồ thủy điện đầu nguồn Vu Gia-Thu Bồn để chống hạn, ngăn mặn và phục vụ nước sinh hoạt nếu tình trạng khô hạn kéo dài... 

Tại cuộc họp với các sở, ngành sáng 21-8, ông Đặng Việt Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng đã chỉ đạo Dawaco tăng cường xe bồn chở nước, lắp đặt bồn tạm cung cấp nước cho những khu vực thiếu nước sinh hoạt, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền chỉ đạo các thủy điện đầu nguồn ở Quảng Nam tăng cường xả nước về hạ lưu... 

Tuy nhiên, đó chỉ là giải pháp tình thế. Với tình hình nắng nóng như hiện nay, trong những ngày tới, nhiều khu vực ở Đà Nẵng sẽ tiếp tục quay cuồng trong cơn “khát nước”.