Dòng nước mát đưa xã biên giới ấm no

Vào thời điểm hiện tại, bà con xã biên giới Ia Mơ đang hồ hởi giúp đỡ nhau thu hoạch lúa chín vàng tại cánh đồng làng Klă. Vụ mùa này, cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt nên hứa hẹn sẽ cho năng suất cao. Đây đã là năm thứ 2 cây lúa nước bén duyên trên đất Ia Mơ nhờ dòng nước mát từ hồ thủy lợi Ia Mơr tưới tắm những cánh đồng.

Đang chuẩn bị chở lúa về nhà, anh Rơ Mah Hinh (SN 1980, trú làng Klă, xã Ia Mơ) phấn khởi cho biết: "Tôi vừa thu hoạch gần 3 sào lúa nước, tổng cộng được 29 bao (khoảng hơn 1,4 tấn lúa tươi). Trước đây không có nước, diện tích này tôi phải bỏ hoang. Từ ngày có nước tự chảy vào tới chân ruộng, mỗi năm tôi đã trồng lúa được 2 vụ, vụ nào cây lúa cũng sai trĩu hạt".

Cũng theo anh Hinh, nhà nước đầu tư cho hệ thống kênh mương dẫn nước chảy vào tận ruộng nên gia đình canh tác rất thuận tiện. Khi biết nhà nước chuẩn bị đầu tư thêm hệ thống kênh mương ở cánh đồng suối Cát (xã Ia Mơ) nên anh rất mừng. 

"Tôi có 7 sào đất đang trồng điều bên đó nhưng không hiệu quả. Nếu có nước, tôi sẽ tiếp tục chuyển sang trồng lúa. Từ ngày có nước về ruộng, bà con ai cũng vui, không còn lo cảnh thiếu đói thường xuyên nữa mà bà con đã chăm chỉ làm ăn, vươn lên thoát nghèo và làm giàu", anh Hinh nói.

Kiểm tra tỉ mỉ mặt nước ở chân ruộng, nâng niu từng bông lúa vàng ươm, chị Rơ Lan Lai (SN 1993, trú làng Klă, xã Ia Mơ) cho hay: Ruộng lúa nhà tôi đã bắt đầu chín nên tôi canh xả nước để khô đất, giúp máy gặt đập liên hợp vào thu hoạch lúa dễ dàng hơn. Nhà tôi có gần 2 sào trồng lúa ở đây, mùa nào cây lúa cũng cho năng suất cao, ít sâu bệnh.

"Nước về bà con mừng lắm. Với số lúa thu hoạch được, gia đình tôi không lo đói nữa mà đã có phần để dành. Bà con cảm ơn nhà nước đã quan tâm đầu tư hệ thống thủy lợi, chăm lo đời sống cho bà con ở vùng biên này", chị Lai nói thêm.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, Hồ thủy lợi Ia Mơr (xây dựng tại xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) được đầu tư với kinh phí khoảng 3.000 tỷ đồng nhằm phục vụ cấp nước tưới cho khoảng 14.000ha đất canh tác ở khu vực biên giới tỉnh Gia Lai và tỉnh Đắk Lắk.  Tuy nhiên thời gian qua, công trình này chỉ mới cấp nước tưới được cho khoảng 7.170ha cây trồng (trong đó: tỉnh Gia Lai là 3.170ha, tỉnh Đắk Lắk là 4.000ha) do vướng quy định về chuyển đổi đất rừng để làm vùng tưới và hệ thống kênh mương dẫn nước.

Đầu tháng 3/2025 vừa qua, tại kỳ họp thứ 25 (chuyên đề) Hội đồng nhân dân tỉnh Gia Lai khóa XII đã thông qua Nghị quyết quyết định chủ trương chuyển đổi 4,57ha rừng tự nhiên (trong đó: 3,97ha thuộc quy hoạch đất rừng sản xuất; 0,6ha nằm ngoài quy hoạch lâm nghiệp) để xây dựng dự án hệ thống kênh nhánh công trình thủy lợi Ia Mơr. 

Đây là tin rất vui với bà con các dân tộc trên địa bàn xã biên giới Ia Mơ, huyện Chư Prông vì hàng nghìn hecta đất đai sẽ được tưới tắm dòng nước mát từ hồ thủy lợi Ia Mơr. Diện tích đất canh tác, sản xuất của bà con sẽ được mở rộng, mang theo kỳ vọng ấm no, trù phú ở vùng biên này. Đây cũng là bước tiến lớn thể hiện sự nỗ lực của địa phương sau nhiều năm nghiên cứu vận dụng, gỡ vướng các quy định về chuyển đổi đất rừng. Ông Nguyễn Tuấn Anh - Chủ tịch UBND xã Ia Mơ nhận định: Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh đã tháo gỡ cho địa phương cùng Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 8 (Bộ Nông nghiệp và Môi trường - chủ đầu tư dự án) về công tác thi công công trình thủy lợi để phục vụ dân sinh, đảm bảo an ninh, kinh tế ở địa bàn biên giới.

Theo Chủ tịch UBND xã Ia Mơ, trên địa bàn xã hiện có 775 hộ với gần 3.300 nhân khẩu. Trong đó, hộ đồng bào dân tộc thiểu số là hơn 74%, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo chiếm khoảng 25% dân số toàn xã. Do đó, địa phương và nhân dân rất mong muốn sau khi chuyển đổi đất rừng, chủ đầu tư sớm hoàn thành dự án để tăng diện tích cây lúa nước, góp phần xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế vùng biên. "Đối với hướng tuyến sắp tới xây dựng kênh nhánh thì trữ lượng gỗ thấp, chủ yếu là rừng thưa, nghèo kiệt nên không ảnh hưởng nhiều về môi trường và tài nguyên rừng", Chủ tịch UBND xã Ia Mơ nói.

Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Bình Yên - Phó trưởng Ban phụ trách dự án hồ thủy lợi Ia Mơr (Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 8) thông tin: Hiện dự án hồ thủy lợi Ia Mơr có hồ chứa nước, kênh chính Đông - Tây dài 51km, kênh nhánh nhỏ 10,5km và hệ thống kênh bơm 6,5km đã được đầu tư. Với hạ tầng hiện tại, dự án chưa thể đưa nước đến nhiều diện tích đất canh tác của bà con do chưa có các kênh xương cá dẫn nước, nhiều vùng chưa có kênh nhánh.

Sau khi có Nghị quyết này của Hội đồng nhân dân tỉnh Gia Lai, Ban sẽ báo cáo Bộ phê duyệt dự án đầu tư và tổ chức đấu thầu. Ban phấn đấu đến quý II/2025 sẽ khởi công xây dựng và hoàn thành công trình trong năm 2026.

Về quy mô dự án, ông Yên thông tin thêm: Dự án này sẽ xây dựng 10 tuyến kênh dài khoảng 30,5km, tổng mức đầu tư 209 tỷ đồng. Dự án hoàn thành sẽ phục vụ cấp nước tưới cho 2.105ha đất của người dân trên địa bàn xã Ia Mơ. Toàn bộ diện tích này là vùng tưới có sẵn, hiện trạng là đất người dân đang canh tác nhưng không hiệu quả nên chỉ cần có nước về là phát huy hiệu quả ngay.