Phố cổ Hội An không cào bằng một mức giá khi thu phí rác thải

Thông tin về mô hình mới này, ông Nguyễn Thế Hùng, phó chủ tịch UBND TP Hội An (Quảng Nam) cho biết thay vì đóng tiền rác như lâu nay, người dân phường Cẩm Nam (Hội An) chi tiền mua túi ni lông theo thể tích về chứa rác thải. “Trong tương lai, hộ nào dùng nhiều thì túi rác càng to, tương đương với tiền phí sẽ cao”, ông Hùng nói.

Hiện TP Hội An đang ứng dụng thực hiện thí điểm cho 450 hộ dân dọc đường Nguyễn Tri Phương, Cẩm Nam (TP Hội An) cách thức "tính tiền rác hằng tháng bằng thể tích, cân nặng thông qua túi ni lông". Hiện nay, số hộ đồng thuận theo hình thức tính phí này đang tăng lên, hiện tại là 50% trong tổng số các gia đình được thí điểm. “Sắp tới Hội An sẽ tính toán, đề xuất mở rộng, Phó chủ tịch TP Hội An khẳng định.

Là thành phố du lịch, nhiều năm qua, Hội An phải đối mặt với nhiều khó khăn vì vấn đề quá tải rác thải với trung bình mỗi ngày có khoảng 100 tấn rác thải sinh hoạt. Theo Công ty CP công trình công cộng Hội An, từ năm 2012, Hội An đã triển khai quy định phân loại rác tại nguồn và đến nay 60-80% hộ dân thực hiện tùy thời điểm. Rác hữu cơ được thu gom vào thứ 2 và thứ 6, rác vô cơ khó phân hủy vào thứ 3 và thứ 5. Hội An cũng là địa phương đầu tiên trên cả nước thí điểm quy định về giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân theo quy định tại Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Từ giữa năm 2023, được sự chấp thuận của UBND tỉnh Quảng Nam và sự hỗ trợ của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN), Hội An đã chọn phường Cẩm Nam làm thí điểm thu phí rác thải theo lượng phát sinh. Cụ thể, thí điểm tại mỗi gia đình nằm ở mặt tiền đường Nguyễn Tri Phương (cách khu phố cổ chừng 400m) sẽ tự phân loại rác thành 3 nhóm ngay tại hộ gia đình tương ứng với từng loại bao ni lông. Rác thực phẩm sẽ được đựng vào túi ni lông màu trắng trong, chữ xanh. Rác tái chế, tái sử dụng thì các hộ dân sẽ tự thu gom và xử lý tại nhà. Chất thải rắn sinh hoạt khác sẽ được bỏ vào túi chất thải màu trắng, chữ đen.

Từ khi triển khai chương trình vừa kể, các hộ gia đình được mua loại túi ni lông gồm 10 lít, 15 lít, 20 lít và lớn nhất là 40 lít. Theo mức giá được quy đổi, loại túi ni lông 10 lít có giá gần 1.900 đồng, túi 15 lít, giá 5.000 đồng, loại 20 lít, giá 7.500 đồng, loại 30 lít, giá 10.000 đồng và loại 40 lít, giá 15.000 đồng.

Thay vì lâu nay người dân thải rác theo thói quen sinh hoạt hằng ngày, mỗi tháng đóng tiền cho công ty vệ sinh môi trường. Với mức thu bình quân 30.000 đồng/hộ gia đình như lâu nay, mỗi hộ thay vì trả tiền mặt thì sẽ mua túi ni lông tương đương với "mệnh giá" 30.000 đồng sẽ mua được 16 túi loại 10 lít, với loại 15 lít thì sẽ mua được 6 túi, loại 20 lít sẽ mua được 4 túi… Theo ngày luân phiên trong tuần, xe thu gom rác sẽ tới các khu dân cư để chở rác đi. Nhân viên công ty môi trường sẽ bán túi ni lông, người dân sẽ trả tiền tương ứng số túi cần mua.

Lâu nay hộ dân thải rác nhiều cũng giống hộ thải ít, mỗi tháng đóng 30.000 đồng nên không công bằng. Cách tính hợp lý nhất nhưng cần có thời gian để người dân làm quen và chấp nhận việc xả rác nhiều thì phải trả nhiều tiền. Chính quyền TP Hội An  biết việc thu phí thu gom rác theo khối lượng, thể tích là rất khó nhưng vẫn quyết tâm làm vì lợi ích lâu dài và là xu hướng của tương lai để đánh vào ý thức bảo vệ môi trường.

Việc Hội An đột phá, đi đầu và thành công với mô hình này cũng như nhận được sự ủng hộ, đồng thuận của người dân phố cổ còn một yếu tố quan trọng nữa đó là tùy ý thức của từng hộ gia đình, của từng người dân. 

“Thu phí theo thể tích thông qua bán túi là cách tính hợp lý nhất nhưng cần có thời gian để người dân làm quen và chấp nhận việc xả rác nhiều thì phải trả nhiều tiền. Hội An chưa đồng bộ đầu tư hạ tầng xử lý, phân loại, thu gom, hầu hết rác thải sinh hoạt được xử lý bằng chôn lấp. Do vậy, thành phố kỳ vọng sau khi hoàn thành xây dựng nhà máy xử lý rác theo công nghệ hiện đại giữa năm 2024 thì có thể nhân rộng mô hình thu phí theo thể tích hoặc khối lượng”, lãnh đạo UBND TP Hội An chia sẻ thêm.