Xây dựng phương án bảo vệ “lá phổi xanh” Cần Giờ
Rừng phòng hộ Cần Giờ là “lá phổi xanh” của TP Hồ Chí Minh, có vai trò đặc biệt trong việc điều hòa khí hậu, hấp thụ khí CO2 và bảo vệ môi trường. Với hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú, nơi đây được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới, là “tấm khiên” tự nhiên chống bão, triều cường, xói lở và xâm nhập mặn.
Rừng còn là nơi sinh sản của nhiều loài thủy sản, góp phần phát triển kinh tế bền vững thông qua du lịch sinh thái, nuôi trồng thủy sản và nghiên cứu khoa học. Do vậy mà việc bảo vệ rừng phòng hộ Cần Giờ là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà TP Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm.
Theo phương án quản lý rừng bền vững rừng phòng hộ Cần Giờ đến năm 2030 vừa được UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt, rừng phòng hộ Cần Giờ hiện có tổng diện tích 34.809,68ha, trong đó đất có rừng chiếm hơn 32.482ha, bao gồm hơn 12.490ha rừng tự nhiên và gần 19.000ha rừng trồng.
Đây là khu rừng ngập mặn duy nhất của TP Hồ Chí Minh, đồng thời là tấm “lá chắn sinh thái” bảo vệ vùng đô thị trước ảnh hưởng của triều cường, xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu. Ngoài ra, rừng còn là nguồn sinh kế cho hàng trăm hộ dân gắn bó với nghề rừng, là nơi hội tụ của hơn 200 loài động vật, 150 loài thực vật, tạo nên hệ sinh thái phong phú, đa dạng bậc nhất vùng Đông Nam Bộ.
Cũng theo phương án này, TP Hồ Chí Minh định hướng phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trong rừng phòng hộ Cần Giờ giai đoạn 2025 - 2030, thu hút bình quân từ 400.000 - 500.000 lượt khách mỗi năm. Khu du lịch Dần Xây sẽ được xây dựng thành mô hình du lịch sinh thái xanh kiểu mẫu, còn Công viên rừng ngập mặn Cần Giờ sẽ là không gian mở để người dân TP Hồ Chí Minh tìm về với thiên nhiên, trải nghiệm hệ sinh thái rừng ngập mặn độc đáo.
Bên cạnh đó, các dịch vụ môi trường rừng như hấp thụ carbon, điều hòa khí hậu, bảo tồn nguồn nước…sẽ được triển khai để tạo thêm giá trị kinh tế, góp phần tăng trưởng xanh và đóng góp vào ngân sách địa phương. Những lợi ích này sẽ được chia sẻ công bằng với cộng đồng dân cư tham gia bảo vệ rừng, tạo vòng tuần hoàn lợi ích - trách nhiệm - phát triển.
Đến năm 2030, phương án đặt mục tiêu duy trì nguyên vẹn diện tích rừng hiện có, đảm bảo độ che phủ đạt 48,8%, đồng thời nâng cao chất lượng rừng trồng bằng các biện pháp kỹ thuật lâm sinh tiên tiến. Dự kiến, khoảng 1.500ha rừng sẽ được làm giàu, nuôi dưỡng, phát triển, phục hồi bằng hình thức khoanh nuôi tái sinh tự nhiên kết hợp trồng bổ sung.
Việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý rừng cũng là điểm nhấn nổi bật của kế hoạch này. Các giải pháp chuyển đổi số sẽ được triển khai để giám sát diễn biến tài nguyên rừng, kiểm kê, thống kê đất lâm nghiệp chính xác, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý. Đây là bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa ngành lâm nghiệp, giúp công tác bảo vệ rừng ngày càng khoa học, minh bạch và hiệu quả hơn.
Phương án cũng chú trọng củng cố và phát huy kết quả khoán bảo vệ rừng cho người dân, xem đây là “chìa khóa” để bảo tồn bền vững. Việc làm, thu nhập, sinh kế của người dân được đảm bảo sẽ giúp hạn chế các hành vi xâm hại rừng, đồng thời lan tỏa tinh thần gắn bó với thiên nhiên, với nghề rừng.
Để triển khai hiệu quả phương án, tổng vốn đầu tư dự kiến lên đến hơn 3.165 tỷ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ hơn 1.453 tỷ, phần còn lại huy động từ các nguồn liên doanh, liên kết và xã hội hóa. Đây là nguồn lực quan trọng nhằm đầu tư hạ tầng phục vụ quản lý, phát triển rừng, xây dựng đường tuần tra, trạm kiểm lâm, hệ thống cảnh báo cháy rừng, trung tâm du lịch sinh thái và các công trình nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực lâm nghiệp.
Không chỉ dừng lại ở công tác quản lý, phương án còn hướng tới lan tỏa giá trị của rừng đến cộng đồng. Các hoạt động nghiên cứu khoa học, giảng dạy, thực tập sinh thái sẽ được mở rộng; chương trình giáo dục môi trường và tuyên truyền pháp luật về bảo vệ rừng được đẩy mạnh trong trường học, khu dân cư. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà trở thành chủ thể đồng hành cùng chính quyền trong công cuộc giữ rừng, bảo tồn hệ sinh thái.