Bóng đá Hà Lan thoái trào: Nền bóng đá sụp đổ đã thành quy luật?
Nền bóng đá đang thoái trào
Hà Lan bước vào kỳ World Cup 2014 trên đất Brazil với vị thế đội đương kim Á quân. Lá thăm số phận đưa họ nằm cùng bảng với Tây Ban Nha, đội bóng đánh bại họ đúng 4 năm trước để lên ngôi vô địch. Tuyển Hà Lan của Louis van Gaal khi đó phải chịu nhiều nghi ngờ và sức ép trước giải, nhưng tất cả nhanh chóng được gỡ bỏ ngay sau trận đấu đầu tiên.
Trước Tây Ban Nha, Hà Lan bị dẫn bàn từ sớm, nhưng lập tức gỡ hòa rồi vượt lên. Pha đánh đầu theo kiểu "người Hà Lan bay" của Van Persie chỉ là 1 trong số 5 bàn thắng được Cơn lốc màu da cam nã vào lưới Tây Ban Nha hôm đó. Trả sòng phẳng món nợ với đối thủ cũ, Hà Lan băng băng thẳng tiến tại World Cup. Họ chỉ chịu dừng bước trước Argentina của Lionel Messi, bù lại, Hà Lan tiếp tục đánh bại Brazil 3-0 trong trận tranh hạng ba.
 |
| Đội tuyển Hà Lan đang thi đấu ngày càng sa sút. |
Chiến công của thầy trò Van Gaal tại World Cup 2014 cho thấy Hà Lan có đủ những yếu tố cần thiết để duy trì một đội tuyển mạnh trong tương lai. Họ có những cầu thủ giàu kinh nghiệm như Sneijder, Van Persie, Robben dìu dắt cho hàng loạt cầu thủ trẻ thi đấu ngày một lên chân: Blind, Depay, Cillessen... Nhưng trái với kỳ vọng đó, Hà Lan nhanh chóng sa sút không phanh.
Hiddink lên thay Van Gaal làm HLV trưởng sau World Cup 2014, và ông mở đầu chiến dịch vòng loại EURO 2016 bằng trận thua CH Czech. Sau đó là một chuỗi những kết quả đáng thất vọng trước Iceland và Thổ Nhĩ Kỳ, khiến Hiddink phải từ chức.
Hà Lan thi đấu ngày càng tệ, đứng ở vị trí thứ 4 vòng loại EURO 2016. Một thành tích khó hiểu trong cảnh EURO vừa mở rộng lên 24 đội, và những quốc gia như Albania cũng được tham dự World Cup.
Nhưng chuỗi ngày kinh hoàng của bóng đá Hà Lan chưa chấm dứt sau vòng loại EURO 2016 bết bát. Họ tiếp tục thi đấu nhạt nhòa ở vòng loại World Cup 2018 khi được xếp chung bảng với Thụy Điển và Pháp. Họ thua Pháp 0-4 trên sân Stade de France, thua Bulgaria 0-2 trên sân khách. Trận thắng Thụy Điển 2-0 ở lượt đấu cuối cùng không còn nhiều ý nghĩa, khi Hà Lan đã không thể tự quyết số phận của mình.
Sau khi phải ngồi nhà nhìn các đội tuyển tham dự World Cup, Hà Lan được xếp vào nhóm A tại UEFA Nations League, và tiếp tục thất bại ở trận ra quân trước đương kim vô địch thế giới - ĐT Pháp. Tỷ số 1-2 không phản ánh hoàn toàn cục diện trận đấu, Hà Lan hiếm khi tạo được cơ hội nguy hiểm về phía khung thành ĐT Pháp. Hà Lan chơi bóng ngày một nhạt nhòa, và họ chỉ còn là cái bóng của chính mình 4 năm trước.
Thất bại đã thành quy luật?
Nhìn lại lịch sử, bóng đá Hà Lan có một quy luật khá thú vị: Cứ sau mỗi chu kỳ thành công (khoảng 4 năm), họ lại biến mất tại các giải đấu lớn. Bóng đá Hà Lan bắt đầu gây chú ý với thế giới ở thập niên 70, khi 2 lần liên tiếp trở thành Á quân World Cup (1974 và 1978).
| Memphis Depay là ví dụ tiêu biểu cho những cầu thủ không thể vươn tầm ngôi sao của ĐT Hà Lan. |
Xen kẽ 2 kỳ World Cup đó là hạng 3 tại EURO 1976. Sau giai đoạn này, họ gần như mất tăm trên bản đồ bóng đá thế giới trong 1 thập niên, rồi quay lại bằng chức vô địch EURO 1988. Bóng đá Hà Lan tiếp tục thành công ở thập niên 90, nhưng tới vòng loại World Cup 2002, họ lại không thể vượt qua.
Mỗi chu kỳ thành công của bóng đá Hà Lan lại ghi dấu ấn của một HLV thiên tài bên cạnh những cầu thủ xuất chúng: Rinus Michels cùng Johan Neeskens và Johan Cruyff ở thập niên 70, cuối thập niên 80 là bộ ba Hà Lan bay Marco van Basten, Ruud Gullit và Frank Rijkaard. Trái ngược lại, khi những thiên tài không còn góp mặt nữa, bóng đá Hà Lan cũng nhanh chóng thui chột.
Nhìn vào đội hình của Hà Lan thời điểm hiện tại, dễ hiểu lý do tại sao họ thi đấu bết bát. Hà Lan đang trải qua giai đoạn thiếu hụt tài năng trầm trọng. Thủ môn chính Jasper Cillessen liên tục ngồi dự bị ở Barcelona 2 năm qua. Daley Blind vừa trở về Ajax sau thời gian thi đấu không thành công trong màu áo Man Utd. Kevin Strootman vật lộn với chấn thương và giờ phải tìm lại mình ở Marseille.
Trong số những cầu thủ Hà Lan từng gây ấn tượng 4 năm trước, Memphis Depay là nỗi thất vọng lớn nhất. Anh bị Man Utd bán tháo sau quãng thời gian thi đấu tệ hại. Ronald Koeman buộc phải gọi lại Ryan Babel, một cựu binh đã 32 tuổi và trôi dạt sang các đội bóng nhược tiểu suốt 6 năm qua. Babel cùng Depay tạo thành bộ đôi tiền đạo ĐT Hà Lan hiện nay, và dễ hiểu vì sao hàng công của họ thi đấu thất thường như vậy.
Tuy nhiên, nguyên nhân cuối cùng lại nằm ở vị trí trên băng ghế chỉ đạo. Các huấn luyện viên Hà Lan ngày nay trung thành với lối chơi tổng lực được hình thành từ thời Rinus Michels và được Johan Cruyff phát triển thêm. Thành công của Michels, Cruyff hay Van Gaal có được trước kia không chỉ nhờ lứa cầu thủ tài hoa, mà họ còn biết áp dụng lối chơi phù hợp nhất với những gì mình đang có trong tay.
Louis Van Gaal có thể được coi là minh chứng tiêu biểu. Ông gây bất ngờ ở World Cup 2014 bằng sơ đồ 3-5-2, đẩy Robben lên đá tiền đạo, cho Dirk Kuyt và Blind chơi ở hai bên cánh. Trận gặp Costa Rica ở tứ kết, Van Gaal tiếp tục gây bất ngờ bằng màn thay người có một không hai khi tung thủ môn Tim Krul vào thay Cillessen ở những phút cuối. Krul đổ người đúng hướng sút cả 5 lần, và cản phá thành công 2 quả trong số đó.
Nhưng sau khi Van Gaal rời ĐT Hà Lan, các HLV như Hiddink, Blind, Advocaat và nay là Ronald Koeman chỉ biết bắt chước chiến thuật, lối chơi của những người tiền nhiệm. Với lối chơi đã lỗi thời, Hà Lan rất dễ bị đối phương bắt bài. Vậy nên không có gì lạ khi Hà Lan thường xuyên nhận thất bại, đặc biệt trước những đối thủ lớn. Minh chứng là họ đã thua Pháp ở 3 lần đối đầu gần nhất.
Tương lai nào cho bóng đá tổng lực?
Trẻ hóa đội hình là một cách để Hà Lan loại bỏ những cầu thủ già cỗi và những ngôi sao không chịu lớn, qua đó xây dựng một đội bóng hướng về tương lai. Nòng cốt của Hà Lan hiện có thể xây dựng trên trục dọc gồm có Van Dijk, Blind, Wijnaldum và Depay. Họ có thể không thực sự xuất sắc, nhưng là những nhân tố cần thiết thúc đẩy những cầu thủ trẻ phát triển.
| Ronald Koeman đang gặp nhiều khó khăn với ĐT Hà Lan. |
Một Hà Lan mới đang dần manh nha hình thành. Những tài năng tuổi đôi mươi của Ajax như Matthijs de Ligt, Van de Beek, Frenkie de Jong, Justin Kluivert đã xuất hiện trong màu áo đội tuyển. Nếu được trao cơ hội thi đấu thường xuyên, họ hoàn toàn có thể trở thành trụ cột của bóng đá Hà Lan trong 4 năm tới, khi World Cup diễn ra tại Qatar.
Ronald Koeman là một HLV giỏi với bảng thành tích đáng nể trong 2 thập niên huấn luyện tại châu Âu, và đó là lựa chọn tốt của LĐBĐ Hà Lan trong thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, ông cần nhanh chóng cải thiện thành tích thi đấu nếu không muốn đi vào vết xe đổ của những người tiền nhiệm, và phải ra đi trong khi kế hoạch xây dựng mới chỉ ở những bước đầu tiên.
|
Ronald Koeman và đống ngổn ngang ở ĐT Hà Lan Ngày nhận chức HLV trưởng đầu năm nay, Ronald Koeman tuyên bố ông thấy bóng đá Hà Lan vẫn có tương lai đầy tích cực phía trước. Nhận thấy các HLV thời hậu Van Gaal đi vào ngõ cụt vì máy móc áp dụng các sơ đồ chiến thuật ông để lại, Koeman thực hiện thay đổi lối chơi theo hướng linh động hơn, giàu sức chiến đấu hơn. "Tôi là HLV thích thay đổi mang tính hệ thống. Các cầu thủ nên làm quen với điều này", Koeman nói. "Chúng ta đều biết ĐT Hà Lan không có những cầu thủ thủ tốt nhất trong tay, nhưng điều đó không có nghĩa Hà Lan không thể trở thành đội bóng mạnh nhất". Tuy vậy, những gì Koeman làm hiện tại chưa được như ông nói. Koeman mới chỉ thắng 2 trong 6 trận dẫn dắt ĐT Hà Lan. Một điểm mạnh Koeman sở hữu đó là khả năng thuyết phục cầu thủ. Với cương vị của một cựu danh thủ bóng đá từng khoác áo Ajax, PSV và Barcelona, lời nói của Koeman có sức nặng đủ để những cầu thủ cá tính nhất cũng phải ngoan ngoãn nghe lời. Bù lại, thành công trên băng ghế huấn luyện của ông gần như chỉ gói gọn trong phạm vi Hà Lan. Sau khi cùng Valencia giành Copa del Rey 10 năm trước, Koeman không giành thêm danh hiệu nào cùng các CLB ông dẫn dắt. Dấu ấn Koeman để lại cùng Hà Lan đến lúc này là trận thắng Bồ Đào Nha 3-0 hồi tháng 3, sau đó hòa Ý 1-1. Koeman trung thành với lối đá tổng lực, nhưng dựa trên những cầu thủ có kỹ thuật tốt và khả năng chọn vị trí thông minh. Sau thất bại trước Pháp, Koeman và Hà Lan buộc phải thắng Đức ở trận đấu tới tại UEFA Nations League nếu không muốn bị đánh tụt xuống nhóm B. |