COVID-19 “tàn phá” Điện ảnh thế giới

• Châu Âu cần biện pháp mới để đối phó với COVID-19

Điệp viên 007 mất hút vì COVID-19

Khán giả Trung Quốc lỡ hẹn với bộ phim mới nhất về James Bond. Buổi ra mắt  phim “No time to die” và cuộc họp báo tại Trung Quốc dự kiến vào tháng 4-2020 đã bị hủy. Ngày 4/3, MGM, Eon và Universal - hãng sản xuất và phát hành phim “No time to die” (Không phải lúc chết), phần thứ 25 của loạt phim James Bond, đã quyết định lùi lịch chiếu bộ phim bom tấn này. Theo lịch cũ, phim sẽ ra mắt ở Anh từ 2-4, ở Mỹ và toàn thế giới từ 10/4. Lịch mới được đổi thành 12/11 ở Anh và 25/11 ở các quốc gia khác.

Việc lùi lịch chiếu tới 7 tháng này khiến “No time to die” trở thành bộ phim chịu ảnh hưởng lớn nhất do dịch bệnh COVID-19. Với kinh phí sản xuất 250 triệu USD, các hãng không thể mạo hiểm chiếu vào dịp này nếu không muốn lỗ nặng. Đáng lo hơn nữa đối với hãng phim MGM dường như  “No time to die” là bộ phim đắt đỏ nhất trong số những tập James Bond từ trước tới nay.

Để so sánh, năm 2015 khi Spectre được trình làng, tác phẩm này đã thành công mỹ mãn tại Trung Quốc,  giúp nhà tài trợ thu về hơn 60 triệu USD. Lần này, hãng sản xuất và phát hành “No time to die” kỳ vọng thu về 1 tỷ USD qua các đợt trình chiếu trên thế giới. Nhưng COVID-19 đang đẩy giấc mơ ấy ra xa khỏi tầm tay của MGM.

Nhưng không chỉ có “No time to die”, hàng loạt phim bom tấn khác như phim siêu anh hùng BloodShot (của Valiant Comics) bị dời lại vô thời hạn; tập 2 của A Quiet Place (Vùng đất câm lặng / Sans un bruit) âm thầm rút lui khỏi các màn ảnh lớn. “ Người Vô hình” (Invisible Man) cũng đột ngột biến mất, sau khi Italia và một số nước châu Âu hủy bỏ luôn ngày công chiếu.

Phim The New Mutants (Dị nhân Thế hệ mới) sau hai lần đã bị trì hoãn rốt cuộc cũng bị phải ngừng công bố. Tập 9 của Fast & Furious, dự kiến công chiếu vào tháng 5, bị hoãn lại gần một năm cho tới tháng 4/2021. Với các nhà sản xuất phim Mỹ, việc phải tạm dừng công chiếu phim mới ở Trung Quốc là một tai họa bởi khoảng 25% doanh thu của phim Mỹ là nhờ thị trường Trung Quốc.

Cũng như điện ảnh Mỹ, điện ảnh Pháp cũng bị tác động mạnh mẽ, các bộ phim truyện như Miss (Giấc mơ làm Hoa Hậu) cũng như Divorce Club (Câu lạc bộ của những người ly hôn) hay là tác phẩm Effacer lhistorique cũng bị xóa tên trên danh sách phát hành phim, tất cả các ngày ra mắt đều bị dời lại cho đến mùa thu, sớm nhất là vào tháng 9. Các kênh truyền hình Pháp cũng phải ngưng khâu sản xuất phim.

Trong số này, có nhiều series như Plus Belle La Vie, Tropiques Criminels, Les Rivières Pourpres (Những dòng sông huyết thẫm) từng là phim chiếu rạp ăn khách, nay được dựng thành phim truyền hình nhiều tập, phóng tác từ quyển tiểu thuyết trinh thám ăn khách của Jean Christophe Grangé. Quan trọng không kém là loạt phim truyền hình dành cho Leonardo Da Vinci nhân 500 năm ngày giỗ của thiên tài. Phim này do nhiều nước châu Âu đồng hợp tác sản xuất kể cả Italia, Pháp, Tây Ban Nha, nay đành phải dời lại vô thời hạn.

Nhiều dự án sản xuất phim khủng vỡ trận

Không chỉ các phim đang chờ ra rạp, nhiều dự án sản xuất phim khủng cũng vỡ trận do dịch bệnh COVID-19. Theo kế hoạch, tập 7 và 8 của loạt phim “Nhiệm vụ bất khả thi” sẽ bấm máy quay nhiều cảnh của thành phố Venise (Italia) nhân mùa lễ hội hóa trang Carnival.

Nhưng khi Italia phong tỏa toàn bộ đất nước, các thành viên trong đoàn làm phim đã trở về Mỹ. Quá trình làm phim bị gián đoạn do dịch bệnh, hãng phim Paramount hiện đang xét lại việc có nên dời lại việc quay phim tại Venise vào tháng 2/2021, tái tạo lễ hội hoá trang nhưng ở một nơi có khung cảnh gần giống với Italia, hay là viết lại một phần kịch bản để cho Tom Cruise quay phim dễ dàng hơn ở một nước khác.

Tập đoàn Universal tuyên bố đình chỉ mọi dự án sản xuất. Disney đã chọn cuối tháng 3/2020 để tung mạng phân phối Disney+  cạnh tranh trực tiếp với Netflix. Tập đoàn Disney đặt nhiều kỳ vọng vào loạt phim khai thác các tuyến ngoại truyện Avengers Biệt đội Siêu anh hùng. Nhưng rốt cuộc, dự án quay phim The Falcon & The Winter Soldier, (Diều hâu và Chiến binh mùa đông) đang diễn ra tại Praha, Cộng hòa Séc, đành phải tạm ngưng.

Rất nhiều kế hoạch quay phim mới đều đã bị gián đoạn vô thời hạn. Đó là trường hợp của The Batman (Người Dơi) phiên bản mới với Robert Pattinson trong vai chính, tập thứ tư của Matrix, phần cuối của Fantastic Beasts Sinh vật Huyền bí (tuyến ngoại truyện Harry Potter) và nhất là hai tập phim Avatar (tập hai và tập ba) của James Cameron mà giới hâm mộ đã chờ đợi từ hơn 10 năm nay.

Ngành sản xuất phim truyền hình Mỹ cũng bị lao đao. Các đoàn làm phim đang ở trong giai đoạn quay các tập mới cho mùa phim năm tới. Trong số này, có các dự án mới đầy tham vọng như The Witcher (Thợ săn quái vật), Peaky Blinders (Bóng ma Anh quốc), các bộ phim nhiều tập quen thuộc như Greys Anatomy, The Resident, The Fires of Love, hay là SWAT (Đội lính đặc nhiệm). Hiện giờ, chỉ có hai bộ phim nhiều tập The Walking Dead (Xác sống) và The Crown (Vương Miện) vẫn còn duy trì lịch bấm máy quay phim. 

Với điện ảnh thế giới, dịch COVID-19 đã làm đảo lộn mọi kế hoạch. Ngày 19/3, Ban tổ chức Liên hoan phim Cannes 2020, một trong những sự kiện điện ảnh lớn nhất hành tinh, đã buộc phải hoãn tổ chức vào tháng 5. Cả Ban tổ chức và Trưởng ban giám khảo LHP Cannes – đạo diễn Mỹ Spike Lee, đều chung nhận định đang được xem xét để tổ chức Liên hoan phim vào thời điểm khác, có thể là cuối tháng 6 hay đầu tháng 7 tới.

Liên hoan điện ảnh Cannes 2020 buộc phải dời lại đã là một vấn đề, nhưng nghiêm trọng hơn nữa là việc đình chỉ Hội chợ phim quốc tế, vốn là cơ hội để cho các nhà sản xuất ký được những hợp đồng phân phối quan trọng. Khá nhiều công ty do không có đủ nguồn vốn, cho nên khó mà trụ vững được lâu trước tác động của mùa dịch.

Hãng phim bị tác động mạnh nhất vẫn là Disney. Tập đoàn này dự trù cho ra mắt phim Hoa Mộc Lan (Mulan) phiên bản live-action vào cuối tháng 3, đầu tháng 4. Năm 2019, Aladdin và cây đèn thần đã cán mốc 1 tỷ USD doanh thu, thành công rực rỡ đủ để cho Disney thông báo quay phần kế tiếp với Will Smith.

Disney cũng hy vọng phiên bản mới của Hoa Mộc Lan sẽ thành công hơn thế nữa, và sẽ lập nhiều kỷ lục tại các phòng chiếu phim Trung Quốc do nhân vật Hoa Mộc Lan rất gần gũi với khán giả ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, COVID-19 đã làm xáo trộn lịch phát hành phim, trong khi các công viên giải trí của Disney tại Hồng Kông và Thượng Hải đều bị đóng cửa vô thời hạn. Trên thị trường Trung Quốc, các rạp chiếu phim đã thu về 9,2 tỷ USD trong năm 2019, tức là doanh thu đã tăng gấp 6 lần so với một thập niên trước (1,5 tỷ đô la vào năm 2009). Giới chuyên gia từng hy vọng rằng doanh thu ngành điện ảnh Trung Quốc trong vài năm nữa sẽ đuổi kịp Hollywood. Nhưng rốt cuộc, dịch COVID-19 đã khiến cho niềm hy vọng này tiêu tan thành mây khói.

Năm 2019, Tập đoàn Disney đã lập kỷ lục với hơn 10 tỷ đô la doanh thu, với 8 thương hiệu ăn khách, trong đó có Star Wars tập 9 (Skywalker trỗi dậy), Frozen 2 (Nữ hoàng băng giá), Lion King (Vua sư tử phiên bản mới), Aladdin và cây đèn thần (live action)…

Tuy nhiên, chính cái tầm vóc khổng lồ ấy cũng khiến cho Disney dễ bị tác động mạnh khi các công viên giải trí Disneyland tại nhiều quốc gia đã buộc phải đóng cửa ít nhất là cho tới tháng 4/2020. Dịch COVID-19 bùng phát tại Âu- Mỹ vào lúc tập đoàn này đã khởi động chu kỳ thứ tư hầu mở rộng Vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU - Marvel Cinematic Universe). Tương lai của phim Black Widdow dự trù được công chiếu vào tháng 5 ngày càng trở nên bấp bênh. Bộ phim truyện Shang-Chi và The Legend of the Ten Rings (Huyền thoại 10 chiếc nhẫn) lần đầu tiên có diễn viên châu Á trong vai một siêu anh hùng cũng đã bị gián đoạn. Còn phim The Eternals đáng lẽ mở ra một kỷ nguyên mới của những siêu anh hùng với thần lực vô biên, rốt cuộc cũng bị một siêu vi khuẩn tí hon khống chế.

Jeff Bock, ông trùm của làng giải trí Mỹ, phải thừa nhận đây là "hiện tượng chưa từng có". Đôi khi có những "sự cố" ảnh hưởng đến "một vài bộ phim riêng lẻ", nhưng chưa bao giờ "cả nền điện ảnh Mỹ bị đóng băng như lần này".