Điền kinh Việt Nam hướng tới Olympic 2021: Đường dài còn lắm gian truân

• Điền kinh Việt Nam và nỗi lo khó tái lập kỳ tích

Chướng ngại vật hay đòn bẩy bật xa?

Dịch COVID-19 khiến cho Olympic phải tổ chức trong năm lẻ vốn là điều hiếm có trong lịch sử. Cụ thể, thay vì tổ chức vào giữa năm 2020 như kế hoạch ban đầu, Ban tổ chức Thế vận hội mùa hè phải chuyển dịch hoàn toàn sang tháng 7-2021. Không chỉ ban tổ chức bị ảnh hưởng mà các đội tuyển, VĐV nói chung và điền kinh Việt Nam nói riêng cũng náo loạn vì sự thay đổi thời gian tổ chức.

Theo đó, với việc chuyển sang năm 2021, Liên đoàn Điền kinh thế giới quyết định cách tính chuẩn mới dự Olympic Tokyo 2021. Tất cả thành tích của các giải từ ngày 6-4 đến 30-11-2020 sẽ không được công nhận để xét chuẩn dự Olympic năm 2021. Và chỉ thành tích tại các giải đấu từ ngày 1-12-2020 đến 29-6-2021 mới được xem xét chuẩn dự Olympic 2021.

Sự thay đổi này mang lại cả mặt tích cực lẫn tiêu cực đối với điền kinh Việt Nam. Trước hết về mặt tích cực thì vốn dĩ, theo lịch thi đấu cũ, điền kinh Việt Nam cần phải tham dự một số giải đấu để tích điểm tham dự Olympic. Tiêu biểu có thể kể tới Giải vô địch châu Á ở Trung Quốc vào tháng 6-2020, Giải đi bộ châu Á vào tháng 3-2020 tại Nhật Bản. Nhưng do dịch COVID-19, các giải đấu đều bị hoãn, hủy và hiện tại điền kinh Việt Nam vẫn chưa giành được vé chính thức tham dự Olympic Tokyo tới. Kế hoạch thi đấu tích điểm của điền kinh Việt Nam chỉ có thể bắt đầu lại vào tháng 12-2020.

Dẫu sao, cơ hội dành cho điền kinh Việt Nam đến Olympic với sự thay đổi thời gian kể trên là không đổi. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng Thư ký Liên đoàn Điền kinh Việt Nam cho rằng, cách tính mới của Liên đoàn Điền kinh thế giới không ảnh hưởng đến vận động viên của đội tuyển Việt Nam, mà còn tạo cơ hội cho họ có thêm thời gian để chuẩn bị cho hành trình giành vé chính thức tham dự Olympic Tokyo. Đấy là chưa kể điền kinh Việt Nam có cơ hội đến Olympic 2021 với 2 tấm vé đặc cách dành cho mọi thành viên của Ủy ban Olympic quốc tế, nhằm động viên phong trào và mang tính khích lệ tại ngày hội thể thao lớn nhất hành tinh này

Tuy nhiên, sự thay đổi về chuẩn tham dự Olympic không chỉ nằm ở khía cạnh thời gian mà còn là cả chất lượng đầu vào. Trưởng Bộ môn điền kinh Dương Đức Thuỷ thừa nhận chuẩn dự Olympic ngày càng khó. Như trường hợp của Olympic 2020, bảng thành tích yêu cầu các VĐV đủ điều kiện tham dự còn khiến cho chính giới chuyên môn khá sốc bởi nó... khó nhất từ trước đến nay.

Theo đó, VĐV có thể có hai cách để đạt chuẩn dự Olympic. Hoặc là VĐV đạt được thành tích như các thông số chuẩn đã phê duyệt, hoặc là VĐV có thể đi “cổng hậu” bằng cách đạt thứ hạng cao trong khoảng thời gian diễn ra vòng xét tuyển Olympic. Nhiều thành tích đạt chuẩn Olympic còn cao tương đương với... kỷ lục điền kinh của một số quốc gia. 

Ai là niềm hy vọng cho điền kinh Việt Nam?

Về mặt thời gian, đúng là điền kinh Việt Nam vẫn còn có nửa năm để tham dự các hệ thống giải nhằm hy vọng đủ điều kiện dự Olympic 2021. Nhưng với thang điểm chuẩn cực khó thì ngay cả thời gian chuẩn bị có được ưu tiên như thế nào chăng nữa, không phải VĐV điền kinh nào của Việt Nam cũng có thể đến Tokyo vào mùa hè sang năm.

Hy vọng giành vé dự Olympic Tokyo của điền kinh Việt Nam không thể đặt vào những nội dung 400m và 400m rào cá nhân dù vẫn còn Nguyễn Thị Huyền, Quách Thị Lan, Quách Công Lịch hay tài năng trẻ mới nổi Trần Nhật Hoàng. Bởi dù có “vai vế” nhất định trên đường chạy SEA Games nhưng thành tích của họ so với chuẩn để được tham dự Olympic của năm tới còn một khoảng cách nhất định.

Đơn cử như trường hợp của Quách Thị Lan. Tại giải điền kinh châu Á 2019, cô về nhất ở chung kết 400m rào nữ với thành tích 56 giây 10. Nhưng tấm HCV châu Á vừa qua của Lan vẫn còn kém chuẩn A Olympic 2020 tới 10% giây. Trong khi đó, các VĐV chủ lực khác của đội tuyển điền kinh Việt Nam như Lê Tú Chinh (100m, 200m), Nguyễn Văn Lai (5.000m, 10.000m), Nguyễn Thị Oanh (1.500m), Phạm Thị Huệ (5.000m và 10.000m)… đều không có ai đạt chuẩn dự Thế vận hội.

Lúc này, niềm hy vọng sáng giá hơn cả được hướng về Phạm Thị Thu Trang, nhà vô địch SEA Games 30 ở nội dung đi bộ nữ. Cô cũng được đánh giá cao trong việc giành chuẩn tham dự Olympic. Thời gian vừa qua, cô cùng HLV Nguyễn Văn Toản hoàn toàn tập trung ở Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia Hà Nội. Tuy nhiên, tập luyện trong cảnh một thầy, một trò tại nội dung 21km mà không có “quân xanh” cũng ảnh hưởng đến kết quả của cô gái này. Kể cả cô vẫn được chuyên gia Trung Quốc chỉ dẫn theo hình thức trực tuyến thì thành tích vẫn chưa như kỳ vọng.

Tạm thời trước mắt, giải pháp cho Phạm Thị Thu Trang là đưa cô về đơn vị chủ quản Hà Nội tập luyện cùng các quân xanh, là các VĐV đi bộ nam Hà Nội. Tuy nhiên, về lâu về dài, Phạm Thị Thu Trang cần những giải đấu tiền vòng loại Olympic, trước khi giải đi bộ châu Á diễn ra vào tháng 3 năm sau. Một vấn đề khác là kinh phí đầu tư, chế độ và trợ cấp cho Thu Trang cũng cần phải được nâng cao, nếu như Liên đoàn Điền kinh Việt Nam xác định rằng cô chính là trọng điểm để có thể chen chân vào Olympic 2021 vào mùa hè năm tới.

Bởi thời điểm hiện tại, Thu Trang vẫn phải… chạy xe ôm mỗi ngày 2 tiếng sau giờ tập luyện, thậm chí còn làm cả phụ bếp vì lương VĐV bèo bọt, không đủ để nuôi sống bản thân chứ chưa nói đến hỗ trợ gia đình. "Từng có lúc, tôi được trợ cấp 80.000 đồng/ ngày. Khi lên đội tuyển quốc gia, trợ cấp được tăng lên 200.000 đồng nên khá hơn. Mỗi tháng, tổng thu nhập khoảng 8 triệu đồng, trừ đi ăn uống, sinh hoạt thì còn vài ba triệu", Thu Trang bùi ngùi chia sẻ. Rõ ràng, những gì mà Thu Trang được nhận so với hàng tá thành tích mà cô cống hiến cho điền kinh Việt Nam vẫn còn là một tỷ lệ nghịch rất lớn.

Nếu như không cải thiện chế độ đãi ngộ cho Thu Trang nói riêng hay các VĐV khác nói chung, nguy cơ điền kinh Việt Nam thất bại ngay từ vòng loại hiện diện ngay trước mắt. Khi đó, lần đầu tiên sau 8 năm, điền kinh Việt Nam coi như trắng ở Thế vận hội.