Đời tư liên quan thế nào đến danh hiệu của nghệ sĩ
Nhân chuyện NSƯT Thanh Thanh Hiền bị loại tên khỏi danh sách bỏ phiếu NSND đợt này, một nghệ sĩ (xin giấu tên) chia sẻ: "Tôi không thấy có gì liên quan đến mức chị ấy bị gạt tên ra khỏi danh sách như vậy. Đời tư thì chị ấy lập gia đình, rồi ly hôn chồng, lập gia đình mới với người mới và đang sống hạnh phúc. Đơn từ liên quan đến đời tư là những gì, hội đồng xét duyệt cũng phải nói rõ ra, và nói rõ mức độ nghiêm trọng hay hậu quả của nó ra, thậm chí là cơ quan pháp luật đã kết luận về mức độ vi phạm đó ra sao, thì việc gạt tên chị ấy ra mới thuyết phục. Chứ cứ nói chung chung lý do kiện cáo liên quan đến đời tư có mà như thách đố công chúng. Và rõ ràng là nghệ sĩ lẫn khán giả đều thấy có gì không thỏa đáng".
Giới nghệ sĩ đang chờ đợi công bố danh sách các NSND, NSƯT mới. Người ta đoán già đoán non người này được, người kia không. Sự hồi hộp có lẽ không có nhiều, vì những lình xình trên báo chí chuyện người đủ tiêu chuẩn người không, người xứng đáng người không xứng đáng đã rầm rộ trước đó lâu rồi. Tiêu chí xét duyệt đã bàn nhiều rồi, những bất cập của nó cũng được xã hội nhìn nhận rồi.
| Nghệ sĩ Thanh Thanh Hiền. |
Riêng chuyện "kiện cáo đời tư" có lẽ cũng cần phải được đặt vấn đề, và có lẽ nên đưa thành một tiêu chí mạch lạc, cụ thể về mức độ nghiêm trọng của nó. Những kiện cáo liên quan đến đời tư nghệ sĩ cần được cụ thể hóa trên văn bản, như thế nào thì gọi là "có cơ sở" và bị gạch tên khỏi danh sách bỏ phiếu, cho dù trước đó người nghệ sĩ đủ điều kiện về huy chương hay uy tín để xét duyệt.
Không phải cứ có đơn từ kiện cáo gửi đến là ứng xử như kiểu "mặc nhiên mày có tội" được. Thực chất, giới nghệ sĩ là tương đối phức tạp. Chuyện ganh ghét nói xấu, đố kỵ, hạ bệ, gièm pha không phải là không có. Những đơn từ nặc danh tố cao nhau việc nọ chuyện kia cũng không hiếm. Nghệ sĩ lại là người của công chúng, hay bị soi mói đời tư. Chuyện đơn từ kiện cáo nếu có không nên cá biệt hóa vấn đề, không nên thiên kiến quy kết.
Những đơn thư nặc danh cần phải được hội đồng xét duyệt tìm hiểu vấn đề cho thấu đáo. Đúng sai phải có sự chứng thực của pháp luật, với những kết luận cụ thể. Như thế thì mới đảm bảo công bằng cho người nghệ sĩ. Vì xét cho cùng, đời riêng của họ là quyền cá nhân của họ. Những đánh giá về đời riêng của một người nghệ sĩ không thể quan trọng bằng việc họ đã lao động, cống hiến, đổ mồ hôi công sức cho nghệ thuật và được công chúng yêu mến, ghi nhận. Danh tiếng của một người nghệ sĩ phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng của họ với công chúng. Những nghệ sĩ như Xuân Hinh, Thanh Thanh Hiền có một vị trí đặc biệt trong lòng người hâm mộ. Tài năng và sức hút của họ không thể phủ nhận. Cho nên, lý do để loại họ khỏi danh sách xét tặng danh hiệu cần phải hết sức thuyết phục, hợp tình hợp lý.
Các nghệ sĩ có lối sống không lành mạnh, đời tư nhiều xì căng đan có ảnh hưởng không tốt đến công chúng, làm những việc vi phạm pháp luật thì dĩ nhiên không có công chúng nào dung túng, các hội đồng xét duyệt càng không thể dung túng. Họ không xứng đáng mang các danh hiệu cao quý cũng là đương nhiên.
Nhưng hội đồng xét duyệt phải làm rõ từng trường hợp, không thể cứ trả lời dư luận chung chung "nghệ sĩ có kiện cáo liên quan đến đời tư" là gạt tên họ khỏi danh sách xét duyệt. Nếu không thay đổi, hoàn chỉnh một cách hệ thống quy cách xét duyệt danh hiệu cho nghệ sĩ, thì mỗi năm vào mùa xét duyệt, lại tiếp tục lùng bùng những câu chuyện không hay làm phiền lòng công chúng.